Ngày 23/4, chị Minh (Tân Bình, TP HCM) đưa con gái Ngọc Hân gần 8 tuổi đến Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP HCM tiêm thuốc kìm hãm tình trạng dậy thì sớm theo chỉ định bác sĩ. Đây là mũi tiêm đầu tiên của bé.

BS.CKI Nguyễn Thị Hạnh Trang cho biết sức khỏe của Hân bình thường nhưng chiều cao cân nặng vượt ngưỡng phát triển. Tuyến vú 2 bên phát triển độ IV, xương bàn tay phát triển tương đương bé 12 tuổi. Tử cung - buồng trứng tăng kích thước, hormone nội tiết tăng vượt ngưỡng trẻ đã dậy thì.

"Hân dậy thì sớm trung ương và tiến triển, nguy cơ hạn chế tăng chiều cao. Nếu không ức chế dậy thì, bé sẽ có kinh nguyệt trong thời gian tới, kéo theo nhiều hệ lụy", bác sĩ Trang nói.

Chị Minh kể, từ 5 tuổi ngực bé đã phát triển. Khi học lớp 1, con đã sử dụng áo lót ngực. Gần đây, con gái mặt tròn, nổi mụn, ngực lớn, có lông mu, cao lớn phổng phao như thiếu nữ 14-15 tuổi, gia đình lo lắng mới đưa con đi khám.

Bác sĩ Trang thông tin, Hân có dấu hiệu cảnh báo sớm nhưng gia đình hiểu nhầm con béo nên không đi khám sớm. Khi phát hiện đã bỏ qua giai đoạn "vàng" can thiệp. Tiêm thuốc sẽ giúp Hân dừng việc có kinh nguyệt sớm nhưng có thể khó cải thiện chiều cao cuối cùng.

Hân sử dụng thuốc tiêm một mũi mỗi tháng, có thể kéo dài đến 11 tuổi. "Việc điều trị rất cần thiết, giúp bé ổn định tâm lý, trì hoãn việc có kinh nguyệt vì bé chưa biết tự vệ sinh thân thể, tránh nguy cơ bị lạm dụng tình dục", bác sĩ Trang nói.

Trường hợp khác, bác sĩ BVĐK Tâm Anh TP HCM điều trị cho bé gái 7 tuổi (quận 2, TP HCM) có biểu hiện dậy thì. Từ 5 tuổi, bé cao vượt trội so với bạn cùng lớp, ngực phát triển. Khi gần 7 tuổi, bé xuất hiện lông mu, lông nách, tuổi xương tăng so với tuổi thật. Gia đình đưa con đến khám tại khoa Nhi, được chẩn đoán dậy thì sớm, tiến hành điều trị thuốc. Việc điều trị kéo dài 1,5 năm, bé đã giảm được tốc độ tăng chiều cao.

Theo bác sĩ Hạnh Trang, rất nhiều trường hợp dậy thì sớm như hai bé gái trên. Trẻ dậy thì sớm ngày càng gia tăng, tỷ lệ này trên thế giới 1/5.000-1/10.000. Tại Việt Nam chưa có thống kê tỷ lệ nhưng số ca dậy thì sớm đến khám tại một số bệnh viện chuyên khoa nhi tăng dần qua mỗi năm.

Bệnh viện Nhi Trung ương đang quản lý hơn 1.000 trẻ dậy thì sớm. Bệnh viện Nhi đồng 2 TP HCM, mỗi năm bệnh tiếp nhận hơn 300 trường hợp đến khám. Tại BVĐK Tâm Anh TP HCM, gần như mỗi tuần đều có thêm 1-2 trường hợp dậy thì sớm cần điều trị. Đa phần là các bé phát hiện muộn.

Nhiều bé gái dưới 11 tuổi đã gần hoàn tất dậy thì. Trong khi, quá trình này thường kéo dài trong 2-5 năm, có xu hướng kết thúc vào năm 15-17 tuổi ở nữ, khoảng 16-18 tuổi ở nam giới.

Bác sĩ Hạnh Trang cho biết dậy thì sớm đa số không tìm được nguyên nhân. Một số trẻ có nguyên nhân từ hệ thần kinh trung ương hoặc do các khối u ở buồng trứng, tử cung, tuyến yên, thượng thận hoặc tinh hoàn tiết ra nội tiết tố sinh dục.

Dậy thì sớm là khi trẻ gái có biểu hiện về thể chất và hormone của tuổi dậy thì trước 8 tuổi. Trẻ gái sẽ có các biểu hiện như: vú to, phát triển chiều cao vượt bậc, âm đạo có tiết dịch, nổi mụn, mọc lông ở nách và vùng kín. Ở nam giới, tuổi dậy thì bắt đầu từ 9-14 tuổi, sớm là trước 9 tuổi.

Điều trị dậy thì sớm tùy thuộc vào nguyên nhân và thời điểm phụ huynh đưa trẻ đi khám, độ tuổi xương so với tuổi thật. Phác đồ điều trị có thể kéo dài từ thời điểm bé được chẩn đoán đến 11 tuổi ở trẻ em gái và 12 tuổi ở trẻ trai. Tại BVĐK Tâm Anh TP HCM áp dụng 2 loại thuốc điều trị dậy thì sớm, loại tiêm một tháng/mũi tiêm, loại thứ 2 là 3 tháng/mũi tiêm.

Các thuốc điều trị sẽ làm giảm hoặc ngừng phát triển đặc tính dậy thì và sự trưởng thành của xương để cải thiện chiều cao tuổi trưởng thành. Sau khi ngừng thuốc, các đặc tính sinh dục sẽ phát triển trở lại. Trẻ gái sẽ có kinh nguyệt sau 12-18 tháng, bé trai vẫn sản xuất tinh trùng bình thường. "Trẻ nên tuân thủ quá trình điều trị, để đạt hiệu quả tốt nhất", bác sĩ Trang khuyến cáo.

Tuệ Diễm

* Tên nhân vật đã được thay đổi.