Trả lời:

Tiêu chảy cấp xảy ra do nhiều nguyên nhân, ăn phải thức ăn, nước uống bị nhiễm khuẩn hoặc các bệnh nhiễm virus... Tùy nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ mà tiêu chảy có thể biểu hiện thành các triệu chứng khác nhau. Mức độ nhẹ, tiêu chảy có thể bao gồm đầy hơi, đau quặn bụng, buồn nôn, tăng nhu cầu đi vệ sinh. Mức độ nặng, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng khác nghiêm trọng hơn như sốt, sụt cân, mất nước, đau bụng dữ dội, nôn mửa, phân có máu.

Còn đối với người bị nhiễm cúm H5N1, sau giai đoạn ủ bệnh sẽ đến giai đoạn toàn phát. Lúc này, người bệnh có thể gặp phải những biểu hiện như nôn ói, tiêu chảy cấp... Nếu xuất hiện thêm những biểu hiện khác như sốt cao, đau đầu, nhức cơ, đau họng..., người bệnh cần thực hiện các xét nghiệm cần thiết để xem xét có hay không có tình trạng nhiễm cúm H5N1. Tiêu chảy đã được báo cáo trong số các trường hợp được xác nhận nhiễm cúm A (H5N1), trước khi ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới.

Virus H5N1 có thể lây nhiễm và phát bệnh ở người khi có sự tiếp xúc với gia cầm mang bệnh mà không có biện pháp bảo vệ. Đường lây nhiễm từ người sang người là rất hiếm. Các phân tuýp phổ biến nhất có thể ảnh hưởng đến người là A(H5N1), A(H7N9) và A(H9N2). Các triệu chứng có thể từ nhẹ (đau mắt đỏ) đến nặng giống như bệnh cúm dẫn đến suy hô hấp hoặc tử vong. Những nguyên nhân chính gây bệnh như tiếp xúc, đụng chạm vào gia cầm bị bệnh; chạm hoặc hít phải các chất tiết gia cầm bị bệnh; tiếp xúc (giết mổ, chế biến với nguồn thịt bị nhiễm bệnh; ăn thịt gia cầm hoặc trứng không nấu chín).

Nhóm người có nguy cơ tiến triển nặng khi mắc nhiễm cúm gia cầm bao gồm: người mang thai, người có hệ thống miễn dịch hoạt động kém, người từ 65 tuổi trở lên.

Cúm H5N1 có 3 giai đoạn phát triển gồm giai đoạn ủ bệnh, không có dấu hiệu (virus cúm có thể ẩn giấu trong cơ thể từ 2-8 ngày, tuy nhiên cũng có thể kéo dài tới 17 ngày sau khi người bệnh tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh). Ở giai đoạn bệnh khởi phát, người bệnh dần xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, ho khan, nhức mỏi cơ thể, chán ăn... Ở giai đoạn toàn phát, các triệu chứng cúm gia cầm dần rõ ràng và ở mức độ nặng hơn như hôn mê, mất ý thức, đau đầu, đau hốc mắt hay đau dữ dội vùng thắt lưng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Để phòng tránh cúm H5N1, chúng ta nên vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống, không tiêu thụ sản phẩm từ gia cầm mắc bệnh, nấu chín kỹ thịt gia cầm, các sản phẩm từ gia cầm, vệ sinh, sát khuẩn đường mũi họng hằng ngày. Hạn chế tiếp xúc gần với người mắc bệnh, gia cầm nhiễm bệnh. Nếu cần tiếp xúc thì phải trang bị các thiết bị phòng bệnh (khẩu trang, kính, mũ, quần áo bảo hộ); rửa tay trước và sau khi tiếp xúc. Ăn uống, nghỉ ngơi, rèn luyện điều độ là cách giúp tăng cường sức khỏe nói chung và hệ miễn dịch nói riêng; từ đó khả năng chống đỡ bệnh tật sẽ tốt lên.

Mọi người không ăn những thực phẩm như trứng, thịt gia cầm, thủy cầm đang nghi ngờ mắc bệnh hoặc không rõ nguồn gốc, không có chứng nhận kiểm dịch. Không nên ăn trứng lòng đào hoặc trứng sống (mức nhiệt luộc trứng lòng đào thường từ 65-70 độ C), thịt gia cầm và trứng cần nấu chín đến nhiệt độ khoảng 73 độ C để tiêu diệt virus cúm gia cầm và nhiều loại vi khuẩn khác. Trong đó, khuẩn salmonella gây nhiễm khuẩn đường ruột. Gia đình không nên nuôi thả và nhốt gia cầm vào nhà, vào bếp...

Trong trường hợp bạn bị tiêu chảy, nếu thấy có các dấu hiệu cảnh báo nhiễm cúm H5N1 như sốt, ho, đau họng, mệt mỏi... thì nên đi khám để chắc chắn có hay không tình trạng nhiễm cúm gia cầm. Nếu phát hiện bệnh sớm giúp điều trị, theo dõi và chăm sóc hiệu quả hơn; nguy cơ xảy ra biến chứng hoặc nguy hiểm tới tính mạng cũng giảm đáng kể. Tiêu chảy cấp do cúm hay do nguyên nhân khác rất khó phân biệt nếu chỉ dựa vào tính chất đi tiêu hay tính chất phân. Phối hợp các yếu tố khác như dịch tễ, các triệu chứng lâm sàng đi kèm, các yếu tố khởi phát bệnh giúp chẩn đoán bệnh chính xác.

Bác sĩ chuyên khoa I Hoàng Đình Thành
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh