Bác sĩ CKI Lê Thu Trang, khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết trong khoang miệng của con người tồn tại khoảng 700 loại vi sinh vật khác nhau. Hầu hết trong số đó vô hại với người trưởng thành khỏe mạnh, nhưng lại có thể nguy hiểm với trẻ. Khi người lớn hôn trẻ, virus, vi khuẩn có thể dễ dàng xâm nhập qua niêm mạc đường hô hấp, tiêu hóa và gây bệnh. Trẻ có hệ miễn dịch non yếu, chưa đủ khả năng nhận biết, phản ứng chống lại mầm bệnh nên dễ gặp biến chứng nặng.

Dưới đây là một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể lây cho trẻ qua nụ hôn.

Bệnh do virus herpes

Herpes simplex (HSV) là loại virus gây ra tình trạng viêm da, miệng, môi, mắt và bộ phận sinh dục... Trẻ em dễ mắc chứng herpes miệng. Theo bác sĩ Trang, người lớn có thể mang virus trong nước bọt dù không còn biểu hiện mụn rộp, hôn lên môi hoặc má trẻ, virus đã có thể xâm nhập. Khi gặp điều kiện thuận lợi như hệ miễn dịch suy giảm hay gặp ánh sáng mặt trời, virus herpes sẽ phát triển mạnh và gây bệnh.

Ở người trưởng thành, herpes môi chỉ gây rát, ngứa hoặc phồng rộp nhẹ. Tuy nhiên, với trẻ nhỏ, virus lan từ da vào máu, gây ra các nốt phỏng nước, vết loét ở da, mắt, miệng, thậm chí nhiễm trùng lan tỏa đến gan, phổi, tuyến thượng thận, não, dẫn đến biến chứng nặng như viêm não, viêm màng não. Theo bác sĩ Trang, nhiễm trùng lan tỏa là dạng herpes sơ sinh nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong tới 85% nếu không được điều trị.

Một số trường hợp trẻ nhiễm virus herpes dẫn đến tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng. Bệnh gây sưng hạch bạch huyết ở cổ, đau họng, sốt, mệt mỏi, có khả năng diễn tiến nghiêm trọng như vỡ lách, tắc nghẽn đường thở, hội chứng thần kinh.

Bệnh hô hấp

Virus hợp bào hô hấp (RSV), adenovirus, SARS-CoV-2 (Covid-19), virus cúm, các vi khuẩn gây viêm phổi, viêm tai giữa đều có thể lây qua nước bọt. Khi người lớn ho, sổ mũi, nghẹt mũi hoặc đang trong giai đoạn mới khỏi bệnh, lượng virus tồn tại trong khoang miệng, giọt bắn vẫn cao. Khi hôn, thậm chí là áp sát mặt khi cưng nựng trẻ, virus đã truyền sang trẻ và gây bệnh.

Trẻ nhỏ có đường thở hẹp và phổi chưa phát triển hoàn chỉnh nên khi bị tác nhân gây bệnh xâm nhập, dễ chuyển nặng thành viêm tiểu phế quản, viêm phổi, suy hô hấp.

Bệnh tiêu hóa

Nụ hôn cũng là con đường lây nhiễm phổ biến của norovirus, rotavirus hay vi khuẩn Helicobacter pylori (HP). Theo bác sĩ Trang, norovirus và rotavirus là hai tác nhân gây tiêu chảy cấp khiến trẻ bị nôn ói, tiêu chảy, mất nước. Trẻ nhiễm HP sớm có nguy cơ cao bị viêm dạ dày mạn tính hoặc bệnh lý tiêu hóa kéo dài sau này.

Viêm gan virus B có khả năng lây lan qua nụ hôn nếu người lớn và trẻ có vết lở loét ở miệng. Khi mới nhiễm virus, trẻ có thể không có biểu hiện triệu chứng. Khi trẻ mắc các bệnh lý nhiễm trùng nặng, sức khỏe giảm sút... virus hoạt động gây các đợt viêm gan cấp. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh chuyển thành viêm gan mạn tính, tăng nguy cơ biến chứng xơ gan, suy gan, thậm chí ung thư.

Bệnh do Cytomegalovirus (CMV)

Cytomegalovirus (CMV) lây qua nước bọt, nước tiểu, sữa mẹ hoặc dịch cơ thể. Hầu hết người trưởng thành từng nhiễm CMV mà không biết, do virus thường tồn tại âm thầm, chỉ tái hoạt động khi hệ miễn dịch suy yếu. Tuy nhiên, khi truyền sang trẻ, virus này có thể gây điếc, chậm phát triển trí tuệ, giảm thị lực, co giật, rối loạn vận động.

Thủy đậu

Khi người lớn bị nhiễm thủy đậu trong giai đoạn ủ bệnh hoặc mới khởi phát nhưng chưa xuất hiện nhiều tổn thương da, lượng virus trong khoang miệng ở mức cao, nguy cơ lây cho trẻ nếu ôm hôn. Trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng hoặc chưa có miễn dịch thụ động từ mẹ, rất dễ mắc bệnh, biến chứng như nhiễm trùng da, viêm phổi, viêm não.

Viêm màng não mô cầu

Theo bác sĩ Trang, nhiều nhiễm vi khuẩn neisseria meningitidis gây viêm màng não mô cầu nhưng không có biểu hiện điển hình. Đây chính là nguồn lây lan vi khuẩn gây bệnh cho trẻ phổ biến trong cộng đồng.

Hầu hết trẻ em có thể bị lây nhiễm vi khuẩn gây bệnh thông qua tiếp xúc trực tiếp qua đường hô hấp với các giọt bắn từ mũi, họng của người đã bị nhiễm vi khuẩn. Vi khuẩn xâm nhập vào niêm mạc họng của trẻ, sau đó đi vào máu và màng não, gây nhiễm trùng huyết hoặc viêm màng não tối cấp chỉ trong vài giờ. Nếu phát hiện và điều trị muộn, trẻ có thể phải đối mặt với nhiều di chứng nặng nề suốt đời như điếc, mù, suy giảm thần kinh, não bộ kém phát triển, hoại tử chi.

Trẻ nhiễm bệnh thường khởi phát với triệu chứng sốt cao, quấy khóc, nôn, bú kém, ban xuất huyết dạng chấm tím, nhanh chóng rơi vào tình trạng sốc nhiễm trùng.

Quai bị

Virus raramyxovirus gây bệnh quai bị tồn tại trong nước bọt trước khi người bệnh khởi phát triệu chứng điển hình như sưng tuyến mang tai, sốt hay đau cơ. Điều này khiến người bệnh dễ vô tình truyền virus cho trẻ nhỏ. Khi nhiễm bệnh, trẻ thường có triệu chứng sốt, sưng đau tuyến nước bọt. Nếu không điều trị đúng cách, quai bị có thể biến chứng viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm tụy hoặc viêm não.

Bác sĩ Trang lưu ý người thân nên thể hiện sự âu yếm bằng cách ôm nhẹ, trò chuyện, vuốt ve hoặc hát ru cho trẻ. Người lớn không nên hôn môi, má, tay trẻ, tránh để trẻ tiếp xúc gần với người đang có biểu hiện ốm. Rửa tay sạch trước khi bế, cho ăn hoặc chơi cùng trẻ, không mớm thức ăn hay dùng chung muỗng, chén với bé. Đảm bảo tiêm phòng đầy đủ cho người chăm sóc và cho trẻ theo lịch khuyến cáo.

Trịnh Mai