Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.

Nguyên nhân

Co thắt tâm vị do sự thoái hóa tiến triển của những tế bào hạch trong đám rối thần kinh thực quản tại thành thực quản, làm cơ thắt thực quản dưới khó giãn ra, đi kèm mất nhu động ở đoạn xa.

Nguyên nhân gây thoái hóa tế bào hạch thần kinh vẫn chưa rõ ràng. Bệnh có thể do nhiễm trùng hay nguyên nhân tự miễn.

Triệu chứng

Nuốt khó: Người bệnh khó nuốt, có cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong thực quản. Tình trạng nuốt khó xảy ra với cả thức ăn đặc và thức ăn lỏng.

Nôn ọe: Thường xuất hiện sau bữa ăn, buổi tối. Người bệnh có thể bị ho lúc ngủ, phát hiện thức ăn trên gối hay trên áo ngủ khi thức dậy. Tình trạng này khá nguy hiểm vì dễ gây viêm phổi do hít sặc thức ăn.

Đau, khó chịu ở ngực: Người bệnh có thể cảm thấy đau ngực sau xương ức, cảm giác đè ép ở ngực, nhất là sau khi nuốt. Thường xuyên đau nhói ở vùng ngực không rõ nguyên nhân. Triệu chứng khác như ợ nóng, sụt cân do ăn uống kém.

Biến chứng

Đây là bệnh lý ở thực quản ít gặp, ảnh hưởng tiêu cực tới ăn uống và hấp thu dinh dưỡng của người bệnh. Bệnh không được điều trị kịp thời dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như suy dinh dưỡng do mắc nghẹn, không thể ăn uống, viêm loét thực quản do ứ đọng thức ăn lâu ngày, viêm phổi hít do nôn ọe, ung thư ở vùng viêm mạn tính.

Điều trị

Người bệnh được kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng, có thể thực hiện thêm xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang thực quản, nội soi thực quản - dạ dày, đo áp lực thực quản... Tùy tình trạng bệnh sẽ có phương án điều trị khác nhau.

Trường hợp nhẹ sẽ điều trị bằng thuốc isosorbid nitrat ngậm dưới lưỡi trước khi ăn khoảng 10-15 phút, thuốc chẹn kênh calci giúp làm giãn cơ thắt dưới, giảm triệu chứng nuốt khó.

Hướng điều trị khác là nong cơ vòng dưới thực quản bằng bóng hơi. Bóng hơi điều trị có nhiều loại, đường kính khác nhau, có thể nong 1-3 lần (nếu tái phát).

Phẫu thuật: Bác sĩ cắt đứt cơ vòng dưới thực quản, giúp làm giảm áp lực cơ vòng dưới cho bệnh nhân. Hiện, phẫu thuật co thắt tâm vị chủ yếu được thực hiện bằng phẫu thuật nội soi đường bụng, nội soi qua đường miệng.

Phòng bệnh

Nên xây dựng và duy trì thói quen ăn uống hợp lý, lành mạnh và đầy đủ các chất dinh dưỡng.

Chế độ ăn uống tăng cường thức ăn lỏng, vừa ấm, đủ calo, ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày. Khi nuốt nên ưỡn cổ ra phía sau, thở ra mạnh hơn để thức ăn dễ di chuyển xuống dạ dày.

Hạn chế ngủ hoặc nằm ngay sau khi ăn, tránh trào ngược.

Không uống nước quá lạnh hoặc quá nóng, không uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích khi có triệu chứng bệnh.

Người có khả năng mắc co thắt tâm vị nên hạn chế các loại gia vị như tỏi, hành trong chế độ ăn uống.

Khám sức khỏe định kỳ hoặc ngay khi có các triệu chứng bệnh. Phát hiện và điều trị sớm bệnh có thể ngăn ngừa biến chứng nặng, rút ngắn thời gian điều trị và phục hồi.

Quyên Phan