Theo BS.CKII Phạm Lê Mỹ Hạnh, Trưởng khoa Sơ sinh, Trung tâm Sơ sinh BVĐK Tâm Anh TP HCM, đối với phụ huynh lần đầu làm cha mẹ, việc chăm sóc một em bé mới sinh rất khó khăn. Trường hợp gia đình có cùng lúc 2, 3 trẻ thì đây là thử thách lớn bởi mọi công việc chăm sóc trẻ sẽ nhân đôi.

Đối với trẻ sơ sinh, phụ huynh phải đáp ứng các nhu cầu cho bé ăn, ngủ, tắm, tiểu tiện, đại tiện... Tất cả các thao tác này đòi hỏi sự thận trọng, nhẹ nhàng, đúng cách nên dễ gây ra áp lực cho phụ huynh trong việc chăm con.

Để chăm cùng lúc nhiều con đòi hỏi sự kiên nhẫn từ ba mẹ. Theo bác sĩ Hạnh, bí quyết là rèn luyện cho con bú, ngủ theo lịch. Đặc biệt, đối với các bà mẹ sinh cùng lúc từ hai con trở lên càng phải kiên trì tập sinh hoạt cùng giờ để tiết kiệm thời gian, tránh việc nhầm lẫn, hoặc bỏ đói con, tránh tình trạng bé này thức, còn bé kia ngủ.

Bác sĩ Hạnh chia sẻ, toàn bộ việc cho trẻ bú với cặp sinh đôi có thể tiêu tốn của bà mẹ khoảng 45 phút. Mỗi ngày bé sơ sinh cần bú tối thiểu 8-12 cữ. Người mẹ có nguy cơ thiếu ngủ trầm trọng. Do đó, người mẹ mới sinh có thể sử dụng gối hỗ trợ để có thể cho 2 bé bú cùng lúc, hoặc sử dụng máy vắt sữa, nhờ người thân hỗ trợ cho trẻ bú.

Để tránh trường hợp cặp song sinh, sinh ba sẽ lây bệnh cho nhau nếu một trong các trẻ bị bệnh, cha mẹ cần cân nhắc tách riêng bé nhiễm bệnh ra để chăm sóc. Điều này giúp giảm nguy cơ cho bé chưa mắc bệnh.

Một nguyên tắc quan trọng nhất trong việc chăm sóc trẻ song sinh, sinh ba cùng giới tính là phụ huynh phải có dấu hiệu nhận biết để tránh tình trạng nhầm lẫn con. Khi cho trẻ bú, uống thuốc, bổ sung vitamin D, nếu nhầm lẫn sẽ có nguy cơ trẻ quá no, quá đói hay bổ sung thuốc quá liều.

"Phụ huynh cần ghi chép chỉ số quan trọng của các con gồm: chiều cao, cân nặng, vòng đầu... những thông số này giúp bác sĩ đánh giá sự phát triển của bé, đặc biệt là các trẻ chào đời non tháng", bác sĩ Hạnh lưu ý.

Người mẹ sinh đôi thường sinh mổ, thời gian phục hồi chậm, sức khỏe bị ảnh hưởng nhiều hơn. Những người mẹ phải chịu đựng cơn đau chuyển dạ hoặc sinh con, lo lắng nhiều hơn ở thời điểm 6-8 tuần sau khi sinh con sẽ có nguy cơ trầm cảm cao hơn.

Nguy cơ trầm cảm sau sinh ở mẹ sinh đôi thường cao hơn bởi vì chị em vất vả hơn khi phải chăm sóc một lúc hai con. Đối với những bà mẹ không có kinh nghiệm, ít nhận được sự hỗ trợ hoặc chia sẻ cảm xúc sẽ dễ rơi vào buồn bã, bế tắc.

Phụ nữ mang song thai, tam thai thường có nguy cơ bị sinh non, trẻ chào đời nhẹ cân hơn so với trẻ đơn thai. Trẻ sinh trước 37 tuần thai có thể tăng nguy cơ mắc vấn đề sức khỏe như hô hấp, tiêu hóa vì các cơ quan trong cơ thể chưa hoàn thiện như trẻ đủ tháng. Điều này khiến người mẹ quay cuồng bận rộn nhiều hơn để chăm sóc con, nhất là khi không có sự trợ giúp từ phía gia đình.

Thay đổi nội tiết tố, tiền sử rối loạn tâm lý, cảm xúc, đặc biệt là yếu tố đời sống như thiếu quan tâm chia sẻ từ người thân, áp lực với hủ tục kiêng cữ sau sinh, mâu thuẫn trong quan niệm chăm nuôi con nhỏ giữa các thế hệ sẽ làm gia tăng cảm xúc tiêu cực từ phụ nữ, dễ dẫn đến trầm cảm...

Nghiên cứu ở một số bệnh viện phụ sản cho thấy tỷ lệ trầm cảm sau sinh ở nước ta là 11,6 - 33%. Có gần 50% phụ nữ sau sinh mắc bệnh nhưng không được chẩn đoán bởi chuyên gia y tế. Các nhà nghiên cứu của bốn trường đại học: Kilimanjaro Christian Medical College (KCMC, Tanzania), trường Đại học Y Hà Nội (Việt Nam), Đại học Copenhagen, Đại học Nam Đan Mạch đã khảo sát nghiên cứu gần 1.400 phụ nữ trước và sau sinh tại Việt Nam. Kết quả cho thấy, trầm cảm sau sinh tại Việt Nam chiếm tỷ lệ tương đương với nhiều nước trong khu vực và các nghiên cứu khác.

Tuệ Diễm