Viêm kết mạc (đau mắt đỏ) là một bệnh nhiễm trùng mắt phổ biến ở trẻ sơ sinh. Trong 14 ngày đầu tiên sau khi chào đời, trẻ mắc bệnh thường có các dấu hiệu như: chảy dịch mắt, mí mắt sưng, đỏ, đóng vảy, chảy mủ, hai mí mắt dính nhau, mắt có màu hồng nhạt.
"Mắt hồng" là triệu chứng đặc trưng báo hiệu trẻ sơ sinh mắc bệnh viêm kết mạc. Màu hồng xuất hiện ở mắt trẻ là do lớp niêm mạc của mắt (kết mạc - lớp màng trong suốt nằm phía trước của mắt và mí mắt) bị kích ứng, nhiễm trùng hoặc viêm. Trẻ bị sụp mí, dụi mắt hoặc chảy nước mũi, hắt hơi liên tục do cúm, viêm họng có thể khiến mắt chuyển từ màu hồng sang đỏ.
Khi mới mắc bệnh, trẻ có thể quấy khóc nhiều hơn bình thường, ngủ li bì, ít hoạt động, chán ăn, bị tiêu chảy hoặc táo bón.
Viêm kết mạc có thể lây nếu trẻ nhiễm virus hoặc vi khuẩn. Nếu dùng thuốc kháng sinh, bé có thể khắc phục tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn ở mắt, ngừa lây nhiễm trong 24 giờ. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến mắt trẻ có màu hồng.
Tắc tuyến lệ: Đây là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ mắc bệnh viêm kết mạc. Thông thường, nước mắt sẽ chảy qua các lỗ nhỏ nằm ở góc mí mắt trên và dưới. Những lỗ nhỏ này là tuyến lệ. Khi tuyến lệ tắc, nước mắt trẻ không thể thoát ra ngoài khóe mắt như bình thường, tích tụ trong ổ mắt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng.
Mắt trẻ thường có màu hồng nhạt, đỏ, đóng vảy ở mí mắt, xuất hiện chất nhầy màu vàng xanh do ống dẫn nước mắt không hoạt động. Triệu chứng này có thể kéo dài trong nhiều tuần sau sinh, xảy ra ở 20% trẻ mới chào đời.
‘Mắt hồng’ ở trẻ bị viêm kết mạc. Ảnh: Freepik
Bôi thuốc mỡ: Mắt là bộ phận nhạy cảm ở trẻ sơ sinh. Lo mắt con bị nhiễm trùng nên nhiều cha mẹ bôi thuốc mỡ hoặc dùng thuốc nhỏ mắt cho trẻ. Tuy nhiên, hành động này có thể gây kích ứng mắt, tiềm ẩn nguy cơ viêm nhiễm, bị viêm kết mạc do hóa chất.
Vi khuẩn: Nhiễm vi khuẩn gây bệnh từ mẹ có thể khiến trẻ bị viêm kết mạc. Thực tế, dù người mẹ không có triệu chứng mắc bệnh, nhưng thời điểm sinh con có thể truyền virus cho trẻ.
Theo đó, trẻ sinh ra từ mẹ mắc lậu có nguy cơ nhiễm bệnh từ 30-50%. Trẻ bị viêm kết mạc do vi khuẩn lậu có thể bị tổn thương mắt nặng, thậm chí mù lòa trong 24 giờ đầu sau sinh. Vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục được các chuyên gia đặc biệt quan tâm. Trẻ nhỏ nhiễm bệnh phải đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng toàn thân hoặc nhiễm trùng mắt dẫn đến mù lòa.
Ngoài vi khuẩn gây bệnh lậu (Neisseria gonorrhoeae), trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm vi khuẩn Chlamydia trachomatis (gây viêm niệu đạo, trực tràng, mào tinh hoàn...). Hai loại vi khuẩn này khiến âm đạo người mẹ nhiễm trùng nặng.
Virus: Dù ít nhưng một số virus có thể gây viêm kết mạc ở trẻ sơ sinh như herpes simplex-2 (HSV-2) gây mụn rộp sinh dục. Trẻ dễ mất thị lực khi nhiễm trùng herpes ở mắt. Với người mẹ có virus này, bác sĩ sẽ đề nghị mổ đẻ để phòng bệnh cho thai nhi.
Với những nguyên nhân trên, trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng như sốt, quấy khóc, bú kém, thay đổi màu da có thể được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh viêm kết mạc bằng cách kiểm tra dịch tiết từ mắt. Tùy từng trường hợp và nguyên nhân gây bệnh, chuyên gia sẽ tư vấn cách chữa trị phù hợp.
Cụ thể, cha mẹ có thể xoa bóp nhẹ nhàng giữa vùng mắt, mũi của trẻ để tuyến lệ hoạt động bình thường. Nếu ống dẫn nước mắt bị tắc không thông trước khi trẻ tròn một tuổi, gia đình nên cân nhắc phẫu thuật để điều trị dứt điểm, tránh biến chứng.
Trường hợp mắt bé bị kích ứng, phụ huynh nên dùng thuốc nhỏ mắt đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh, đặt một miếng vải ẩm, ấm lên mắt để thuốc phát huy tác dụng. Nếu trẻ viêm kết mạc do vi khuẩn buộc phải dùng thuốc kháng sinh. Tùy vào mức độ bệnh, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh dưới dạng nhỏ mắt, bôi, dung dịch uống hoặc truyền qua tĩnh mạch.
Khi điều trị cho trẻ tại nhà, cha mẹ phải rửa tay sạch bằng xà phòng trước và sau khi bôi thuốc cho con. Nếu bé chỉ bị viêm một bên mắt, người chăm sóc cần chú ý dùng khăn che bên mắt còn lại, tránh chạm ống dẫn thuốc vào da.
Theo các chuyên gia, trong một số trường hợp trẻ viêm kết mạc có thể tự khỏi bệnh. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự ý chữa bệnh cho trẻ tại nhà hoặc dùng sữa mẹ nhỏ vào mắt con. Khi thấy con có những dấu hiệu bất thường ở mắt, gia đình cần đưa trẻ đi khám, chữa trị kịp thời.
Minh Thúy
(Theo Very Well Health, Healthline, Medicalnewstoday, CDC)