Trả lời:

Vòi trứng (vòi tử cung) là bộ phận nối thông từ buồng tử cung đến buồng trứng, đóng vai trò quan trọng trong việc thụ thai. Ước tính khoảng 80% trường hợp trứng được thụ tinh tại vị trí này. Sau khi hợp tử được hình thành, các lông mao trong niêm mạc vòi trứng sẽ nâng đỡ, vận chuyển chúng trở lại buồng tử cung và làm tổ, giúp phụ nữ mang thai.

Vòi trứng bị tổn thương như viêm, sẹo, ứ dịch do hậu quả của các bệnh viêm vùng chậu, lạc nội mạc tử cung, bệnh lây qua đường tình dục, hoặc do di chứng sau phẫu thuật ổ bụng... Các tình trạng này dẫn đến tắc, khiến tinh trùng không thể gặp trứng để thụ tinh, cản trở khả năng sinh sản nữ.

Có khoảng 20-30% trường hợp vô sinh có liên quan đến các vấn đề về ống dẫn trứng, trong đó tắc ống dẫn trứng chiếm 10-20% trường hợp vô sinh. Một số trường hợp trứng gặp được tinh trùng và thụ tinh nhưng ống dẫn trứng bị tắc nghẽn ở một mức độ nào đó khiến hợp tử không thể trở về tử cung mà làm tổ ngay tại vòi trứng, dẫn đến thai ngoài tử cung nguy hiểm.

Tắc vòi trứng là nguyên nhân thường gặp gây hiếm muộn, song không có triệu chứng điển hình nên khó nhận biết, dễ nhầm lẫn với các bệnh viêm nhiễm phụ khoa. Số ít phụ nữ có biểu hiện đau vùng bụng tương tự cơn đau xảy ra trong kỳ kinh nguyệt, chu kỳ kinh thất thường, thời gian hành kinh kéo dài với lượng nhiều hơn, mót tiểu, tiểu gấp... Đa số trường hợp phát hiện bệnh khi đi khám sức khỏe sinh sản, được kiểm tra bằng phương pháp chụp X-quang tử cung vòi trứng.

Bệnh nhân được điều trị tắc vòi trứng thành công có khả năng mang thai trong tương lai. Tỷ lệ mang thai cao hay thấp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, mức độ viêm tắc vòi trứng và các bệnh lý kèm theo của người bệnh như u xơ tử cung, dính buồng tử cung, lạc nội mạc tử cung...

Phương pháp điều trị khi vòi trứng tắc nhẹ hoặc tắc nghẽn do viêm là dùng thuốc kháng sinh để tiêu viêm, giúp khơi thông vùng bị tắc. Nếu thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp ngoại khoa như phẫu thuật tạo hình vòi, mở thông vòi hoặc cắt bỏ vòi trứng mất chức năng.

Nếu phẫu thuật sửa chữa vòi trứng thành công, trứng sẽ di chuyển và thụ tinh như bình thường, giúp phụ nữ có cơ hội mang thai tự nhiên. Thông thường, nữ giới bị tắc nghẽn vòi trứng ở vị trí xa tử cung có nhiều khả năng điều trị mở thông, tạo hình loa vòi, tăng khả năng mang thai tự nhiên hơn sau điều trị. Phụ nữ có ống dẫn trứng dài ít nhất 7,5 cm thì sau phẫu thuật có cơ hội thụ thai cao hơn người có ống dẫn trứng ngắn hơn.

Nếu tắc vòi trứng ở những đoạn hẹp, khả năng nong và làm thông vòi hạn chế, hiệu quả không cao. Tỷ lệ thành công tùy vào từng nghiên cứu, trình độ chuyên môn và kỹ năng tay nghề của phẫu thuật viên, thời điểm thông tắc, tối đa chỉ khoảng 20%.

Nếu vòi trứng tắc ở vị trí lớn, rộng, thao tác phẫu thuật dễ hơn, khả năng thành công cao hơn. Ước tính tỷ lệ mang thai tự nhiên trong vòng hai năm sau phẫu thuật cắt bỏ ống dẫn trứng và tạo mới là 50% đối với trường hợp nhẹ, 17,4% đối với trường hợp trung bình và 15,6% khi nặng.

Trường hợp thông tắc không hiệu quả, vòi trứng bị tắc quá nặng, dịch ứ nhiều, không còn hy vọng thụ thai tự nhiên hoặc không sửa chữa được, bác sĩ có thể tư vấn cắt vòi trứng, kết hợp hỗ trợ thụ tinh ống nghiệm (IVF) để có thai. Tỷ lệ thành công khoảng 61%.

Vòi trứng chỉ có chức năng dẫn đường, không có chức năng sản xuất hormone nội tiết và sinh trứng, nên cắt bỏ khi bị hỏng không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người phụ nữ. Tuy nhiên, nếu thao tác không cẩn thận có thể tác động lên buồng trứng, làm tổn thương mạch máu hoặc vùng chứa các tế bào dự trữ trứng, dẫn đến suy giảm dự trữ buồng trứng.

Thông tin bạn chia sẻ chưa đủ cơ sở để kết luận bạn có thể mang thai tự nhiên hay không. Sau phẫu thuật sửa vòi trứng, bạn có thể cố gắng thụ thai tự nhiên trong ba tháng. Sau thời gian này mà không có thai, bạn nên đến các trung tâm hỗ trợ sinh sản uy tín để khám và điều trị hiếm muộn.

Bác sĩ Phạm Thị Anh
Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội