Bác sĩ Phạm Xuân Long, Trung tâm Tiết niệu - Thận học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết cơ thể được cấu tạo cân đối nhưng không tuyệt đối. Do đặc trưng cấu trúc giải phẫu, sự cung cấp và hồi lưu máu khác nhau giữa hai bên tinh hoàn, hoặc chiều dài cuống tinh hoàn hai bên không đều nên có sự chênh lệch.

Tinh hoàn bên cao bên thấp (tinh hoàn lệch) phần lớn do bẩm sinh, sự chênh lệch vị trí và kích thước không đáng kể. Phần da bìu thường chỉ đủ để che cả hai tinh hoàn. Nếu bìu quá rộng so với kích thước của tinh hoàn có thể gây lệch.

Thể tích tinh hoàn của nam giới Việt trung bình 12-30 ml. Nếu từ nhỏ, hai bên tinh hoàn của nam giới đã chênh lệch, nhưng không xuất hiện triệu chứng khác là bình thường. Tình trạng này không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe sinh sản.

Tuy nhiên, nếu lệch kèm theo đau, sưng bìu, tấy đỏ hay tím tái... có thể là dấu hiệu của các bệnh nam khoa. Ví dụ, một bên tinh hoàn bị tổn thương sẽ chảy máu, thiếu máu nuôi, làm bộ phận này teo dần và nhỏ lại so với bên còn lại. Biến chứng của quai bị cũng có thể vừa gây vô sinh ở nam giới, vừa làm lệch tinh hoàn.

Với nam giới làm việc trong môi trường nhiệt độ cao như thợ rèn, đầu bếp... hoặc mặc quần áo bó sát quá nóng, phần bìu sẽ giãn ra để cách xa vùng bẹn. Đây là cách cơ thể phản ứng nhằm hạ nhiệt cho tinh hoàn, song cũng khiến bên cao bên thấp.

Tinh hoàn ẩn hay một số bệnh nguy hiểm khác như giãn tĩnh mạch thừng tinh, xoắn tinh hoàn có thể là nguyên nhân. Xoắn tinh hoàn sẽ cản trở quá trình lưu thông máu, khiến một bên bị sưng đau. Nếu không có biện pháp can thiệp sớm và đúng cách, người bệnh có thể bị hoại tử ở bộ phận này.

Ung thư tinh hoàn là bệnh ác tính, thường diễn tiến âm thầm, khó phát hiện. Một trong những triệu chứng là tinh hoàn không đều. Do đó, bác sĩ Long khuyến cáo nam giới nhận thấy có sự chênh lệch giữa hai bên, đau hoặc sưng vùng bìu, cần thăm khám, điều trị tránh biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Minh Châu