Sinh mổ là phẫu thuật lấy thai nhi, nhau và màng ối qua một vết mổ ở thành tử cung người mẹ. Mổ lấy thai dọc hoặc ngang tùy thuộc vào sức khỏe của thai phụ và thai nhi. Nếu tiên lượng cuộc sinh qua ngả âm đạo nguy cơ không an toàn cho mẹ, thai nhi hoặc cả hai, bác sĩ chỉ định sinh mổ. Các trường hợp có thể được bác sĩ chỉ định sinh mổ như khung chậu hẹp, biến chứng thai kỳ (nhau tiền đạo, u xơ tử cung, nhau bong non...) ngôi thai không thuận, đa thai, thai thiếu máu, thai suy...

BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết trẻ sinh mổ dễ gặp các vấn đề ở hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, miễn dịch hơn so với nhóm trẻ sinh thường. Song một số thai phụ muốn mổ lấy thai vì nhiều lý do như sợ đau, chọn ngày và giờ đẹp. Dưới đây là một số tác động xảy ra với trẻ khi sinh mổ.

Hệ miễn dịch

Khi sinh thường, trẻ tiếp xúc với hệ vi sinh vật có lợi từ đường sinh dục của mẹ, giúp kích hoạt và lập trình hệ miễn dịch sớm. Sinh mổ khiến trẻ thiếu sự tiếp xúc này, dẫn đến chậm trễ trong quá trình phát triển hệ miễn dịch.

Các áp lực trong quá trình sinh mổ có thể ảnh hưởng đến việc tiết sữa của mẹ, ví dụ như hậu phẫu kéo dài, nguy cơ mất máu trong lúc mổ, sức khỏe lâu hồi phục hơn so với sinh thường. Một số sản phụ không thể cho con bú trong những giờ đầu sau sinh gây ảnh hưởng đến việc tiết sữa, dẫn tới không có sữa cho con bú trong vài ngày đầu sau sinh.

Trong sữa mẹ có hệ sinh thái, hệ miễn dịch tại ruột giúp trẻ phát triển tốt. Hơn 200 cấu trúc Oligosaccharide (HMO) trong sữa mẹ được xác định có tác động trực tiếp đến các tế bào miễn dịch, ngăn chặn sự xâm nhập của mầm bệnh để giảm nhiễm trùng. Vì hệ miễn dịch yếu hơn, trẻ sinh mổ có thể nhiễm trùng, dị ứng, hệ vi sinh đường ruột kém đa dạng ảnh hưởng khả năng miễn dịch lâu dài.

Hệ tiêu hóa

Hệ vi sinh đường ruột của trẻ sơ sinh chịu sự tác động của nhiều yếu tố trong quá trình mang thai và sinh nở như sử dụng kháng sinh, tuổi thai, cách sinh và tác động môi trường. Nếu sinh thường, vi khuẩn có lợi trong âm đạo của người mẹ sẽ tiếp xúc trực tiếp với cơ thể bé. Ngược lại, với trường hợp sinh mổ, trẻ chỉ tiếp xúc với vi khuẩn gây bệnh trên thành bụng. Trẻ sinh mổ có nguy cơ rối loạn tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy), viêm ruột, giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất, từ đó chậm tăng cân.

Hệ hô hấp

Mổ sinh khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng, nhất là nhiễm trùng đường hô hấp, có nguy cơ cao phải nhập viện sớm so với trẻ sinh thường. Nguyên nhân do trong quá trình sinh thường, cơ thể trẻ chịu áp lực của đường ống âm đạo, giúp tống xuất dịch ối ra khỏi phổi, chuẩn bị cho việc thở. Trẻ sinh mổ không có quá trình này, dễ bị tồn đọng dịch trong phổi, gây khó khăn khi thở sau sinh. Do đó, trẻ sinh mổ có thể bị suy hô hấp sau mổ lấy thai, tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp mạn tính.

Bác sĩ Mỹ Nhi khuyến cáo thai phụ chỉ nên sinh mổ nếu có chỉ định sản khoa. Vì bất kỳ lý do nào mà trẻ không thể tiếp nhận được sữa mẹ hoặc không được cung cấp đủ thì giải pháp dinh dưỡng hỗ trợ cho trẻ được cân nhắc lựa chọn. Lưu ý bổ sung synbiotic (prebiotic và probiotic) với tỷ lệ gần với sữa mẹ nhất.

Tuệ Diễm