Trả lời:

Hiếm muộn là trường hợp một cặp vợ chồng sau một năm quan hệ tình dục đều đặn mà không có con, thời gian này giảm xuống còn 6 tháng với phụ nữ trên 35 tuổi. Vô sinh hiếm muộn có thể do người chồng, người vợ hoặc cả hai phía.

Với hiếm muộn nữ, nguyên nhân có thể xuất phát từ nhiều bệnh lý ở hệ thống sinh sản bao gồm âm đạo, cổ tử cung, buồng tử cung, vòi trứng, hai buồng trứng.

Cổ tử cung là cơ quan đầu tiên mà tinh trùng phải vượt qua để gặp trứng và thụ thai thành công. Một số bệnh lý tại cổ tử cung có thể cản trở đường đi của tinh binh như polyp cổ tử cung hoặc xơ dính cổ tử cung.

Buồng tử cung được ví là ngôi nhà của phôi thai. Một số bệnh lý thực thể tại buồng tử cung có thể là nguyên nhân cản trở phôi làm tổ như polyp ở đáy tử cung, nhân xơ tử cung dưới niêm, dính buồng tử cung nặng hoặc các dị dạng bẩm sinh ở tử cung. Các dị dạng bẩm sinh ở tử cung không chỉ đơn thuần khiến phụ nữ khó có thai mà còn tăng nguy cơ trong thai kỳ như sẩy thai sớm, thai lưu, thai dị tật do buồng tử cung không đủ chỗ cho phôi thai phát triển.

Hai vòi trứng là vị trí cuối cùng mà trứng cùng tinh trùng gặp nhau để thụ tinh và phát triển thành phôi. Người phụ nữ chỉ có thể có thai tự nhiên khi hai vòi trứng không có bệnh lý, không tắc nghẽn và ứ dịch.

Hai buồng trứng là cơ quan quan trọng nhất ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ. Các bệnh lý tại buồng trứng thường gặp nhất trên lâm sàng như rối loạn phóng noãn khiến nang trứng phát triển và rụng không đều, khó dự đoán được thời điểm trứng rụng. Hội chứng buồng trứng đa nang và các bệnh như nang lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng hoặc các u lành tính ở buồng trứng gây chèn ép với kích thước lớn. Phẫu thuật có thể là nguyên nhân gây suy giảm dự trữ buồng trứng, giảm chỉ số AMH ở phụ nữ trẻ tuổi.

Ngoài ra, một số bệnh lý toàn thân khác có thể ảnh hưởng chức năng sinh sản của phụ nữ, phổ biến như suy giáp, cường giáp, viêm giáp. Các bệnh khác ít gặp hơn là khối u vùng nội tiết, ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động phát triển nang noãn và rụng trứng do tiết một số hormone như prolactin.

Các nguyên nhân hiếm muộn nữ đa số được phát hiện trên các phương tiện chẩn đoán hình ảnh, phổ biến nhất là siêu âm 2D, 3D, siêu âm bơm nước hoặc các phương tiện cao cấp hơn như chụp cộng hưởng từ MRI. Để phát hiện sớm nhất các bệnh này, phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng đến một năm, khám sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân. Vợ chồng quan hệ tình dục 6 tháng đến một năm chưa có thai nên đến khám ở các trung tâm hỗ trợ sinh sản càng sớm càng tốt.

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tùy vào bệnh lý, tình trạng, bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất, có thể canh trứng quan hệ tự nhiên, bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), thụ tinh ống nghiệm (IVF). Hội chẩn và kết hợp liên chuyên khoa để điều trị các bệnh khác kèm theo giúp hiệu quả cao hơn.

Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM