Ngứa do ứ mật là một triệu chứng của bệnh gan ứ mật. Trong nhiều trường hợp ngứa gây suy nhược trên các bộ phận khác nhau của cơ thể. Theo nghiên cứu về ngứa do ứ mật ở Mỹ năm 2019, có trên 80% người bị bệnh gan ứ mật có triệu chứng ngứa.

Đối với những người bị bệnh gan ứ mật, triệu chứng thường gặp nhất là ngứa dữ dội nhưng gãi không hết. Bên cạnh ngứa, một số vấn đề phát sinh đi kèm gồm phát ban hoặc tổn thương thứ phát do gãi quá nhiều, mất ngủ do bận tâm với ngứa, trầm cảm hoặc có ý định tự tử... Ngứa do gan ứ mật thường không xuất hiện đơn lẻ mà sẽ xuất hiện với các dấu hiệu khác của bệnh gan, có thể bao gồm vàng da, nước tiểu sẫm màu hơn bình thường, phân nhạt, đau bụng, mệt mỏi, buồn nôn.

Người bị các bệnh về gan do rượu bia, gan nhiễm mỡ không do rượu thường không bị ngứa. Nguyên nhân chính của ngứa do bệnh gan ứ mật là bệnh phát triển khi các tế bào gan không thể tiết mật hoặc khi có tắc nghẽn mật trong hệ thống mật. Khi một trong hai điều này xảy ra, mật tích tụ trong gan gây tổn thương mới hoặc tổn thương thêm cho gan.

Một số bệnh khác dẫn đến gan ứ mật cũng có thể gây ra ngứa như ứ mật của thai kỳ, viêm đường mật nguyên phát, viêm đường mật xơ cứng nguyên phát và tắc nghẽn đường mật do ung thư. Ngứa phát triển do các chất khác nhau bao gồm axit mật, lysophosphatidic axit, progesterone các dẫn xuất, tích tụ trong cơ thể và phát ra triệu chứng ở da.

Một số khả năng ngứa do ứ mật được các nhà nghiên cứu xem xét gồm:

Muối mật: khi bị bệnh gan, lượng muối mật tích tụ dưới da cao hơn gây ngứa. Tuy nhiên, không phải ai có nồng độ muối mật cao đều cảm thấy ngứa và một số người lại cảm thấy ngứa mặc dù nồng độ muối mật bình thường.

Chất histamine: một số người bị ngứa do tăng mức độ histamine.

Nội tiết tố sinh dục nữ: tình trạng ngứa có thể xấu hơn ở người đang mang thai hoặc người đang điều trị bằng liệu pháp thay thế hormone.

Nếu không được điều trị, tình trạng ngứa do ứ mật sẽ ngày càng trầm trọng hơn và dẫn đến suy gan mạn tính. Điều trị ngứa do ứ mật khá khó khăn do có nhiều yếu tố tác động. Đối với người bị ngứa nhẹ, chỉ cần chăm sóc da đơn giản bằng kem dưỡng da hoặc chất làm mềm da (kem dưỡng ẩm). Những người bị ngứa do gan ứ mật nên chú ý tránh gãi vì nó có thể làm cho vấn đề tồi tệ hơn. Cắt móng tay thường xuyên để nếu gãi thì da sẽ ít tổn thương, hạn chế cơ hội lây nhiễm virus. Nếu bạn gãi quá nhiều thì có thể mặc quần áo dài, che phủ da, đeo găng tay khi đi ngủ vào ban đêm.

Các chuyên gia khuyên, người bị ngứa có thể sử dụng nước ấm hoặc nước mát thay vì nước nóng để tắm, hạn chế tiếp xúc với môi trường nóng bức hoặc dưới ánh nắng mặt trời. Dùng xà phòng nhẹ không chứa thêm hương liệu, sử dụng kem dưỡng ẩm nhẹ nhàng giúp hạn chế tình trạng khô da, đắp một miếng vải ướt và lạnh lên vùng ngứa cho đến khi cảm giác muốn gãi giảm bớt.

Ngoài ra, tránh các chất hoặc vật liệu gây kích ứng da; mặc quần áo rộng rãi, thoáng khí; sử dụng máy tạo độ ẩm trong những tháng mùa đông khô hạn.

Trong trường hợp ngứa nhiều, tình trạng ngứa ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và các vấn đề sức khỏe khác, bạn nên đi khám vì nhiều trường hợp ngứa dai dẳng là dấu hiệu tiềm ẩn của bệnh gan.

Anh Chi
(Theo Very Well Health, Healthline)