Trả lời:

Ăn chay (vegetarian) là thuật ngữ chung chỉ chế độ ăn kiêng không tiêu thụ thịt và những sản phẩm liên quan đến thịt, cá, hải sản. Chế độ ăn chay chỉ gồm những thực phẩm có nguồn gốc thực vật (rau, củ, quả, các loại hạt...).

Ăn chay chia thành nhiều chế độ và hình thức khác nhau. Ăn thuần chay là chế độ ăn nghiêm khắc nhất, loại bỏ thực phẩm, chế phẩm liên quan đến động vật như trứng, sữa, mật ong.

Ăn chay mang lại những lợi ích nhất định. Một người có sức khỏe bình thường ăn thuần chay hay ăn chay trường vẫn đảm bảo sức khỏe, hoạt động. Tuy nhiên, người suy dinh dưỡng ăn thuần chay có thể thiếu một số dưỡng chất cần thiết (sắt, canxi, kẽm, vitamin B12). Không ăn thức ăn có nguồn gốc động vật trong thời gian dài cũng có thể khiến cơ thể thiếu nguồn đạm (protein) có giá trị sinh học cao, khó hồi phục, dễ dẫn đến teo cơ (ở người già).

Người suy dinh dưỡng ăn chay thiếu protein cũng có thể gây suy giảm trí nhớ, thúc đẩy quá trình lão hóa, khiến da sạm đen, kém đàn hồi.

Tình trạng thiếu máu ở người suy dinh dưỡng có khả năng nặng hơn khi ăn chay. Vì chất xơ làm giảm quá trình hấp thu sắt, tái tạo máu. Thiếu máu quá lâu dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe như mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, thậm chí thiếu máu não. Người ăn chay cũng có khả năng thiếu hụt cholesterol và một vài dưỡng chất khác.

Mặc dù ăn chay hay thuần chay không phải là chế độ ăn tối ưu cho người suy dinh dưỡng. Tuy nhiên nếu bạn vẫn muốn ăn chay, thuần chay vì một lý do nào đó thì cần lưu ý những điều sau đây:

Ăn đa dạng, xen kẽ khoảng 15-20 loại thực phẩm khác nhau trong các bữa, nếu được 20-30 loại thực phẩm thì càng tốt. Bạn nên dùng nhiều loại rau, củ trong một bữa.

Đảm bảo dùng đủ ngũ cốc, các loại hạt, đậu, nhất là đậu nành để cung cấp đủ đạm thực vật cho cơ thể. Khẩu phần có trứng, sữa tốt hơn vì cung cấp thêm protein.

Ưu tiên chế biến bằng phương pháp hấp, luộc, trộn thay vì chiên, xào, nướng để làm giảm nguy cơ thừa cân, béo phì, mắc một số bệnh lý có liên quan.

Người suy dinh dưỡng muốn ăn chay, thuần chay nên đến gặp bác sĩ khám, làm xét nghiệm vi chất bằng máy UPLC. Qua đó, bác sĩ chỉ định cho bạn bổ sung thêm một số dưỡng chất, nhất là vitamin B12, canxi, kẽm, sắt, magie... (nếu cần thiết). Bác sĩ cũng tư vấn cho người suy dinh dưỡng khẩu phần ăn chay, thuần chay khoa học, cân bằng.

Bác sĩ Trần Thị Trà Phương
Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome