Trong tháng một, khoa Tai Mũi Họng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM đã tiếp nhận một số trẻ hóc dị vật đường mũi, họng.

Bé gái Mai Trang (3 tuổi, ngụ quận 3) nhập viện trong tình trạng tím tái, khó thở nghi ngờ hóc dị vật. Qua kiểm tra nhanh, bác sĩ phát hiện một vật thể tròn có đường kính khoảng 2 cm mắc trong họng, gây chèn ép đường thở. Khi bác sĩ gắp ra là một hạt mắc ca. "May là gia đình phát hiện và đưa cháu đến bệnh viện cấp cứu kịp thời, nếu không nguy cơ ngạt thở dẫn đến tiên lượng xấu khó tránh khỏi", bác sĩ Hằng nói.

Hai trường hợp khác là bé Minh Anh (2 tuổi, quận Tân Bình, TP HCM) đã nhét một viên pin mini dạng cúc áo vào lỗ mũi trái khi chơi và bé Bích Chi (4 tuổi, quận Gò Vấp, TP HCM) được phát hiện có viên bắp chiên trong lỗ mũi phải. Cả hai trường hợp dị vật mới lọt vào phần hốc mũi, chưa di chuyển sâu lên trên nên chưa gây nguy hiểm. Hai bé được bác sĩ nội soi mũi và dùng dụng cụ chuyên biệt gắp dị vật ra nhanh chóng.

ThS.BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, hóc dị vật đường thở do xương, các loại hạt, đồ chơi... rất phổ biến ở trẻ nhỏ. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, trẻ sẽ bị tắc nghẽn đường thở, suy hô hấp, tím tái, co giật và có nguy cơ tử vong.

Cách xử trí hóc dị vật đường thở

Nếu có dị vật lọt vào mũi, họng của trẻ, bác sĩ Hằng hướng dẫn ba mẹ có thể xử trí theo cách sau:

Đầu tiên, ba mẹ cần nhẹ nhàng trấn an và hướng dẫn trẻ đẩy dị vật ra ngoài. Bạn có thể bịt một bên mũi không có dị vật và yêu cầu trẻ xì mạnh bên có dị vật. Tuyệt đối không dùng ngón tay hoặc các vật dụng để cố lấy dị vật ra ngoài vì cách này càng làm cho dị vật bị đẩy sâu vào bên trong. Nếu trẻ không thể xì ra dị vật, tốt nhất ba mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để được bác sĩ tai mũi họng gắp dị vật ra cho trẻ.

Các dị vật như pin điện tử cần lấy ngay trong vòng 4-6 giờ để tránh nguy cơ chảy máu, loét niêm mạc, thủng vách ngăn mũi do axit từ pin rỉ ra.

Trường hợp trẻ hóc xương cá, ba mẹ cần trấn an trẻ vì hóc xương cá rất đau. Bạn có thể nhẹ nhàng hướng dẫn con há miệng, sau đó, dùng đèn pin soi vào cổ họng để tìm xương cá. Khi thấy xương cá ở vị trí dễ lấy, ba mẹ có thể dùng kẹp y tế để gắp xương ra. Thao tác gắp cần khéo léo, nhẹ nhàng để không làm tổn thương họng; sau khi gắp xong hãy cho trẻ uống nước. Nếu trẻ không còn cảm thấy vướng khó chịu tức là cổ họng đã sạch xương. Trường hợp không thể gắp xương cho trẻ, ba mẹ nên nhanh chóng đưa con tới bệnh viện để bác sĩ tai mũi họng xử trí.

Cách phòng ngừa hóc dị vật đường thở

Để phòng ngừa nguy cơ hóc dị vật đường thở ở trẻ nhỏ, các gia đình nên chú ý những điều dưới đây.

Không cho trẻ chơi các đồ chơi có kích thước nhỏ

Các loại đồ chơi có kích thước nhỏ, lego, các loại hạt vòng không an toàn cho trẻ nhỏ vì trẻ có thể vô tình nhét vào mũi hoặc nuốt. Trẻ nhỏ chỉ nên chơi các đồ chơi có hình khối, kích thước lớn như quả trứng trở lên. Các đồ chơi mà trẻ không thể gặm vỡ hoặc đồ chơi không sắc nhọn gây nguy hiểm.

Không cho trẻ tự bốc ăn các loại hạt

Ba mẹ nên để mắt tới trẻ nhỏ, không nên để bé tự cầm ăn các loại hạt như mắc ca, óc chó, đậu phộng, hạnh nhân..., vì chúng rất cứng, dễ gây hóc nghẹn. Các loại hạt có kích thước tròn, nhỏ như hạt bắp, hạt đậu Hà Lan cũng không an toàn để trẻ nhỏ dưới 3 tuổi cầm nắm. Bé có thể vô tình nhét vào mũi dẫn đến nghẹt thở.

Ngoài các loại hạt, thạch cũng không an toàn cho trẻ dưới 5 tuổi. Thạch rất trơn và có kích thước lớn nên miếng thạch dễ lọt xuống họng trước khi trẻ kịp nhai nhỏ.

Không để trẻ nhỏ tự ăn thịt chưa tách xương

Hóc xương có thể gây chảy máu cổ họng và suy hô hấp nhanh ở trẻ nhỏ. Ba mẹ không nên cho trẻ nhỏ cầm đùi gà vịt, tự gặm ăn. Cách ăn này dễ gây hóc xương do khi chặt gà vịt vụn xương còn dính lại trên thịt.

* Tên các bệnh nhân đã được thay đổi.

Nguyên Phương