Não là cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, chịu trách nhiệm chi phối và quyết định hầu hết chức năng của các cơ quan khác. Não cần được cung cấp máu chứa oxy và các dưỡng chất liên tục để hoạt động. Huyết áp cao có thể làm gián đoạn cung cấp máu cho não, hủy hoại não và cơ thể.

TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết nếu không được kiểm soát, tăng huyết áp dễ gây ra các khuyết tật thần kinh khác nhau, trong đó nghiêm trọng nhất là tổn thương não, giảm trí nhớ, đột quỵ, tử vong.

Bác sĩ Minh Đức giải thích huyết áp cao ảnh hưởng đến não bằng cách gây ra sức căng lớn cho các động mạch, theo thời gian khiến thành động mạch dày, cứng và hẹp hơn. Đây được gọi là chứng xơ cứng động mạch khiến động mạch dễ nứt vỡ hoặc tắc nghẽn. Các chất béo trong máu hay cục máu đông tích tụ, bám lại ở những vị trí mạch máu bị hẹp, ngăn chặn dòng máu. Tình trạng thu hẹp các động mạch này có thể xảy ra trong não, làm hỏng các tế bào não và ngăn chúng hoạt động bình thường.

Thiếu máu não tùy mức độ gây ra nhiều vấn đề như đau đầu, khó ngủ, suy giảm trí nhớ, suy giảm nhận thức. Các cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua là yếu tố cảnh báo nguy cơ cao đột quỵ.

Nguyên nhân phổ biến nhất của đột quỵ là tắc nghẽn các động mạch trong não (đột quỵ nhồi máu não) và khoảng một nửa trong số này do xơ cứng động mạch có liên quan tăng huyết áp. Đột quỵ do vỡ động mạch não (đột quỵ xuất huyết não) cũng liên quan nhiều đến huyết áp cao. Cả hai loại đột quỵ đều khiến tế bào não chết nhanh chóng.

Theo bác sĩ Minh Đức, tình trạng thu hẹp các mạch máu, nhất là sâu bên trong não không phải lúc nào cũng gây ra đột quỵ. Những mạch máu sâu rất nhỏ này có thể bị tắc nghẽn hoặc chảy máu. Người bệnh có thể không cảm thấy bất thường vào thời điểm đó, nhưng sự tích tụ dần của những thay đổi theo thời gian có thể nhìn thấy trên phim chụp MRI sọ não gọi là bệnh mạch máu nhỏ. Đây là yếu tố góp phần chính phát triển sa sút trí tuệ do tổn thương mạch máu não nhỏ.

Bác sĩ Minh Đức khuyến cáo kiểm tra huyết áp thường xuyên và điều chỉnh kịp thời. Người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, kết hợp ăn uống khoa học gồm rau quả, hạt và protein nạc. Tránh thực phẩm chế biến sẵn, các món nhiều chất béo, muối và đường, giảm cân, tránh rượu bia, không hút thuốc lá. Ngủ đủ 7-8 giờ, duy trì tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày.

Bình An