Nội tiết tố nữ đóng vai trò quan trọng đối với mọi phụ nữ. Trong đó, bộ 3 gồm estrogen, progesterone và testosterone quyết định sức khỏe, sắc đẹp, đời sống sinh lý và khả năng sinh sản... Các nội tiết tố này ổn định là nhờ sự hoạt động nhịp nhàng của hệ trục "vàng" gồm: não bộ - tuyến yên - buồng trứng.

Tuy nhiên, theo BS.CKI Phạm Mạnh Hoàn - Trưởng phòng Đào tạo, Nghiên cứu khoa học & Thử nghiệm lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, từ sau tuổi 30, đặc biệt là giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh (45-55 tuổi), hệ trục "vàng" của người phụ nữ bắt đầu suy giảm hoạt động, dẫn đến xáo trộn bộ 3 nội tiết tố.

Nội tiết tố nữ thường suy giảm khoảng 15% cứ sau khoảng 10 năm. Tốc độ suy giảm đạt đỉnh từ tuổi 40 trở đi; đến tuổi 50, ước tính nội tiết tố của phụ nữ chỉ còn khoảng 10% so với lứa tuổi đôi mươi. Sự sụt giảm thất thường này gây rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, khô hạn, giảm ham muốn, thay đổi tính tình, da khô, sạm nám. Trong đó, tình trạng tăng cân, đặc biệt là mỡ tích tụ nhiều ở vùng bụng, đùi, cánh tay.

Trong độ tuổi từ 20-50, phụ nữ thường tăng khoảng 11 kg nhưng ở tuổi mãn kinh cân nặng tăng nhanh đột ngột và đôi khi không kiểm soát.

Bác sĩ Hoàn cho biết thêm, phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh thường có dấu hiệu tăng mỡ bụng và giảm khối lượng cơ. Ở giai đoạn này, nồng độ estrogen giảm đi (estrogen có tác dụng trên chuyển hóa năng lượng ở tế bào cơ, giúp duy trì sức cơ) làm thay đổi chuyển hóa năng lượng của cơ thể theo chiều hướng tăng tích trữ lipid. Ngoài ra, mức độ estrogen thấp cũng có thể làm giảm chức năng của leptin và neuropeptide Y - các hormone kiểm soát cảm giác no khiến phụ nữ thèm ăn.

Ngoài nguy cơ tăng cân, suy giảm nội tiết tố ảnh hưởng đến chuyển hóa và chức năng tế bào trong cơ thể, tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp, tim mạch, tiểu đường type 2, đồng thời tăng nguy cơ mắc: ung thư vú, ung thư ruột, ung thư tử cung.

Để giúp duy trì và cân bằng nội tiết tố, theo bác sĩ Hoàn, nữ giới cần xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học. Phụ nữ từ 25 tuổi trở lên nên bổ sung đủ lượng protein từ 20-30% trong một bữa ăn; ăn đa dạng các loại thực phẩm để bổ sung vitamin và khoáng chất như: rau xanh, các loại hạt, ngũ cốc, cá béo (cá ngừ, cá hồi, cá trích); hạn chế các thực phẩm nhiều tinh bột, đường và đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, tẩm nhiều gia vị.

Nữ giới cũng cần duy trì thói quen tập thể dục mỗi ngày giúp giữ cân nặng ổn định. Đồng thời, phụ nữ tập thói quen ngủ sớm trước 23h và ngủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm.

Nữ giới nên đi khám sức khỏe sinh sản, sinh lý định kỳ. Khi bước vào tuổi từ 40, phụ nữ tham khảo ý kiến bác sĩ cách chăm sóc hệ trục "vàng" não bộ - tuyến yên - buồng trứng trong cơ thể. Một số tinh chất chiết xuất từ các thảo dược như Lepidium Meyenii và P.Leucotomos có thể giúp nuôi dưỡng hệ trục, giúp cơ thể phụ nữ cân chỉnh bộ nội tiết tố hài hòa.

Nguyễn Diễm