Trả lời:

Hầu hết người có chế độ ăn uống dựa trên thực vật đều thiếu các chất dinh dưỡng như: vitamin D, sắt, vitamin B12 và các axit béo thiết yếu, một số loại axit amin vốn có nhiều trong động vật. Tuy nhiên, chế độ ăn chay được coi là khá lành mạnh vì giúp kiểm soát cân nặng, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi, có thể hỗ trợ chống lại một số bệnh ung thư và thậm chí còn giúp kéo dài tuổi thọ.

Đối với khả năng sinh sản của phụ nữ, chế độ ăn chay cũng tốt như chế độ ăn có thịt nếu được thực hiện đúng cách và khoa học. Chế độ ăn chay có bổ sung thêm chất giúp nhận đủ một số chất dinh dưỡng quan trọng và có thể ngăn ngừa các vấn đề về cân nặng, một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và sinh sản.

Việc quan trọng mà những người ăn chay cần làm là lập kế hoạch để đảm bảo chế độ ăn uống của mình phù hợp với mục tiêu thụ thai:

Kết hợp các nguồn protein: Protein bao gồm các axit amin, trong đó có 20 axit amin. Tuy nhiên, 9 loại được coi là thiết yếu và nguồn thực phẩm bao gồm cả 9 loại này gọi là "protein hoàn chỉnh". Hầu hết sản phẩm thịt là protein hoàn chỉnh, còn rất ít rau, ngũ cốc, quả hạch hoặc các loại đậu là protein hoàn chỉnh vì chúng thường có 8 hoặc ít hơn các axit amin thiết yếu.

Diêm mạch, đậu nành và bánh mỳ ngũ cốc là những ví dụ về protein hoàn chỉnh dành cho người ăn chay. Tuy nhiên cần lưu ý là ngay cả những thực phẩm này cũng không thể cung cấp đủ lượng axit amin thiết yếu. Do đó, điều quan trọng là bạn cần lấy protein từ nhiều nguồn khác nhau để đảm bảo cơ thể nhận đủ 9 axit amin thiết yếu.

Cân nhắc dùng thực phẩm bổ sung: Vitamin B12 là một chất dinh dưỡng rất quan trọng đối với quá trình thụ thai và mang thai nhưng hầu như không có trong nguồn thực vật nào. Một số loại sữa thực vật, sản phẩm đậu nành và một số loại ngũ cốc được sử dụng để bổ sung B12. Nhiều người ăn chay, đặc biệt là người ăn thuần chay, không nhận đủ B12 trong chế độ ăn uống, do đó, nên cân nhắc bổ sung B12. Và nếu bạn đang muốn dùng thực phẩm bổ sung, nên trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, giúp quá trình thụ thai thuận lợi.

Ăn nhiều rau xanh: Các loại rau xanh như rau cải bó xôi, cải xoăn đều là những nguồn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng tuyệt vời, bao gồm cả sắt. Rau lá xanh là thành phần chính của bất kỳ chế độ ăn chay nào. Bạn cũng cần lưu ý, sắt trong rau xanh sẽ khó hấp thu hơn sắt từ động vật. Do đó bạn cần khẩu phần ăn chứa nhiều sắt hơn bình thường, hoặc cân nhắc dùng thêm thực phẩm bổ sung.

Kiểm soát lượng đậu nành tiêu thụ: Các sản phẩm đậu nành chứa hợp chất isoflavone, có cấu trúc tương tự estrogen trong cơ thể nhưng tác dụng của chúng đối với khả năng sinh sản vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Hầu hết bằng chứng đều chỉ ra rằng đậu nành an toàn cho người ăn chay trường khi sử dụng ở mức độ vừa phải, nhưng quá nhiều đậu nành có khả năng phá vỡ hoạt động bình thường của hormone và tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản.

Người ăn chay cũng cần ăn nhiều chất béo lành mạnh như axit béo omega-3 và omega-6. Bơ và dầu dừa là nguồn cung cấp omega dồi dào, còn trứng tăng cường vi chất béo. Tuy nhiên, bạn cần nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng về omega nếu bạn là người ăn chay trường hoặc không chắc chắn liệu mình có đủ dưỡng chất này hay không. Bạn cũng nên quan tâm tới việc bổ sung canxi và vitamin D vì những chất này cũng khó đưa vào chế độ ăn chay hơn.

Chưa có một nghiên cứu nào khẳng định rằng ăn chay sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Tuy nhiên, nếu ăn chay không đúng cách, cơ thể sẽ thiếu nhiều dưỡng chất quan trọng dẫn đến suy nhược, giảm khả năng mang thai.

Ths. Bs Nguyễn Anh Duy Tùng
Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome