Bác sĩ Lê Xuân Nguyên, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVF Tâm Anh TP HCM), cho biết từ đầu năm 2024, trung bình mỗi tháng hệ thống điều trị khoảng 15.000 trường hợp vô sinh hiếm muộn, gần 50% là vợ chồng dưới 30 tuổi. Tỷ lệ này tăng gấp ba lần so với hai năm trước.

Một số trường hợp sinh năm 2000 phát hiện vô sinh vào 5 năm trước, tức khi 19 tuổi. Có trường hợp 18 tuổi bị suy buồng trứng sớm khiến buồng trứng lão hóa như phụ nữ mãn kinh.

Như Phương Thảo, ngụ TP HCM, được chẩn đoán không thể có con tự nhiên dù mới 24 tuổi. Nguyên nhân, cô đã ba lần hủy thai ngoài tử cung, cắt một bên vòi trứng, vòi trứng còn lại ứ dịch.

Thảo bị rối loạn nội tiết, chu kỳ kinh nguyệt thưa thớt, xét nghiệm dự trữ buồng trứng AMH chỉ còn 0.6 ng/ml (chỉ số trung bình dưới 38 tuổi là 2-6 ng/ml). Siêu âm đầu chu kỳ kinh nguyệt mỗi bên buồng trứng chỉ có khoảng 3 nang trứng (phụ nữ cùng độ tuổi số lượng trứng ít nhất là trên 10). Nếu trì hoãn điều trị, số lượng và chất lượng trứng của bệnh nhân càng cạn kiệt dẫn đến khó có con.

Tương tự, Thu Thủy, quê Ninh Bình, 23 tuổi, hiếm muộn hai năm vì rối loạn nội tiết, lạc nội mạc tử cung mức độ nặng, thường xuyên đau bụng quằn quại khi đến chu kỳ kinh nguyệt và tắc hai ống dẫn trứng. Cô cho biết vợ chồng chủ quan nghĩ còn trẻ và khỏe mạnh nên không điều trị sớm.

Trước đây các thông tin về điều trị vô sinh hiếm muộn còn hạn chế, bệnh nhân thường đi khám do nhiều năm không có thai, hoặc mất nhiều thời gian cho các phương pháp truyền miệng như uống thuốc đông y, châm cứu... Khi đến viện bệnh nhân đã lớn tuổi, vô sinh lâu năm, tình trạng bệnh lý nặng khiến tỷ lệ điều trị thành công giảm.

"Giới trẻ ngày nay dễ dàng tiếp cận thông tin, chủ động thăm khám sớm, nên tỷ lệ phát hiện vô sinh hiếm muộn ở độ tuổi trẻ tăng", bác sĩ Nguyên nói, dẫn thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) rằng Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ vô sinh hiếm muộn cao, với 50% trường hợp dưới 30 tuổi.

Vô sinh có thể xuất phát từ vợ, chồng hoặc cả hai. Nguyên nhân vô sinh rất đa dạng như rối loạn nội tiết, yếu tố di truyền, lối sống, môi trường, bệnh lý. Nam giới vô sinh chủ yếu do tinh trùng yếu, không có tinh trùng, nguyên nhân có thể do di truyền, đột biến gene, bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh. Ở nam giới trẻ, thói quen hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia tăng nguy cơ suy giảm số lượng và chất lượng tinh binh dẫn đến khó có con.

Ở nữ, bệnh lý lạc nội mạc tử cung gây vô sinh chiếm tỷ lệ khoảng 40%. Các nguyên nhân khác như ứ dịch tắc vòi trứng, buồng trứng đa nang, suy buồng trứng sớm...

Tùy độ tuổi và tình trạng, vợ chồng vô sinh được chỉ định các phương pháp hỗ trợ sinh sản phù hợp. Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) thường được chỉ định với trường hợp trẻ tuổi, mức độ bệnh lý nhẹ. Phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF) có quy trình phức tạp, chi phí và tỷ lệ thành công cao hơn, thường được chỉ định cho trường hợp tình trạng bệnh lý nặng.

Thảo và Thủy đều điều trị thụ tinh ống nghiệm. Thảo được bác sĩ kích thích buồng trứng nhẹ, thu được 5 noãn tạo thành 5 phôi tốt. Cô đậu thai ngay lần chuyển phôi đầu tiên vào buồng tử cung. Thai kỳ hiện gần 15 tuần, phát triển khỏe mạnh. Vợ chồng trữ đông 4 phôi còn lại, dự định 2-3 năm tới sinh thêm con.

Còn Thủy được bác sĩ chọc hút thu 9 noãn, thụ tinh và nuôi cấy được 7 phôi ngày 5. Bác sĩ điều trị ức chế sự phát triển lạc nội mạc tử cung, chuẩn bị niêm mạc tử cung đủ điều kiện và chuyển một phôi giúp cô mang thai. Hiện thai kỳ ở tuần 20.

Tổng chi phí điều trị của họ khoảng 85-120 triệu đồng. Những vợ chồng lớn tuổi vô sinh lâu năm, bệnh lý phức tạp cần phối hợp các kỹ thuật cao cấp hơn như gom trứng hoặc gom phôi nên chi phí thường cao hơn, khoảng 150-200 triệu đồng.

Bác sĩ Nguyên khuyến cáo số lượng và chất lượng trứng suy giảm dần theo tuổi tác. Do đó, chị em không nên chủ quan, cần đến bệnh viện khám khi xuất hiện các triệu chứng rối loạn kinh nguyệt, chu kỳ kinh quá dài hoặc quá ngắn, đau bụng trong chu kỳ kinh hoặc các dấu hiệu bất thường khác.

Điều trị sớm giúp tăng khả năng thụ thai thành công. Tại hệ thống IVF Tâm Anh, tỷ lệ có thai sau điều trị IVF ở phụ nữ dưới 28 tuổi lên đến 80,5%.

Hoài Thương

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi