Có khoảng 100 nghìn tỷ vi sinh vật trong đường tiêu hóa của con người. Các chất tiết ra trong quá trình tiêu hóa như axit dạ dày, axit mật và enzyme tuyến tụy tác động đến sự phát triển hệ vi khuẩn đường ruột. Rối loạn xảy ra khi vi khuẩn đường ruột có lợi (lợi khuẩn) giảm, còn vi khuẩn có hại (hại khuẩn) phát triển quá mức. Dấu hiệu cảnh báo gồm đau bụng, đầy hơi, nhiều khí gây chướng bụng, tiêu chảy, táo bón.

Ngoài vai trò hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, hệ vi khuẩn đường ruột còn có nhiều chức năng quan trọng khác.

Hỗ trợ hệ thống miễn dịch

Hệ vi sinh đường ruột hỗ trợ hệ thống miễn dịch theo hai cách.

Đầu tiên, lợi khuẩn tham gia bảo vệ niêm mạc ruột già, ngăn chặn các chất gây hại. Các axit béo chuỗi ngắn, sản phẩm phụ của vi khuẩn đường ruột giúp duy trì hàng rào ruột, ngăn vi khuẩn và độc tố của chúng bên trong ruột vào máu. Khi hệ thống này bị tổn hại, tình trạng tăng tính thấm ruột (hội chứng rò rỉ ruột ) có thể xảy ra.

Thứ hai, lợi khuẩn phối hợp với hệ thống miễn dịch ở lớp niêm mạc ruột để chống lại vi khuẩn gây bệnh hoặc các chất có hại khác.

Giúp trao đổi chất

Hệ vi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng cung cấp vitamin và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe. Chúng cũng tương tác với carbohydrate không được phân hủy thành đường trong ruột non. Tương tác này nhằm cung cấp thêm chất dinh dưỡng, thúc đẩy sự phát triển của tế bào biểu mô, điều chỉnh quá trình lưu trữ chất béo.

Các vi sinh vật trong ruột còn tham gia xử lý chất xơ trong chế độ ăn uống, làm tăng sản xuất các axit hữu ích trong cơ thể như acetate, propionate và butyrate. Những axit này có vai trò trong việc kiểm soát sự thèm ăn và cân nặng. Axit indolepropionic hỗ trợ tăng lượng chất xơ hấp thụ, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Vi khuẩn đường ruột thúc đẩy chuyển hóa mật trong ruột. Gan gửi mật đến ruột non để tiêu hóa chất béo. Sau đó, vi khuẩn và các enzyme phân hủy axit mật để gan hấp thụ lại và tái chế.

Hệ vi khuẩn đường ruột còn hỗ trợ cơ thể đồng hóa vitamin và tham gia sản xuất vitamin B và K. Vitamin B giúp cơ thể tạo ra năng lượng từ thực phẩm, từ đó hình thành các tế bào hồng cầu. Vitamin K có tác dụng tạo ra protein để đông máu, bổ sung cho xương và mô khỏe mạnh.

Ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ

Hệ vi khuẩn đường ruột đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì chức năng của hệ thần kinh trung ương, bao gồm não và tủy sống. Ví dụ, các vi sinh vật giúp tạo ra serotonin, từ đó ảnh hưởng đến nhiều sức khỏe tinh thần của một người. Chúng còn góp phần bảo vệ não khỏi các độc tố có hại trong máu. Mất cân bằng trong ruột là yếu tố thúc đẩy phát triển các tình trạng thần kinh như bệnh Alzheimer và rối loạn phổ tự kỷ.

Anh Chi (Theo Very Well Health)