BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cùng thạc sĩ, bác sĩ Calvin Q Trịnh, Khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện 1A, TP HCM hướng dẫn cách thực hiện chuỗi bài tập thở cho bà bầu, tăng cường sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Chuỗi bài tập hít thở này gồm 5 bài tập, mỗi bài tập gồm 2 động tác. Các động tác đều tập trung vào việc tập hít thở như tập cách thở ra kéo dài, các kỹ thuật thở bụng, thở ngực, thở xen kẽ các nhịp ngắn, nhịp dài hoặc cách thở để mở lồng ngực.
Các động tác đều nhẹ nhàng, dễ thực hiện, phù hợp với thai phụ. Thai phụ có thể thực hiện chuỗi bài tập này mỗi ngày từ 2-3 lần, lặp lại mỗi động tác 10 lần.
Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết, tất cả các bài tập thở này đều liên quan mật thiết với nhau, giúp đường thở được thông suốt, lồng ngực được nở tối đa để tiếp nhận oxy, từ đó các cơ quan hô hấp có thể vận động một cách nhịp nhàng, hiệu quả. Việc thai phụ tập hít thở thường xuyên, đúng cách sẽ giúp tăng cường chức năng, sức bền đường hô hấp, cũng là cách mẹ bảo vệ bé trong quá trình mang thai.
Bác sĩ hướng dẫn mẹ bầu chăm sóc sức khỏe.
Một số lưu ý khi thực hiện bài tập
- Thai kỳ không phải là thời điểm phù hợp để tăng cường vận động, do đó thai phụ chỉ nên áp dụng những bài tập nhẹ nhàng, vừa sức như chuỗi 5 bài tập thở được hướng dẫn.
- Giữ tinh thần thoải mái khi thực hiện bài tập, khi thấy mệt nên nghỉ ngơi.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ về thời điểm và cường độ tập luyện để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
- Ngưng tập luyện và đến ngay cơ sở y tế khi có các dấu hiệu:
+ Đau đầu, chóng mặt
+ Nhịp tim không đều, nhanh bất thường
+ Khó thở, hụt hơi
+ Gò tử cung
+ Chảy máu âm đạo
+ Thai ít cử động hơn so với bình thường
Theo bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi, trong thai kỳ, thai phụ được khuyến cáo phải bảo vệ cơ thể tốt nhất, tránh nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến nhiễm trùng, nhiễm siêu vi như Rubella, cúm... Cụ thể, trong 6-8 tuần đầu tiên, nếu mẹ bầu nhiễm bệnh sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi. Bởi đây là thời kỳ biệt hóa phôi, tạo lập các cơ quan quan trọng của em bé. Do đó, việc bảo vệ sức khỏe trong lúc mang thai là điều ưu tiên đặt lên hàng đầu đối với tất cả phụ nữ có thai, phụ nữ chuẩn bị mang thai.
Thai phụ cần tuân thủ quy tắc 5K để bảo vệ tốt sức khỏe giữa tình hình dịch bệnh phức tạp
Nhiều thai phụ lo lắng trước nguy cơ Covid-19 tấn công nhiều hơn so với người bình thường, gây hại đến em bé. Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết, mặc dù hiện tại các dữ liệu về thai kỳ và Covid-19 vẫn chưa đầy đủ, tuy nhiên có những bằng chứng khoa học chỉ ra rằng việc mang thai có thể khiến cơ thể phụ nữ dễ bị tổn thương nếu mắc Covid-19. Các cơ quan coronavirus tấn công nhiều nhất là phổi và tim mạch.
"Phụ nữ mang thai có nhiều nguy cơ mắc bệnh nặng do Covid-19 cao hơn so với người bình thường. Không ít trường hợp thai phụ F0 đã rơi vào tình trạng suy hô hấp nặng, phải thở máy. Bên cạnh đó, thai phụ mắc Covid-19 cũng có nguy cơ sinh non cao hơn, cùng biến chứng thai kỳ bất lợi khác", bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi nói thêm
Ở góc độ bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân, em bé, thai phụ cần tự thực hiện các biện pháp bảo vệ theo khuyến cáo của quốc tế và Bộ Y tế Việt Nam hiện tại. Đầu tiên, thai phụ cần phòng ngừa nguy cơ nhiễm Covid-19 bằng cách tuân thủ quy tắc 5K, khai báo y tế những nơi từng đến, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn tối thiểu 2m với những người xung quanh, không đến nơi đông người, rửa tay khử khuẩn thường xuyên. Tiếp đến, mẹ bầu cần ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, uống thêm nước hoa quả có hàm lượng vitamin đầy đủ và cao như vitamin C, A, D, E, K, những vitamin góp phần tạo miễn dịch, tăng sức đề kháng cho cơ thể; sinh hoạt điều độ, giải trí, nghỉ ngơi hợp lý. Cuối cùng, thường xuyên tập hít thở để đường thở luôn khỏe mạnh.
Khuyến cáo thai phụ cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt các vitamin C, A, D, E, K giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể.
Vì sao bà bầu thường bị khó thở khi mang thai?
Khó thở khi mang thai là một hiện tượng gặp ở nhiều thai phụ, có thể xuất hiện ở nhiều thời điểm khác nhau nhưng phổ biến nhất là vào đầu và cuối thai kỳ. Nguyên nhân của hiện tượng này thường do:
Sự thay đổi hormone: Khi mang thai, cơ thể phụ nữ sẽ có sự gia tăng nồng độ hormone progesterone gây kích thích trung tâm hô hấp ở não và phổi, dẫn đến nhịp thở thai phụ trở nên gấp gáp hơn, xuất hiện hiện tượng khó thở.
Sự phát triển của thai nhi: Thai nhi càng phát triển lớn dần lên thì tử cung càng mở rộng, điều này gây đè nén lên vùng dưới cơ hoành (bộ phận kết hợp với phổi để đưa không khí đến phổi). Khi cơ hoành bị chèn ép sẽ khiến thai phụ bị khó thở. Nhiều trường hợp thai nhi quá to khiến cơ hoành bị ép chặt khiến thai phụ thiếu oxy trầm trọng và ngất xỉu.
Chứng phù nề: Khó thở khi mang thai thường gặp ở những thai phụ mắc chứng phù nề do phù nề làm phổi và xoang mũi bị ảnh hưởng.
Thiếu máu: Khi mang thai cơ thể phải cần lượng sắt nhiều hơn để tạo ra các tế bào hồng cầu mang oxy đi nuôi thai nhi, các cơ quan nội tạng. Việc thiếu sắt sẽ khiến cơ thể làm việc nhiều hơn bình thường để tạo oxy khiến thai phụ bị thiếu máu và khó thở.
Bệnh van tim: Thai phụ mắc bệnh lý van tim sẽ gặp các triệu chứng khó thở, mệt mỏi, đau ngực, rối loạn nhịp tim, suy tim... Do đó, thai phụ cần được theo dõi sát sao để phát hiện sớm những ảnh hưởng xấu đến mẹ và bé, có biện pháp can thiệp kịp thời, hiệu quả.
Bệnh hen suyễn: Thai phụ có tiền sử hen suyễn khi mang thai sẽ làm cho triệu chứng của bệnh nặng hơn, do đó việc gặp hiện tượng khó thở là điều khó tránh khỏi.
Thuyên tắc phổi: Huyết khối bị kẹt lại bên trong động mạch phổi sẽ dẫn đến tình trạng thuyên tắc phổi, gây ra các hiện tượng đau ngực, khó thở và ho khi mang thai.
Lợi ích của việc tập hít thở khi mang thai
Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết, mẹ phải hít thở tốt thì mới cung cấp đủ oxy cho con. Do đó, thai phụ nên tập thở để tiếp nhận oxy một cách dễ dàng, đồng thời mẹ cũng cảm thấy dễ chịu hơn cho dù thai nhi phát triển chèn ép lên đường hô hấp.
Ở phụ nữ mang thai, dung tích lồng ngực phần nào sẽ bị hẹp lại khi thai nhi ép lên cơ hoành. Việc tập thở sẽ giúp mở bung lồng ngực, làm nở lồng ngực để việc trao đổi khí dễ dàng hơn, ít khí cặn tồn đọng bên trong đáy phổi hơn. Tập thở đúng cách còn chính là phương pháp giúp giảm thiểu những triệu chứng khó chịu ở đường hô hấp, nhất là khi thai phụ nhiễm siêu vi.
Mẹ cần tập thở thường xuyên và đúng cách để giúp đưa oxy đến thai nhi tốt nhất.
Bên cạnh đó, việc tập hít thở cho bà bầu nếu làm đúng còn mang lại nhiều lợi ích khác:
- Tập thở đúng cách giúp thai phụ giảm thiểu các triệu chứng ốm nghén.
- Việc hít thở sâu cung cấp nhiều oxy hơn, giảm các hiện tượng đau khớp, đau cơ bắp khi mang thai.
- Tập thở hỗ trợ giảm sự lo lắng, stress khi mang thai. Đây vốn là tâm lý khá phổ biến, nếu không được điều chỉnh có thể trở nên tiêu cực.
Thai nhi càng phát triển, cơ thể mẹ cần cung cấp nhiều oxy hơn. Việc thở nông sẽ không đủ để đem lại lượng oxy dồi dào. Do đó, thai phụ cần tập luyện các bài tập thở để mẹ và con đều nhận đủ lượng oxy cần thiết.
Hầu hết thai phụ đều cảm thấy sợ hãi, lo lắng về quá trình sinh nở. Tuy nhiên, việc tập hít thở trong lúc mang thai sẽ giúp thai phụ dễ dàng vượt qua được "trận chiến" này. Các bài tập hít thở cho bà bầu còn giúp thai phụ kiểm soát tốt các cơn gò, cơn đau chuyển dạ, đồng thời cảm nhận trọn vẹn quá trình "vượt cạn" đón con yêu chào đời.
Thúy Nguyễn
Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh