Trả lời:

Ăn không tiêu là tình trạng đau và khó chịu ở vùng bụng, xảy ra sau khi ăn do quá trình tiêu hóa ở dạ dày gặp vấn đề. Triệu chứng và tần suất khó tiêu khác nhau ở mỗi người, thường xuất hiện trong vài phút đến vài giờ sau khi ăn.

Đa phần các trường hợp ăn không tiêu đều liên quan đến axit dạ dày. Cơ quan này luôn có một lớp niêm mạc chắc chắn, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ bề mặt dạ dày khỏi tác động của axit. Khi lớp này bị bào mòn, dưới tác động của axit, dạ dày dễ kích ứng, dẫn đến viêm.

Axit cũng có thể trào ngược từ dạ dày vào thực quản, gọi là trào ngược axit gây ra một số triệu chứng như khó tiêu, ợ hơi, ợ chua. Nếu axit ăn mòn lớp bảo vệ này, người bệnh có nguy cơ cao loét dạ dày và tá tràng với triệu chứng điển hình là no sớm, buồn nôn, khó tiêu, đầy hơi...

Khó tiêu cũng thường xảy ra do thói quen ăn uống gồm ăn quá nhiều hoặc quá nhanh, chế độ ăn nhiều chất béo, không dung nạp thực phẩm, thường xuyên uống rượu. Hút thuốc lá, lạm dụng thuốc chống viêm không steroid, căng thẳng và lo lắng cũng có thể dẫn đến ăn không tiêu.

Khó tiêu không phải một bệnh lý cụ thể mà thường là triệu chứng của một bệnh nào đó. Hầu hết người bệnh thay đổi lối sống và dùng thuốc sẽ cải thiện triệu chứng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, tình trạng ăn không tiêu là dấu hiệu cảnh báo bệnh tiêu hóa tiềm ẩn, cần được điều trị kịp thời.

Các bệnh tiêu hóa khiến khó tiêu như viêm loét dạ dày, bệnh trào ngược dạ dày thực quản, viêm dạ dày, liệt dạ dày, thoát vị hoành, sỏi mật, viêm túi mật, viêm tụy, hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh celiac, tắc ruột non, ung thư dạ dày.

Bạn nên đưa mẹ đi khám để bác sĩ xem xét các triệu chứng cụ thể, chẩn đoán chính xác. Nếu tình trạng nghiêm trọng hoặc người bệnh trên 40 tuổi, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, xét nghiệm hơi thở, nội soi để kiểm tra bất thường trong đường tiêu hóa, xét nghiệm hình ảnh (chụp X-quang, CT).

ThS.BS.CKI Đoàn Hoàng Long
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM