BS.CKI Phan Thị Thùy Dung, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết trung bình một triệu người có 70 trường hợp mắc hội chứng Cushing. Bệnh thường xảy ra ở người trưởng thành trong độ tuổi 25-50 hơn các nhóm tuổi khác, nữ mắc nhiều hơn nam.

Người có nguy cơ mắc bệnh cao gồm thừa cân hoặc béo phì, bệnh tiểu đường type 2, huyết áp cao khó kiểm soát. Trẻ tăng cân nhanh nhưng chậm phát triển chiều cao cũng có nguy cơ.

Hội chứng Cushing có hai loại là nội sinh và ngoại sinh. Cushing nội sinh gây ra tình trạng tăng tiết cortisol từ tuyến thượng thận. Hội chứng Cushing ngoại sinh xảy ra do sử dụng thuốc có chứa corticoid kéo dài.

Triệu chứng

Cortisol được sản xuất bởi tuyến thượng thận (hai tuyến nội tiết nhỏ nằm phía trên hai quả thận). Hormone này có nhiệm vụ kiểm soát việc sử dụng chất béo, protein, carbohydrate, ức chế phản ứng viêm, điều hòa huyết áp, chu kỳ ngủ và thức, cân bằng muối trong cơ thể.

Tùy vào mức độ dư thừa cortisol, hội chứng Cushing có biểu hiện khác nhau. Những triệu chứng thường gặp gồm tăng huyết áp, tăng cân, tích tụ mỡ ở đòn, mặt, bụng, sau gáy, ngực. Mệt mỏi khi hoạt động do teo cơ yếu cơ.

Bệnh làm teo da và mô dưới da dẫn đến các vết rạn màu đỏ tím, thường ở vùng bụng dưới, đùi, thân mình. Da mỏng dễ bầm, vết thương chậm lành, thường bị nấm.

Người bệnh có thể bị rối loạn sinh dục như thiểu kinh hoặc vô kinh, vô sinh, suy sinh dục, rối loạn cương dương, rậm lông và mọc râu ở nữ. Hội chứng này cũng gây rối loạn đường huyết và một số vấn đề về xương khớp như loãng xương dẫn đến nhức xương, xẹp đốt sống, gãy xương, hoại tử chỏm xương đùi. Một số người bệnh thay đổi cảm xúc thất thường, trầm cảm, giảm trí nhớ, giảm tập trung.

Trẻ em mắc hội chứng Cushing chậm phát triển do nồng độ cortisol cao ức chế tác dụng hormone tăng trưởng, tăng cân.

Điều trị

Theo BS.CKII Trần Thùy Ngân, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Bệnh Cushing do u tuyến yên thường được điều trị bằng phẫu thuật. Với u nhỏ, phẫu thuật tuyến yên qua xương bướm có tỷ lệ thành công trên 80%. Bệnh còn được điều trị xạ trị ngoài bằng tia Gamma. Phương pháp phẫu thuật cắt hai tuyến thượng thận khi phẫu thuật tuyến yên không thành công hoặc điều trị nội khoa bằng các thuốc ức chế sản xuất và tiết cortisol tại tuyến thượng thận.

Hội chứng Cushing do u tuyến thượng thận có thể điều trị bằng bằng phẫu thuật cắt bỏ u tuyến thượng thận hoặc điều trị nội khoa khi không thể phẫu thuật hoặc còn sót u sau mổ.

Hội chứng giả Cushing thường không có thuốc đặc hiệu để điều trị. Biện pháp tối ưu là thay đổi thói quen sinh hoạt. Người bệnh cần hạn chế sử dụng rượu bia, giải tỏa căng thẳng, chế độ ăn đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng.

Bác sĩ khuyến cáo không tự ý mua thuốc uống, không tự ý bỏ thuốc hoặc thêm bớt liều sai chỉ định, không sử dụng các thuốc không rõ nguồn gốc, tránh kháng thuốc và các biến chứng.

Nguyễn Vân