Béo phì là bệnh mạn tính đặc trưng với tình trạng dư thừa quá nhiều mỡ trong cơ thể, do nhiều nguyên nhân gây ra như bệnh nội tiết, hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome - PCOS), dùng một số thuốc, di truyền... Trong đó, béo phì có mối quan hệ mật thiết, tác động chéo đến PCOS.
PCOS là dạng rối loạn nội tiết phổ biến ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh thường khởi phát từ tuổi vị thành niên nhưng các triệu chứng thay đổi theo thời gian. Nguyên nhân gây PCOS vẫn chưa được biết rõ, nhưng những phụ nữ có tiền sử gia đình hoặc mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ cao hơn.
BS.CKII Võ Hoàng Minh Hiền, Đơn vị Nội tiết - Đái tháo đường, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh quận 7, cho biết phần lớn phụ nữ mắc hội chứng này bị béo phì. Bởi PCOS có thể gây mất cân bằng nội tiết tố, kinh nguyệt không đều, nồng độ androgen cao, u nang buồng trứng, tăng cân, béo phì. Thừa cân, béo phì là một trong những triệu chứng phổ biến của PCOS. Ngược lại, béo phì là yếu tố thúc đẩy phát triển của hội chứng này.
Theo bác sĩ Minh Hiền, phần lớn người bệnh PCOS được phát hiện có tình trạng đề kháng insulin. Tình trạng đề kháng insulin dẫn đến tăng sinh steroid (hormone được tiết ra ở vỏ thượng thận, tuyến sinh dục), tăng androgen (hormone nam) trong máu, rối loạn chức năng rụng trứng và chuyển hóa. Người bệnh dễ tăng cân hơn người không bị PCOS dù không ăn nhiều. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của tình trạng rối loạn chuyển hóa thức ăn và năng lượng. Ngược lại, béo phì làm trầm trọng thêm đề kháng insulin, khiến triệu chứng bệnh khó kiểm soát.
Phụ nữ béo phì mắc PCOS thường khó giảm cân dù thử với nhiều phương pháp giảm cân khắt khe. Người bệnh giảm cân nhưng không điều trị nguyên nhân gốc làm mất nhiều thời gian, công sức, chi phí giảm cân, từ đó giảm chất lượng cuộc sống. Điều trị giảm cân mà không tìm hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến không thành công, ảnh hưởng đến tâm lý. Sử dụng nhiều biện pháp giảm cân không an toàn như nhịn ăn cực đoan, uống các thực phẩm chức năng hay thuốc không rõ nguồn gốc có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, gây tăng cân nhanh chóng sau đó. Điều trị giảm cân, béo phì giúp kiểm soát các triệu chứng PCOS và ngược lại.
Bác sĩ siêu âm cho người bệnh điều trị giảm cân. Ảnh minh họa: Phòng khám Đa khoa Tâm Anh quận 7
Triệu chứng PCOS có thể khác nhau tùy vào mỗi người, điển hình gồm kinh nguyệt nhiều, kéo dài, không đều, khó thụ thai, mụn trứng cá, da dầu, lông nhiều trên mặt và cơ thể, hói đầu kiểu nam hoặc tóc mỏng, tăng cân, nhất tăng vòng bụng...
Người bệnh béo phì nên đi khám để tầm soát nguyên nhân gây thừa cân, trong đó có thể do PCOS, nhằm điều trị sớm, phòng biến chứng như tiểu đường, lạc nội mạc tử cung, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư, tim mạch... Bác sĩ Minh Hiền lưu ý béo phì là bệnh mạn tính phức tạp, người bệnh nên thay đổi nhận thức về béo phì để tìm kiếm phương pháp giảm cân hiệu quả.
Đinh Tiên