Ngày 8/3, tiến sĩ, bác sĩ Lâm Văn Hoàng, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết thông tin trên, dẫn dữ liệu của Our World in Data về Gánh nặng bệnh tật toàn cầu năm 2021 cho thấy béo phì gây ra hơn 3,7 triệu ca tử vong. Béo phì xếp thứ 6 về tỷ lệ tử vong sau huyết áp cao, ô nhiễm không khí, hút thuốc, lượng đường trong máu cao.

Liên đoàn Phòng chống Béo phì Thế giới dự đoán đến năm 2035 có 51% dân số thế giới sẽ béo phì hoặc thừa cân, tương đương 4 tỷ người, nếu không có hành động can thiệp kịp thời. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam hiện xếp thứ 197 trên thế giới về thừa cân, béo phì. Song Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ béo phì tăng nhanh trên thế giới.

"Béo phì đang trở thành nguy cơ tử vong giống như tim mạch, cao huyết áp...", bác sĩ Hoàng nói, giải thích thêm đây là thủ phạm gây ra hoặc làm tăng nguy cơ mắc hơn 200 bệnh lý khác nhau như bệnh tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, thoái hóa khớp, gan nhiễm mỡ, ung thư đường tiêu hóa...

Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA), người bệnh béo phì có chỉ số khối cơ thể (BMI) càng tăng thì khả năng nhập viện càng cao và tăng nguy cơ phải thở máy hoặc tử vong so với bệnh nhân có cân nặng bình thường. Chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 40 trở lên có nguy cơ thở máy cao hơn gấp đôi và nguy cơ tử vong cao hơn 26% so với người có cân nặng bình thường. Dù ở bất kỳ tuổi tác nào, người bệnh béo phì cũng có nguy cơ cao mắc các cục máu đông trong tĩnh mạch (huyết khối tĩnh mạch) và lọc máu.

Béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây gan nhiễm mỡ. Béo phì thường đi kèm tăng mức độ axit béo tự do trong máu. Các axit béo này được chuyển từ mô mỡ đến gan, gây tích tụ chất béo tại đây. Khi lượng chất béo vượt quá khả năng chuyển hóa của gan, chất béo tích lũy trong các tế bào gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ. Người béo phì còn bị rối loạn chuyển hóa lipid, khiến cơ thể khó khăn hơn trong việc sử dụng và chuyển hóa chất béo. Khi gan không thể chuyển hóa chất béo hiệu quả, mỡ tích trữ trong tế bào gan, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.

Nhiều người thường nghĩ thừa cân, béo phì chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình, gây mất thẩm mỹ, nguyên nhân do thói quen ăn uống quá nhiều. Song thực chất đây là bệnh mạn tính và được WHO công nhận vào năm 1990. Do bệnh thường diễn tiến âm thầm, không bộc phát ngay nên nhiều người không biết, không đi kiểm tra và kiểm soát cân nặng đúng cách. Bác sĩ Hoàng dẫn chứng tại Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nhiều người thừa cân, béo phì mà không biết.

Đơn cử anh Hữu, 30 tuổi, cao 1,68 m, nặng 90 kg, cảm thấy cơ thể bình thường, khỏe mạnh nên vẫn thường uống rượu bia. Đến khi anh ngáy to khiến vợ mất ngủ nên vợ khuyên đi khám. Kết quả kiểm tra của anh Hữu cho thấy chỉ số BMI 31,9 kg/m2, béo phì độ hai, gan nhiễm mỡ độ ba, mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ. Khi được bác sĩ phân tích các nguy cơ sức khỏe do béo phì gây ra, anh Hữu quyết tâm giảm cân. Bác sĩ điều trị cho anh theo phương pháp đa mô thức, kết hợp dinh dưỡng, vận động và sử dụng thuốc.

Thạc sĩ, bác sĩ Trần Đình Mạnh Long cho hay nữ có chỉ số đo vòng bụng trên 80 cm, nam trên 90 cm, chỉ số BMI trên 23 là thừa cân, trên 25 là béo phì. Bác sĩ khuyến cáo người thừa cân, béo phì nên có biện pháp để giảm cân làm mạnh, tốt nhất là đi khám. Giảm 5-15% cân nặng trong khoảng 6 tháng mang lại lợi ích cho sức khỏe, phòng biến chứng béo phì. Giảm cân không chỉ cải thiện ngoại hình mà còn là biện pháp hỗ trợ kiểm soát hoặc đẩy lùi các bệnh đồng mắc như gan nhiễm mỡ, đái tháo đường...

Đức Hạnh