Tinh trùng dị dạng là bất thường về hình thái, kích thước và cấu trúc bên ngoài ở đầu, thân hoặc đuôi, nên khó thụ tinh với trứng, giảm khả năng thụ thai.

Theo bác sĩ Nguyễn Công Minh, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8 TP HCM (IVF Tâm Anh Quận 8), tình trạng này có thể do các yếu tố nội sinh như tuổi tác cao khiến nồng độ nội tiết tố nam suy giảm. Từ 40 tuổi trở đi, nồng độ testosterone giảm dần khoảng 1-2% mỗi năm, gây giảm khả năng sản xuất tinh trùng, giảm chất lượng và ảnh hưởng đến hình thái tinh binh. Quá trình oxy hóa gia tăng cũng khiến các gốc tự do tấn công tế bào tinh trùng dẫn đến thay đổi cấu trúc và biến dạng. Mắc bệnh đái tháo đường type 2 cũng là yếu tố nguy cơ.

Nguyên nhân ngoại sinh là những tác động từ bên ngoài như lối sống, môi trường, bệnh lý nam khoa. Đàn ông ăn uống thiếu lành mạnh, uống nhiều bia rượu, nước ngọt có gas, sử dụng chất kích thích, hút thuốc lá... làm tăng quá trình oxy hóa giải phóng các gốc tự do tấn công tế bào tinh trùng. Thói quen mặc quần lót chật, làm việc trong môi trường nhiệt độ cao, đặt laptop trên đùi trong thời gian dài có thể khiến bộ phận sinh dục tăng nhiệt độ, và tiếp xúc thường xuyên với sóng điện từ dẫn đến suy giảm chất lượng tinh trùng.

Các bệnh lý nam khoa như viêm nhiễm, tổn thương tại tinh hoàn, viêm tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh... cũng là nhóm nguyên nhân phổ biến. Ngoài ra, nam giới tiếp xúc với các chất độc hại như hóa chất công nghiệp, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ... làm tăng nguy cơ bất thường tinh trùng, tăng tỷ lệ dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

Tinh trùng dị dạng không thể phát hiện bằng mắt thường, cũng không có dấu hiệu điển hình, chỉ có thể xác định chính xác khi xét nghiệm tinh dịch đồ. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu cảnh báo mà nam giới nên lưu ý như vợ chồng quan hệ đều đặn một năm mà không có thai, giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, đau nhức vùng đáy chậu (đau lưng, đau rát khi tiểu, tiểu buốt...), các biểu hiện rối loạn nội tiết (thay đổi màu lông, lông rậm hơn, rụng lông hoặc tóc).

Nếu nguyên nhân do ngoại sinh và tình trạng nhẹ, nam giới đi khám, điều trị sớm, thay đổi lối sống giúp cải thiện khả năng sinh sản tự nhiên. Nam giới dị dạng tinh trùng nặng có thể điều trị thụ tinh ống nghiệm (IVF).

Tại IVF Tâm Anh, chuyên viên phôi học lựa chọn tinh trùng khỏe mạnh đủ điều kiện, không bất thường về hình thái để tiêm vào bào tương noãn tăng tỷ lệ thụ tinh thành công. Phôi được nuôi cấy trong môi trường tối ưu các điều kiện giúp tăng chất lượng của phôi thai và phát triển thuận lợi đến giai đoạn ngày 5, nâng cao tỷ lệ thành công khi chuyển phôi.

Hạnh Thương