Thức ăn được nhai, trộn cùng nước bọt, sau đó bị phân hủy và nghiền nát do sự co bóp của dạ dày. Khi đến ruột, dịch tiêu hóa từ túi mật cùng tuyến tụy tiếp tục thực hiện phân hủy lần nữa. Lúc này, các chất dinh dưỡng được đi qua thành ruột và vào máu để sản xuất năng lượng. Phần thức ăn không được hấp thụ kết hợp với tế bào chết để chuyển hóa thành phân trong ruột già.
Quá trình tiêu hóa không diễn ra theo đúng trình tự trên sẽ xuất hiện tình trạng rối loạn tiêu hóa. Triệu chứng gồm đầy hoặc trướng bụng, đau bụng, táo bón, tiêu chảy, nôn ói, ợ nóng, trào ngược dạ dày...
BS.CK1 Hoàng Đình Thành, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết hầu hết rối loạn tiêu hóa đều có thể cải thiện bằng cách nghỉ ngơi, ăn uống đúng cách, trường hợp cần kết hợp uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Dùng men tiêu hóa: Bổ sung men tiêu hóa để hỗ trợ hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, giảm viêm và cải thiện triệu chứng hội chứng ruột kích thích.
Bổ sung thực phẩm tốt cho đường ruột: Một số thức uống như giấm táo, trà hoa cúc, trà bạc hà... góp phần cải thiện triệu chứng khó chịu ở dạ dày, đau bụng, đầy hơi. Người bị rối loạn tiêu hóa có thể bổ sung các loại quả mọng và trái cây họ cam quýt. Hạn chế ăn các loại trái cây có hàm lượng fructose cao như lê, xoài.
Bổ sung nhiều chất xơ: Chế độ ăn giàu chất xơ có thể giúp ổn định và ngăn ngừa táo bón. Khẩu phần ăn khuyến nghị là 30 g chất xơ mỗi ngày. Các món giàu chất xơ như trái cây, rau xanh, các loại đậu, yến mạch... Nên bổ sung vào chế độ ăn uống từ từ, không ăn ồ ạt cùng lúc.

Bác sĩ Thành đang khám cho bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Bổ sung chất béo lành mạnh: Người bệnh nên ưu tiên các món ăn giàu chất béo lành mạnh như omega-3, chất béo không bão hòa đơn. Chúng có nhiều trong quả bơ, cá hồi, dầu ô liu... Nhóm dưỡng chất này dễ tiêu hóa, axit béo còn tăng cường hệ miễn dịch đường ruột, cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa.
Cung cấp đủ nước cho cơ thể: Uống đủ nước giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, làm mềm phân và đẩy chất thải đi qua hệ thống tiêu hóa dễ dàng. Người bệnh có thể uống nước lọc hoặc nước trái cây nguyên chất, tránh uống đồ uống chứa caffeine vì dễ gây ợ nóng. Mỗi ngày nên uống khoảng 2-2,5 lít nước.
Kiểm soát căng thẳng: Khi căng thẳng, hệ thống thần kinh trung ương ức chế quá trình tiêu hóa, làm chậm các cơn co thắt và giảm tiết dịch tiêu hóa. Người lớn cần cân đối công việc và nghỉ ngơi, tránh stress quá mức.
Ăn chậm, nhai kỹ: Cách ăn uống này góp phần giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, phòng ngừa tình trạng đầy bụng, khó tiêu.
Ăn ít gia vị: Thực phẩm cay nóng khiến tình trạng rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng hơn, dẫn đến ợ chua, đau dạ dày, tiêu chảy. Tiết chế gia vị trong chế biến thức ăn, nhất là khi đang rối loạn tiêu hóa là cần thiết.
Tránh uống rượu bia, hạn chế cà phê và không hút thuốc lá: Sử dụng đồ uống có cồn, các chất kích thích này có thể làm triệu chứng rối loạn tiêu hóa phức tạp hơn.
Vận động nhiều hơn: Tập thể dục thường xuyên thúc đẩy hoạt động của nhu động ruột, tăng lưu lượng máu đến các cơ quan tiêu hóa. Vận động còn hỗ trợ kích thích cơ thể sản sinh ra nội tiết tố, giải phóng endorphin cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng. Tất cả những yếu tố này có thể cải thiện sức khỏe đường ruột.
Bác sĩ Thành cho biết đa số trường hợp rối loạn tiêu hóa đều có thể điều trị khỏi bằng cách thay đổi lối sống, thay đổi dinh dưỡng hợp lý, kết hợp dùng thuốc khi cần thiết. Nếu tình trạng rối loạn tiêu hóa kéo dài, người bệnh cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng.
Thảo Nhi
Độc giả đặt câu hỏi về bệnh tiêu hóa tại đây để bác sĩ giải đáp |