Hệ thần kinh điều phối và kiểm soát mọi hoạt động của cơ thể. Trong đó hệ thần kinh trung ương bao gồm não bộ và tủy sống, chịu trách nhiệm chính. Nhiều người thường uống rượu bia trong các dịp gặp gỡ, lễ hội hay tiệc cuối năm. Tuy nhiên, dùng đồ uống có cồn này quá mức có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe, nhất là hệ thần kinh.

BS.CKII Doãn Thị Huyền, khoa Thần kinh Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết khi uống rượu bia, chất ethanol trong rượu nhanh chóng đi vào máu và tác động trực tiếp đến não bộ. Tùy thuộc vào lượng rượu, các tác động này có thể khác nhau.

Làm chậm quá trình dẫn truyền thần kinh

Rượu ức chế hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh như glutamate và tăng cường hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh ức chế gamma-aminobutyric axit (GABA). Tác động này làm giảm tốc độ xử lý thông tin, gây ra cảm giác buồn ngủ, mất tập trung.

Mất kiểm soát hành vi và cảm xúc

Rượu ảnh hưởng đến vỏ não trước trán, vùng não chịu trách nhiệm ra quyết định và kiểm soát hành vi. Do đó, người uống nhiều rượu thường có xu hướng hung hăng, nóng giận mất kiểm soát hoặc có những quyết định thiếu sáng suốt.

Suy giảm trí nhớ

Uống rượu bia, nhất là các loại có nồng độ cao dễ gây mất trí nhớ tạm thời (blackout). Rượu làm gián đoạn khả năng hình thành ký ức mới của não, ngăn chặn quá trình chuyển ký ức từ lưu trữ ngắn hạn sang lưu trữ dài hạn, được gọi là hợp nhất trí nhớ. Uống nhiều rượu bia làm tổn hại vùng hải mã (hippocampus) - khu vực não chịu trách nhiệm chính trong việc ghi nhớ và học tập, dẫn đến suy giảm trí nhớ ngắn hạn cũng như dài hạn, khó tiếp thu kiến thức mới.

Tổn hại hệ thần kinh ngoại biên

Rượu làm tổn thương các dây thần kinh ngoại biên, gây ra bệnh lý thần kinh do rượu (alcoholic neuropathy). Tổng hợp 87 nghiên cứu đăng Thư viện Y khoa Mỹ cho thấy tỷ lệ mắc bệnh thần kinh ngoại biên ở người nghiện rượu mạn tính hơn 46,3%. Triệu chứng của tình trạng này gồm tê bì, đau hoặc cảm giác như kim châm ở tay chân, yếu cơ, mất khả năng phối hợp vận động, suy giảm khả năng cảm nhận nhiệt độ và đau, dễ bị thương. Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh lý thần kinh do rượu có thể dẫn đến liệt.

Theo bác sĩ Huyền, tác động tiêu cực của rượu lên hệ thần kinh có thể dẫn đến những tổn thương không hồi phục như thoái hóa não, rối loạn trí nhớ... Sử dụng rượu bia lâu dài còn gây ra các rối loạn tâm thần nghiêm trọng như trầm cảm và lo âu, rối loạn giấc ngủ, tâm thần phân liệt do rượu...

Để hạn chế tác hại của rượu bia, mỗi người nên xây dựng lối sống lành mạnh, bao gồm giảm uống rượu bia, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc. Khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện bất thường, điều trị kịp thời.

Bác sĩ Huyền khuyến nghị trong các dịp lễ Tết hay gặp gỡ bạn bè, nam giới nên uống dưới hai đơn vị và nữ giới dưới một đơn vị cồn một ngày. Một đơn vị cồn tiêu chuẩn (10 g cồn nguyên chất) tương đương với 3/4 chai hoặc một lon bia 330 ml (5%), một ly rượu vang 100 ml (13,5%), một ly bia hơi 330 ml hoặc một ly rượu mạnh 30 ml (40%).

Để giảm say rượu, hãy ăn uống đầy đủ trước khi uống rượu. Thực phẩm chứa tinh bột, giàu lipid giúp làm chậm quá trình hấp thu rượu vào cơ thể. Sau khi tỉnh rượu, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng giúp cơ thể chóng phục hồi. Các thực phẩm chứa nhiều tinh bột, có đường... hỗ trợ phục hồi sức khỏe nhanh hơn.

Việt An