Men gan là các loại enzym xúc tác các phản ứng chuyển hóa. Các men AST, ALT, ALP, GGT chiếm tỷ lệ cao trong gan. Khi tế bào gan bị hủy hoại quá mức sẽ phóng thích các men này vào máu gây tăng men gan.

Bác sĩ Lê Văn Điềm (khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh) cho biết, chỉ số men gan bình thường luôn ở ngưỡng: AST: 20-40 UI/L; ALT: 20-40 UI/L; GGT: 20-40UI/L; Phosphatase kiềm 30-110 UI/L. Khi xét nghiệm thấy các chỉ số thay đổi, cao hơn mức bình thường là tăng men gan. Chỉ số men gan tăng gấp hai lần chỉ số bình thường là mức độ nhẹ, từ 2-5 lần là trung bình, trên 5 lần là mức độ nặng.

Bác sĩ Điềm chia sẻ thêm, tăng men gan là dấu hiệu cảnh báo các tế bào gan đang viêm hoặc hoại tử. Nếu không kiểm soát tốt sẽ tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Tuy nhiên, những quan điểm sai lầm về tình trạng tăng men gan gây khó khăn trong việc tầm soát và bỏ qua thời điểm điều trị tốt.

Chỉ có viêm gan mới làm tăng men gan

Có 5 loại virus gây viêm gan là A, B, C, D, E. Khi các virus này xâm nhập vào cơ thể sẽ hủy hoại tế bào gan, khiến men gan tăng cao nên nhiều người nghĩ rằng chỉ viêm gan mới làm tăng men gan. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Học viện Bác sĩ gia đình Mỹ, gan nhiễm mỡ chiếm từ 25-51% nguyên nhân tăng men gan. Trong đó, gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là nguyên nhân gây men gan cao phổ biến nhất.

Tăng men gan còn do tiêu thụ quá nhiều rượu bia làm tổn thương, suy giảm chức năng gan. Cơ thể dung nạp quá nhiều thực phẩm tồn dư các hóa chất độc hại, chất tạo nạc, tẩy trắng, thuốc tăng trưởng, thuốc trừ sâu... cũng tạo ra các phản ứng viêm gan làm men gan tăng. Người mắc có nguy cơ tăng men gan khi có các bệnh lý như ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh sốt rét hoặc các bệnh liên quan đến mật (viêm túi mật, viêm đường mật, sỏi đường mật trong gan, teo đường mật bẩm sinh, áp-xe đường mật)...

Theo bác sĩ Điềm, dù cơ chế sinh ra tăng men gan khiến tế bào gan bị hủy hoại rất phức tạp nhưng vẫn có một mắt xích quan trọng là sự hoạt động quá mức của tế bào kupffer. Khi tế bào kupffer bị kích hoạt sẽ sản sinh ra nhiều chất gây viêm khiến tế bào gan chết nhiều hơn, đẩy nhanh quá trình viêm và hoại tử tế bào gan, khiến gan tổn thương không có điểm dừng và men gan càng tăng cao.

Tăng men gan không nguy hiểm

Nhiều người cho rằng tăng men gan không nguy hiểm và cơ thể có thể tự điều chỉnh về chỉ số men gan bình thường. Tuy nhiên, men gan tăng càng cao thì mức độ tổn hại gan càng nặng nề. Men gan cao thông báo tình trạng tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt gây ra viêm gan cấp, hôn mê gan, viêm gan mạn tính, tắc đường mật, viêm tụy... Nếu không có biện pháp điều chỉnh kịp thời, nồng độ men gan quá cao sẽ đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Men gan tăng cao gấp hai lần chỉ số bình thường chưa nguy hiểm tức thời nên có thể cải thiện được. Trong giai đoạn này nếu sử dụng bia rượu nhiều, lượng acetaldehyde trong bia rượu có thể phá hủy tế bào gan rất mạnh. Enzym GGT trong máu thường tăng ở người bị viêm gan do nghiện bia rượu, do nó tỷ lệ thuận với số rượu mà người bệnh đã uống. Nếu men gan tăng bất thường do tế bào gan chết hàng loạt sẽ đẩy cao nguy cơ đột biến tự phát dẫn đến ung thư gan.

Có thể hạ men gan bằng các sản phẩm mát gan tại nhà

Bác sĩ Điềm chia sẻ, khi bị tăng men gan, một số người lo lắng tự ý dùng các thuốc Đông y, thuốc Nam làm mát gan, thanh lọc hạ men gan chưa được kiểm chứng, làm lu mờ triệu chứng bệnh, khiến bệnh âm thầm tăng nặng. Khi được chẩn đoán tăng men gan nghĩa là tế bào gan đã bị tổn thương. Việc tự ý dùng thuốc không có chỉ định của bác sĩ đều phản tác dụng, làm tăng áp lực cho gan khiến gan tổn thương và suy yếu. Hiện nay, có hơn 900 sản phẩm thuốc, độc chất đã được ghi nhận gây tổn thương gan.

"Để hạ men gan an toàn và hiệu quả cần tác động vào cơ chế sinh bệnh, giải quyết tận gốc tác nhân gây bệnh. Kiểm soát tốt tế bào kupffer trong ngưỡng an toàn bằng các thảo dược thiên nhiên nhiên như Wasabia và S.Marianum được xem là giải pháp khoa học để góp phần ngăn chặn tác nhân gây hư hại gan, từ đó, hỗ trợ các tế bào gan tổn thương được hồi phục trở lại", bác sĩ Điềm nói.

Nguyễn Diễm