BS.CKI Phan Thị Thùy Dung (khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Tâm Anh TP HCM) cho biết, đo đường huyết tại nhà được chia thành các dạng như: đường huyết bất kỳ (đường huyết được đo bất kỳ vào thời gian nào trong ngày), đường huyết lúc đói (đường huyết được đo vào sáng sớm lúc bụng đói), đường huyết sau ăn (đường huyết được đo sau bữa ăn 1-2 giờ). Chỉ số HbA1C cũng phản ánh nồng độ đường huyết trung bình trong cơ thể, thường được đo thông qua lấy máu tĩnh mạch trong các lần thăm khám tại bệnh viện.

Đái tháo đường là bệnh mạn tính, biết cách đo đường huyết tại nhà sẽ góp phần theo dõi và kiểm soát đường huyết chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, người bệnh có thể gặp một số sai lầm khi đo đường huyết tại nhà nhưng vẫn không phát hiện ra, nhất là người vừa mắc bệnh.

Không rửa tay khi đo đường huyết

Bác sĩ Dung cho biết, không rửa tay thường xuyên không chỉ đối diện nguy cơ ngộ độc thực phẩm, mắc bệnh truyền nhiễm mà còn nguy hiểm khi đo đường huyết. Nếu để tay bẩn đo đường huyết thì kết quả kiểm tra không chính xác, thậm chí bị thay đổi do sai số. Trước khi đo đường huyết, người bệnh nên rửa sạch tay bằng xà phòng và lau tay thật khô bằng khăn sạch. Sau đó, người bệnh sát khuẩn vị trí đầu ngón tay bằng cồn, để khô tự nhiên trước khi đo đường huyết.

Sử dụng que thử sai cách

Mỗi que thử chỉ sử dụng một lần và không tái sử dụng que thử đó cho những lần đo sau. Bạn nên lưu ý hạn sử dụng của que thử, bảo quản que thử tránh ẩm mốc, trong môi trường không quá 30 độ C; không dính bụi bẩn, máu khô và các chất khác. Hộp đựng que thử phải được đóng nắp kín sau khi lấy que thử ra.

Người bệnh tuyệt đối không dùng que hay máy của người khác để tránh nhiễm trùng và các bệnh lây qua đường máu; chú ý cách sử dụng que thử đường huyết trên giấy hướng dẫn. Kết quả không chính xác còn do người bệnh sử dụng que thử bị hư do bảo quản trong môi trường không phù hợp, bị rách, dơ hoặc đặt que vào máy không đúng vị trí.

Cho máu vào que thử không đủ

Khi đo đường huyết, người bệnh cần ngồi hoặc nằm thoải mái và thả lỏng cơ thể, xoa bóp để máu lưu thông tốt. Khi bắt đầu đo đường huyết tại nhà, người bệnh vuốt nhẹ từ gốc đến đầu ngón tay; đặt kim chích ở mép ngoài cạnh đầu ngón tay và bấm chích máu. Vuốt và nặn nhẹ sao cho lấy đủ lượng máu xét nghiệm.

"Một số người bệnh thường không cho đủ lượng máu cần xét nghiệm vào que thử, dẫn đến kết quả đo đường huyết không chính xác. Để da chạm vào vùng thấm máu sẽ ảnh hưởng đến kết quả", bác sĩ Dung nói.

Theo dõi đường huyết ngay sau ăn

Sau khi ăn 1-2 giờ, chỉ số đường huyết trong cơ thể sẽ đạt mức tối đa. Vì vậy, để đánh giá đường huyết sau ăn, người bệnh cần lấy máu ngón tay sau khi kết thúc bữa ăn 1-2 giờ, chứ không phải ngay sau bữa ăn. Nếu như chỉ số đường huyết sau ăn đo được vẫn dưới 140mg/dL (7,8 mmol/L) cho thấy bệnh ổn định.

Ăn uống khi đo đường huyết lúc đói

Để đánh giá chính xác đường huyết lúc đói, người bệnh cần đo vào buổi sáng, lúc bụng đói và nhịn ăn trước đó ít nhất 8 tiếng đồng hồ. Bạn cần đảm bảo chưa ăn hoặc uống bất kỳ loại thực phẩm nào, kể cả nước trái cây, sữa...

Theo bác sĩ Dung, đường huyết (glucose máu) là nguồn nhiên liệu rất quan trọng cho các cơ quan, đặc biệt hệ thần kinh và não bộ. Nồng độ glucose máu trong ngày dao động, thay đổi theo chế độ ăn uống, sinh hoạt, tập luyện thể lực. Nếu lượng đường trong máu thường xuyên cao dẫn tới bệnh đái tháo đường và các biến chứng. Với người bình thường, chỉ số đường huyết an toàn khi: đường huyết bất kỳ thời gian nào dưới 140 mg/dL (7,8 mmol/l); đường huyết lúc đói dưới 100 mg/dL (dưới 5,6 mmol/l); sau bữa ăn dưới 140mg/dl (7,8 mmol/l); chỉ số xét nghiệm HbA1C dưới 5,7 %.

Để duy trì mức độ đường huyết ổn định, người bệnh cần có chế độ ăn uống khoa học, bổ sung thực phẩm màu xanh và đỏ tươi; tập thể dục và duy trì lối sống lành mạnh. Uống đều đặn thuốc hạ đường huyết hay tiêm insulin theo lời bác sĩ cũng rất cần thiết.

Bộ Y tế ghi nhận Việt Nam hiện có hơn 3,5 triệu người bị đái tháo đường, dự kiến tăng lên gần 6,3 triệu ca vào năm 2045.

Đinh Trang Trăm