ThS.BS.CKI Phạm Thái Duy, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết do triệu chứng hai bệnh này khá giống nhau nên nhiều người đi khám hô hấp, sau đó được chỉ định nội soi tai mũi họng, xét nghiệm mới chẩn đoán đúng. Viêm mũi họng và cúm đều là bệnh dễ mắc khi thời tiết thay đổi đột ngột, nhiệt độ thấp, song viêm mũi họng thường diễn biến chậm; trong khi cúm phát triển nhanh, đột ngột.

Bệnh viêm mũi họng (cảm) là tình trạng viêm cấp tính đường hô hấp trên (mũi và vùng hầu họng) do nhiều loại virus gây ra, chủ yếu là virus rhino. Cúm do virus cúm (virus A, B, C) lây nhiễm và tấn công vào hệ hô hấp đường mũi, vùng hầu họng, phế quản, phổi. Người bệnh thường sốt đột ngột 39-41 độ C kèm theo rét run, ớn lạnh, đổ mồ hôi. Khác với cảm lạnh, viêm mũi họng thông thường ít gây sốt, trường hợp sốt chỉ nhẹ, dưới 39 độ, người bệnh không bị rét run, ớn lạnh.

Người bệnh viêm mũi họng cấp thường đau đầu và đau họng, nghẹt mũi, sổ mũi từng lúc, hắt hơi ít. Trong khi, người bệnh cúm A thường đau đầu nhiều, đau cơ, nhức mỏi toàn thân, đau rát mũi, hắt hơi nhiều. "Tâm lý chung của nhiều người bệnh thời điểm này đều lo sợ mắc cúm nên khi xuất hiện triệu chứng liền đi khám", bác sĩ Duy nói.

Đơn cử chị Thư, 35 tuổi, mang thai tháng thứ 4, sốt, ho, sổ mũi, nghẹt mũi, đau đầu, đau họng, mệt mỏi. Nghĩ cảm lạnh, chị xông hơi bằng thảo dược, uống chanh mật ong... nhưng 5 ngày không bớt. Trở lại TP HCM làm việc sau kỳ nghỉ Tết, chị đọc thông tin dịch cúm bùng phát, lo ảnh hưởng thai nhi, chị đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám.

Kết quả nội soi tai mũi họng ghi nhận niêm mạc mũi họng chị Thư đỏ, sung huyết, phù nề, nhiều mủ xanh. Bác sĩ chẩn đoán chị bị viêm mũi xoang, viêm họng, chỉ định hút dịch, rửa mũi xoang nhằm làm thông thoáng mũi, kê thuốc và hẹn tái khám sau một tuần.

Bác sĩ Duy cho biết triệu chứng của chị Thư là viêm mũi xoang, không phải cúm. Bệnh bùng phát một phần do người bệnh thay đổi thời tiết đột ngột từ Bắc vào Nam, cơ thể không kịp thích nghi, hệ miễn dịch lại suy yếu do đang mang thai. "Hiện người bệnh không có các triệu chứng nặng và không bội nhiễm vi khuẩn nên điều trị chủ yếu là theo dõi sát sao và điều trị giảm triệu chứng", bác sĩ Duy nói.

Tương tự, bà Hương, 65 tuổi, đến khoa Hô hấp của bệnh viện Tâm Anh khám do sốt, mệt mỏi, chán ăn, sổ mũi, hắt hơi, chán ăn, nằm li bì, sợ mắc cúm. Sau khi khám lâm sàng, bà được chuyển đến Trung tâm Tai Mũi Họng nội soi. Kết quả cho thấy bà viêm amidan cấp, viêm họng, viêm mũi xoang, được kê toa thuốc điều trị, hướng dẫn cách chăm sóc và theo dõi tại nhà, tái khám theo lịch hẹn.

Bác sĩ Duy cho biết thêm viêm mũi họng do nhiễm virus thường lành tính và thường giảm sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, nếu bội nhiễm buộc phải điều trị thêm kháng sinh, tránh bệnh chuyển nhiễm trùng nặng, viêm mạn tính. Viêm mũi họng thường nhẹ hơn cúm và ít gây biến chứng toàn thân, thường gây biến chứng tại chỗ như viêm quanh họng, amidan, viêm mũi xoang, viêm thanh quản hoặc cơn hen suyễn cấp với người mắc bệnh hen... Ngược lại, cúm có thể nhanh chóng gây biến chứng viêm phổi, sốc nhiễm trùng, suy hô hấp, tử vong, nhất là ở người già, trẻ em, người có bệnh nền.

Điều trị cúm và viêm mũi họng khác nhau. Cúm không điều trị bằng kháng sinh, vì kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt virus gây bệnh. Còn viêm mũi họng, bác sĩ điều trị bằng kháng sinh tùy trường hợp do vi khuẩn hoặc xuất hiện tình trạng bội nhiễm.

Để phòng ngừa bệnh, bác sĩ Duy khuyến cáo mọi người đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc người bệnh, rửa tay thường xuyên, giữ ấm cổ họng khi ra ngoài, vệ sinh mũi họng thường xuyên. Uống nước ấm thay vì nước lạnh, hạn chế đồ cay nóng, ngủ đủ giấc, tập thể dục để nâng cao sức đề kháng, tiêm vaccine cúm. Người có triệu chứng như đau họng, khàn giọng, sốt nhẹ, sổ mũi kéo dài trên 3-5 ngày nên đi khám sớm để tránh biến chứng.

Theo bác sĩ Duy, trên lâm sàng, một số trường hợp cúm khó phân biệt. Người bệnh nghi ngờ mắc cúm có thể được chỉ định xét nghiệm virus cúm A, cúm B để được chẩn đoán chính xác.

Uyên Trinh