Viêm gan cấp

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân gây viêm gan cấp, phổ biến nhất là do nhiễm virus viêm gan. Uống rượu bia quá mức làm tổn thương tế bào gan; lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, dẫn đến suy giảm chức năng chuyển hóa và giải độc của gan, gây hoại tử tế bào gan. Các loại virus như virus viêm gan A, B, C, E, EBV, CMV, HSV, Adenovirus, Dengue virus, Covid 19 là một trong những nguyên nhân gây bệnh cảnh viêm gan cấp thường gặp.
Ngoài ra, một số bệnh lý khác như viêm gan tự miễn, viêm đường mật tự miễn, gan nhiễm mỡ trong thai kỳ cũng gây ra tổn thương gan cấp làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan.
Những người mắc viêm gan cấp do virus có thể lây truyền cho người khác, kể cả khi chưa xuất hiện triệu chứng bệnh. Trong sinh hoạt hằng ngày, người bệnh viêm gan cấp cần lưu ý thực hiện tình dục an toàn, không sử dụng chung vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn, dao cạo râu... với người khác.

Triệu chứng

Biểu hiện lâm sàng của viêm gan cấp thay đổi từ không có triệu chứng, có triệu chứng nhẹ đến nặng dần. Các triệu chứng có thể gồm ăn không ngon, sốt, mệt mỏi do gan tổn thương và viêm nhiễm. Nước tiểu có màu vàng đậm vì sự tích tụ sắc tố mật bilirubin. Chức năng gan suy giảm, không thể xử lý hoàn toàn sắc tố dịch mật, tích tụ lại gây vàng da và vàng mắt. Ngứa da do chức năng chuyển hóa chất và giải độc của gan suy giảm. Người bệnh còn có thể nhận thấy các triệu chứng khác như đau bụng, khó tiêu, suy giảm thị lực...

Chẩn đoán

Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ bị viêm gan cấp, người bệnh nên nhanh chóng đến gặp bác sĩ. Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm chẩn đoán như xét nghiệm chức năng; siêu âm gan; để kiểm tra và xác định nguyên nhân, mức độ tổn thương gan.

Điều trị

Đa số trường hợp viêm gan cấp tính đều phục hồi. Tùy theo từng nguyên nhân cụ thể mà người bệnh được chỉ định điều trị thuốc đặc hiệu hoặc chỉ đơn thuần là ngưng tác nhân gây tổn thương gan như rượu, nấm, thuốc...

Điều trị viêm gan do rượu hầu hết chỉ là điều trị hỗ trợ, nâng đỡ, vitamin và bù dịch. Song song đó thì ngưng rượu là chế độ chăm sóc quan trọng nhất. Những trường hợp tổn thương gan do rượu nặng (dựa vào thang điểm đánh giá) bác sĩ có thể xem xét điều trị corticosteroid cho bệnh nhân nếu không chống chỉ định.

Mục tiêu điều trị viêm gan tự miễn là kiểm soát bệnh và giảm triệu chứng. Lúc này, các loại thuốc corticosteroid (như prednisone hoặc budesonide) và thuốc ức chế hệ thống miễn dịch (azathioprine, mycophenolate, tacrolimus, cyclosporine...) sẽ được xem xét sử dụng để làm chậm hoặc ngăn chặn hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, nhằm ngăn ngừa cơ thể tấn công các tế bào gan.

Trường hợp tổn thương gan nặng, đe dọa tính mạng như suy gan cấp, bệnh gan giai đoạn cuối, kháng thuốc..., biện pháp điều trị tối ưu là ghép gan.

Phòng ngừa

Để ngăn bệnh tiến triển, giảm nhẹ triệu chứng và phòng ngừa nguy cơ phát sinh biến chứng, dưới đây là một số gợi ý cho người bệnh.

• Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ: Những thuốc này có tác dụng tăng cường chức năng gan. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ chỉ định những loại thuốc và phương pháp điều trị khác nhau. Không nên tự ý bỏ thuốc hoặc ngừng điều trị.
• Thực hiện chế độ dinh dưỡng lành mạnh giúp gan tăng cường chuyển hóa, giảm áp lực cho gan. Lúc này, người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ và protein; hạn chế mỡ động vật; tránh ăn các loại thực phẩm chiên rán; không uống rượu bia và các loại thức uống có cồn khác.
• Sinh hoạt hằng ngày nên vận động thường xuyên (khi không bị viêm gan cấp) với cường độ vừa phải, duy trì cân nặng lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ, không hút thuốc lá.

Người bệnh khởi phát viêm gan cấp do nguyên nhân gì cũng nên đi khám và chữa trị. Không nên chủ quan, một số trường hợp dẫn đến tử vong do suy gan tối cấp rất nguy hiểm đến tính mạng. Ngoài ra các có thể tiến triển sang xơ gan và ung thư gan ở giai đoạn sau cần được theo dõi...

Người bệnh nên đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường kể trên.

Chăm sóc

Để bảo vệ gan khỏe mạnh và hỗ trợ việc điều trị viêm gan cấp hiệu quả, người bệnh cần hết sức lưu ý đến chế độ dinh dưỡng. Cụ thể:

• Tăng cường protein có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa...
• Nên hạn chế mỡ động vật, thức ăn chiên rán, sử dụng dầu thực vật vừa phải.
• Trong giai đoạn hồi phục, người bệnh có thể ăn đa dạng thực phẩm, đủ chất, chỉ kiêng rượu bia.
• Khuyến khích đi lại, hoạt động nhẹ nhàng.

Những người bị nhiễm viêm gan B, C có thể trở thành người mang virus.

Dù không có triệu chứng bệnh nhưng vẫn bị nhiễm bệnh và có thể truyền virus cho người khác.

Người mang mầm bệnh bị viêm gan mạn và có nguy cơ cao bị xơ gan hoặc ung thư gan.