Thạc sĩ, bác sĩ Phạm Đỗ Anh Thư, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, ngưng thở khi ngủ là tình trạng khiến bạn ngưng thở từng lúc khi ngủ. Người bị ngưng thở khi ngủ thường mệt mỏi và không tỉnh táo, khó tập trung, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Điều này làm tăng nguy cơ gặp tai nạn khi lái xe và những tai nạn khác. Nghiên cứu cho thấy, người ngưng thở khi ngủ không được điều trị sẽ tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính.
Triệu chứng ngưng thở khi ngủ
Có 3 loại ngưng thở khi ngủ gồm: ngưng thở tắc nghẽn (OSA), ngưng thở trung tâm (CSA) và ngưng thở kiểu hỗn hợp. Ngưng thở tắc nghẽn do hẹp hoặc đóng đường họng. Ngưng thở trung tâm do não không gửi tín hiệu đúng đến cơ hô hấp làm thay đổi nhịp thở và mất kiểm soát thở.
Thông thường khi ngủ, không khí di chuyển ra vào qua mũi, họng và phổi theo từng nhịp thở đều đặn. Ở người bị ngưng thở khi ngủ, sự di chuyển của không khí bị giảm hoặc ngừng từng lúc. Bạn có thể không biết mình bị ngưng thở trong lúc ngủ nhưng đôi khi thức dậy trong tình trạng hốt hoảng hoặc thở hổn hển. Bạn cũng có thể ngáy khi ngủ.
Ngủ ngáy cũng là một trong những biểu hiện của chứng ngưng thở khi ngủ. Ảnh: Shutterstock.
Triệu chứng chính của chứng ngưng thở khi ngủ là ngáy lớn, mệt mỏi và buồn ngủ vào ban ngày. Những biểu hiện khác có thể gồm: ngủ không yên; thức dậy do nghẹt thở hoặc thở hổn hển; nhức đầu buổi sáng, khô miệng hoặc đau họng; tiểu đêm nhiều lần; thức dậy với cảm giác bất ổn hoặc lảo đảo; khó tập trung và ghi nhớ. Một số người không có triệu chứng hoặc không biết đó là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ. Biểu hiện của họ thường là mệt mỏi hoặc ngáy nhiều.
Theo bác sĩ Anh Thư, tuổi tác là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ vì nó thường xảy ra ở người trung niên hoặc cao tuổi. Nam giới có nguy cơ bị ngưng thở tắc nghẽn nhiều gấp hai lần so với nữ. Ngoài ra, thừa cân béo phì, nghiện rượu và bất thường đường thở cũng là yếu tố gây bệnh.
Nam giới thừa cân béo phì có nguy cơ gặp chứng ngưng thở khi ngủ cao gấp 2 lần phụ nữ. Ảnh: Shutterstock.
Cách chẩn đoán, điều trị ngưng thở khi ngủ
Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ phải được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa. Phương pháp chẩn đoán thường dựa vào bệnh sử, thăm khám trực tiếp và thực hiện trắc nghiệm chẩn đoán.
Khi nghi ngờ người bệnh bị chứng ngưng thở khi ngủ, bác sĩ sẽ cho làm trắc nghiệm "đa ký giấc ngủ" để khảo sát. Bạn phải ở lại một đêm trong bệnh viện để gắn máy theo dõi nhịp tim, nhịp thở, lượng oxy trong máu, những giai đoạn của giấc ngủ và các chức năng khác.
Bác sĩ Anh Thư cho biết, mục tiêu của điều trị ngưng thở khi ngủ là giữ đường thở mở khi ngủ. Điều trị ưu tiên và hiệu quả cho chứng ngưng thở khi ngủ là sử dụng áp lực không khí từ dụng cụ cơ học để giữ cho đường thở trên mở lúc ngủ, gọi là máy thở áp lực dương liên tục (CPAP). Người có máy CPAP phải đeo mặt nạ nối với ống để tạo ra áp lực, giúp thở bất cứ khi nào bệnh nhân ngủ. Thở máy CPAP có thể khó chịu lúc đầu nhưng với máy này, bạn sẽ cảm thấy thoải mái và khỏe hơn. Ngoài ra còn có dụng cụ miệng hay nẹp hàm giúp đường thở mở khi ngủ nhưng ít được ưa chuộng hơn CPAP trong điều trị ngưng thở khi ngủ.
Máy thở áp lực dương liên tục là những thiết bị để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ. Ảnh: Shutterstock.
Bác sĩ Anh Thư chia sẻ thêm, trường hợp bệnh nhân không dung nạp hoặc triệu chứng không được cải thiện khi áp dụng các biện pháp điều trị trên, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật. Người bệnh sẽ được phẫu thuật tái cấu trúc đường hô hấp trên hoặc chỉnh lại xương hoặc mô mềm. Tuy nhiên, phẫu thuật không phải luôn hiệu quả và chứng ngưng thở khi ngủ có thể tái phát. Người bệnh cần giảm cân nếu bị thừa cân béo phì; thay đổi tư thế khi ngủ, ưu tiên nằm nghiêng để cải thiện chất lượng giấc ngủ; tránh rượu bia và các chất kích thích khác.
Châu Vũ