Trả lời:

Cholesterol là một loại chất béo sterol, có mặt trong màng tế bào và tham gia vào nhiều hoạt động sống còn của cơ thể. Khoảng 70-80% cholesterol do gan sản xuất, phần còn lại đến từ thực phẩm. Cholesterol đóng vai trò là nguyên liệu để tổng hợp hormone sinh dục (estrogen, testosterone), hormone tuyến thượng thận (cortisol), vitamin D và acid mật hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Nhờ vậy, cơ thể mới duy trì được quá trình sinh sản, miễn dịch, xương khớp, hệ thần kinh. Khi thiếu cholesterol, nhiều cơ quan sẽ bị rối loạn nghiêm trọng, từ nội tiết cho tới não bộ.

Trong máu, cholesterol gắn kết với protein tạo thành các lipoprotein. Hai dạng phổ biến là LDL (low-density lipoprotein) và HDL (high-density lipoprotein). LDL thường được gọi là "cholesterol xấu" vì khi dư thừa dễ tích tụ trong thành động mạch, gây xơ vữa. Ngược lại, HDL là "cholesterol tốt" giúp vận chuyển cholesterol dư thừa về gan để đào thải. Do đó, vấn đề không ở việc cholesterol có tồn tại hay không mà là cân bằng giữa LDL và HDL. Chế độ ăn và lối sống hợp lý sẽ giữ tỷ lệ này ở mức an toàn.

Gan có khả năng tự điều chỉnh, khi ăn nhiều cholesterol, gan giảm sản xuất và ngược lại. Vì vậy, không phải cứ ăn một quả trứng sẽ làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch. Chất béo bão hòa và chất béo trans (trong đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn) mới là nguyên nhân chính làm tăng LDL trong máu.

Cắt bỏ hoàn toàn các thực phẩm chứa cholesterol có thể gây ra bất lợi sức khỏe. Người ăn kiêng quá mức dễ thiếu hụt vitamin D dẫn đến giảm hấp thu canxi, loãng xương, suy giảm miễn dịch. Nữ giới có thể bị rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn do thiếu hormone sinh dục. Não bộ là nơi chứa đến 20% tổng lượng cholesterol của cơ thể cũng bị ảnh hưởng, làm suy giảm trí nhớ, tăng nguy cơ trầm cảm.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị nên phân biệt nguồn thực phẩm thay vì kiêng tuyệt đối. Trứng, tôm, cua, sò chứa nhiều cholesterol nhưng lại ít chất béo bão hòa, giàu omega-3, protein, vitamin, khoáng chất. Khi ăn điều độ, những thực phẩm này mang lại lợi ích nhiều hơn tác hại. Ngược lại, thịt đỏ nhiều mỡ, nội tạng động vật, da gà, đồ ăn nhanh chứa nhiều chất béo bão hòa, trans fat, nên hạn chế.

Người mắc bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, bệnh tim mạch nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ hòa tan (yến mạch, rau xanh, các loại đậu) để giảm hấp thu cholesterol ở ruột, đồng thời kết hợp tập luyện, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia. Kiểm tra mỡ máu định kỳ giúp phát hiện sớm tình trạng bất thường, từ đó điều chỉnh chế độ ăn, dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ.

Bạn nên lắng nghe cơ thể, lời khuyên của bác sĩ tế để xây dựng chế độ ăn phù hợp. Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ, tổng năng lượng từ chất béo bão hòa không nên vượt quá 10% khẩu phần. Ăn một quả trứng mỗi ngày hay 3-4 quả trứng mỗi tuần với người khỏe mạnh là an toàn. Thay vì lo và loại bỏ hoàn toàn thực phẩm chứa cholesterol, bạn nên tập trung vào việc duy trì lối sống khoa học, ăn đa dạng thực phẩm, hạn chế đồ chiên rán, bánh kẹo công nghiệp, duy trì vận động và ngủ đủ giấc.

Chuyên viên Nguyễn Thị Thu Huyền
Khoa Dinh dưỡng tiết chế
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội