Hiện tôi mang thai 10 tuần, có nên sàng lọc tiền sản giật và sử dụng thuốc aspirin không? (Hà My, 38 tuổi, TP Thủ Đức)

Trả lời:

Tiền sản giật là biến chứng nặng trong thai kỳ, có thể khiến thai phụ bị tổn thương thận, tim, gan, thần kinh... Thai nhi có nguy cơ bị chết lưu hoặc sinh non với nhiều biến chứng nguy hiểm. Tiền sản giật còn ảnh hưởng đến thai kỳ tiếp theo, dễ gây tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý chuyển hóa... ở người mẹ sau này.

Hiện Bộ Y tế khuyến cáo hai phương pháp sàng lọc tiền sản giật. Thứ nhất là dựa trên các yếu tố nguy cơ của thai phụ như béo phì, trên 35 tuổi, tiền sử tiền sản giật ở thai kỳ trước hoặc gia đình có người thân từng bị tình trạng tương tự... Tuy nhiên phương pháp này có độ chính xác không cao, chỉ phát hiện khoảng 40% trường hợp mắc bệnh.

Thứ hai là kết hợp các thông tin trên với chỉ số protein PLGF trong máu mẹ, huyết áp trung bình, doppler động mạch tử cung trên siêu âm... Phương thức này có thể phát hiện 70-80% thai phụ nguy cơ cao bị tiền sản giật.

Aspirin là thuốc thông dụng trên thế giới. Thuốc có một số tác dụng phụ, song nhiều nghiên cứu chứng minh thuốc có độ an toàn nhất định với nhóm thai phụ nguy cơ cao tiền sản giật. Do đó, aspirin được khuyến nghị dùng để dự phòng bệnh.

Các bằng chứng hiện nay cho thấy aspirin có tác dụng giảm nguy cơ tiền sản giật 60-70%, tức là 30-40% thai phụ không được bảo vệ bởi loại thuốc này. Tuy nhiên, một số phương pháp kết hợp với dùng thuốc có thể thay đổi khả năng dự phòng tiền sản giật cho thai phụ như thay đổi lối sống, ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày, ăn uống và vận động phù hợp.

Trường hợp thai kỳ trước dự phòng aspirin nhưng vẫn xuất hiện tiền sản giật lúc tuần 38, thai phụ nên sàng lọc và sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ ở lần mang thai sau. Bởi những thai phụ từng bị tiền sản giật, nguy cơ mắc bệnh ở thai kỳ tiếp theo tăng gấp ba lần.

Nhiều bằng chứng cho thấy thuốc có tác dụng vừa giảm tỷ lệ tiền sản giật mức độ nặng, vừa làm chậm thời điểm cần kết thúc chuyển dạ do bệnh. Ví dụ, một sản phụ không sử dụng thuốc có thể bị tiền sản giật từ rất sớm, bắt buộc phải kết thúc thai kỳ ở tuần 28. Nếu dùng aspirin, thời điểm sinh có thể kéo dài đến tuần 32, tức là tăng thêm 4 tuần. Trong khi đó, thai nhi sống thêm một ngày trong buồng tử cung, khả năng sống tăng 1%, tương ứng 4 tuần là khoảng 30%. Như vậy, bạn nên sàng lọc và sử dụng thuốc ở thai kỳ này để giảm mức độ nặng của bệnh, kéo dài thời gian thai trong bụng mẹ.

TS.BS Nguyễn Hoàng Long
Phó giám đốc Trung tâm Y học bào thai
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM
Phòng khám Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quận 7