Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Duy Tùng, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, cho biết vitamin và khoáng chất hỗ trợ thai phụ nâng cao sức khỏe toàn diện, giúp thai nhi phát triển tối ưu, ngăn ngừa sớm các biến chứng thai kỳ.
Bất kỳ loại vitamin, khoáng chất nào nằm trong danh sách 13 vitamin (vitamin A, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12, C, D, E, K) và 15 khoáng chất (sắt, canxi, kali, natri, kẽm, magie, phốt pho, chloride, iốt, selen, molybdenum, mangan, sulfur, cobalt, fluoride) cũng đều quan trọng với thai phụ. Tuy nhiên, trong thời kỳ mang thai, cơ thể mẹ bầu dễ thiếu hụt folate, sắt, canxi, vitamin A, C, D hơn những loại vi chất khác.
Folate
Folate (axit folic) còn gọi là vitamin B9 - một loại vitamin tan trong nước, cần thiết cho quá trình tăng sinh các tế bào mới. Folate chỉ có trong thực phẩm tự nhiên, bao gồm rau lá xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và đậu... Axit folic không tồn tại trong thực phẩm, chỉ có trong một số loại viên bổ sung vitamin.
Folate cần thiết cho sự phát triển hệ thống thần kinh của thai nhi. Theo bác sĩ Tùng, phụ nữ tiêu thụ axit folic mỗi ngày trước khi thụ thai và trong 30 ngày đầu tiên của thai kỳ giảm 85% tỷ lệ dị tật ống thần kinh ở thai nhi. Thiếu folate có thể dẫn đến suy dinh dưỡng bào thai, dị tật nứt đốt sống, thai vô sọ, hở hàm ếch. Folate cũng giúp cải thiện sự phát triển tổng thể của thai nhi, bao gồm cả sự phát triển của tế bào và DNA. Với thai phụ, folate có thể ngăn ngừa bệnh thiếu máu do thiếu folate.
Sắt
Sắt là nguyên tố vi lượng quan trọng, không thể thiếu trong cơ thể con người, thành phần chính của hồng cầu, giúp vận chuyển oxy trong cơ thể đến từng tế bào để nuôi dưỡng thai nhi. Sắt tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm thịt đỏ, hải sản, các loại đậu, hạt, rau lá xanh đậm và ngũ cốc. Trong thai kỳ, nhu cầu sắt của cơ thể tăng lên đáng kể. Bởi vì thai phụ cần dưỡng chất này để tạo ra thêm 50% dung tích máu mới, vận chuyển nhiều dưỡng chất hơn đến thai nhi.
Đối với thai phụ, sắt có thể ngăn ngừa bệnh thiếu máu do thiếu sắt. Phụ nữ bổ sung sắt kết hợp với folate làm giảm 73% nguy cơ mắc bệnh thiếu máu trong thai kỳ. Đối với thai nhi, sắt đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành não bộ, hệ thống thần kinh, tế bào cơ bắp. Sắt cũng tạo ra hồng cầu trong máu, hỗ trợ bé nhận dưỡng chất và oxy từ máu của mẹ hiệu quả, ngăn ngừa suy dinh dưỡng bào thai hoặc trẻ sinh ra nhẹ cân.
Canxi
Canxi xây dựng, bảo vệ xương, răng, tham gia vào quá trình co bóp của cơ bắp, hỗ trợ truyền dẫn thần kinh, giúp máu đông lại dễ dàng hơn khi gặp chấn thương. Canxi có nhiều trong sữa, sữa chua, phô mai, thủy hải sản, rau lá xanh, hoa quả... Trong thai kỳ, nhu cầu canxi của thai phụ tăng rõ rệt, nhất là ở giai đoạn ba tháng giữa và ba tháng cuối. Bởi đây là lúc thai nhi phát triển mạnh về kích thước và cân nặng.
Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành xương, răng, phát triển cơ, tim và hệ dẫn truyền thần kinh ở thai nhi. Nếu thai phụ không dung nạp đủ dưỡng chất này, cơ thể "rút ngược" canxi từ xương của mẹ để cung cấp cho thai nhi. Điều này khiến mẹ bầu bị loãng xương, giòn xương, dễ gặp chấn thương hơn. Dung nạp đủ canxi giúp thai phụ duy trì mật độ xương, ngăn ngừa tình trạng tê bì chân tay, co giật, chuột rút do hạ canxi huyết.
Vitamin A
Vitamin A hỗ trợ cơ thể duy trì nhiều chức năng quan trọng, bao gồm tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện thị giác, chức năng sinh sản và tăng sinh tế bào trong cơ thể. Vitamin A có trong thịt đỏ, nội tạng động vật, lòng đỏ trứng, dầu cá béo vùng biển lạnh, xoài, cà rốt, đu đủ.
Với thai nhi, vitamin A tham gia vào quá trình phát triển của hệ thống thần kinh trung ương, tim, phổi, thận, xương, mắt và hệ miễn dịch. Với thai phụ, vitamin này góp phần duy trì sức khỏe thị lực, hệ thống miễn dịch và quá trình tổng hợp các tế bào mới. Vitamin A còn giúp thai phụ tăng cường sức khỏe sinh sản, hỗ trợ cơ thể chuyển hóa chất đạm (protein) hiệu quả hơn.
Vitamin C
Vitamin C (axit ascorbic) bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của các gốc tự do gây oxy hóa. Vitamin C tự nhiên có trong cà chua, rau cải xanh, dưa hấu, kiwi, dâu, cam... Đối với thai nhi, vitamin này tạo ra collagen - một loại vitamin cần thiết cho quá trình hình thành da, gân, mạch máu, răng và xương. Vitamin C góp phần tăng cường hệ thống miễn dịch cho mẹ bầu, hỗ trợ cơ thể hấp thụ sắt thuận lợi hơn, giảm nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt, ngăn rạn da bụng.
Vitamin D
Chức năng quan trọng của vitamin D là tăng cường hấp thụ canxi, duy trì sức khỏe xương và men răng. Dưỡng chất này có thể ngăn ngừa tình trạng loãng xương, ổn định hệ thống nội tiết tố cho thai phụ, đồng thời hỗ trợ thai nhi phát triển xương, răng, hệ thống thần kinh và miễn dịch. Mẹ bầu có thể bổ sung vitamin D thông qua một số thực phẩm như cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu, sữa chua, sữa, bơ, lòng đỏ trứng...
Bác sĩ Duy Tùng cho biết bên cạnh chế độ dinh dưỡng, mẹ bầu có thể bổ sung vitamin, khoáng chất thông qua các loại viên uống tổng hợp dành riêng cho thai phụ đúng theo chỉ định của bác sĩ. Không nên tự ý bổ sung khi chưa biết rõ nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể và giới hạn dung nạp an toàn. Bổ sung vitamin, khoáng chất quá liều có thể gây hại. Phụ nữ nên đi khám bác sĩ dinh dưỡng định kỳ, xét nghiệm vi chất để được tư vấn về cách thức, liều lượng bổ sung vitamin, khoáng chất phù hợp.
Kim Thành
Độc giả đặt câu hỏi về dinh dưỡng tại đây để bác sĩ giải đáp |