Theo định nghĩa y khoa, vô sinh thứ phát là trường hợp các cặp vợ chồng đã có con, hoặc từng mang thai ít nhất một lần, muốn sinh con tiếp nhưng gặp khó khăn. Dù họ quan hệ thường xuyên, không sử dụng phương pháp tránh thai trong vòng 6-12 tháng nhưng không có con.

Bị vô sinh dù đã có một cô con gái lên 10, chị Hoa (Tân Phú, Đồng Nai) đã đi 3 bệnh viện khác nhau để kiểm tra. Bác sĩ đều có chung kết luận chị vô sinh thứ phát do suy buồng trứng, nội mạc mỏng. Ở tuổi 37 tuổi, chỉ số AMH của chị Hoa chỉ còn 0,8, khó có thể mang thai tự nhiên.

Không may mắn như chị Hoa, vợ chồng anh Tân kết hôn 3 năm, mang thai con đầu lòng nhưng bị sẩy thai ở tuần thai 19. Mong con suốt 2 năm sau đó nhưng không có tin vui, anh chị đi khám hiếm muộn và được kết luận vô sinh thứ phát, nguyên nhân từ cả vợ và chồng. Người chồng không có tinh trùng do biến chứng bệnh quai bị cách đây hơn một năm. Người vợ có u xơ tử cung, kích thước 2 cm, tắc vòi trứng trái.

Theo bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú, Trung tâm hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP HCM, tỷ lệ các cặp vợ chồng có con rồi bị vô sinh có xu hướng tăng, chiếm gần 50% lượng khách hàng vô sinh đang điều trị tại Hệ thống BVĐK Tâm Anh.

Vô sinh thứ phát có thể có nguyên nhân từ phía nữ giới hoặc nam giới. Ở nữ giới thường liên quan đến các bệnh lý của tử cung, buồng trứng, lớn tuổi và đặc biệt là các tai biến sau nạo phá thai nhiều lần. Ở nam giới thường do chất lượng tinh trùng kém, tiếp xúc môi trường độc hại, chấn thương bộ phận sinh dục, suy sinh dục, quai bị...

Ngoài ra, những người có đời sống tình dục không lành mạnh, dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cũng làm tăng khả năng bị vô sinh thứ phát.

Tại BVĐK Tâm Anh, các cặp vợ chồng được thăm khám cơ bản tìm nguyên nhân vô sinh thứ phát. Người vợ được đánh giá dự trữ buồng trứng, các bệnh lý toàn thân có ảnh hưởng đến việc mang thai, khám phụ khoa, chụp tử cung - vòi trứng. Người chồng được khám và làm xét nghiệm tinh dịch đồ, xét nghiệm nội tiết, xét nghiệm di truyền, chọc hút mào tinh, sinh thiết tinh hoàn... Tùy vào kết quả, cả hai sẽ được tư vấn các biện pháp điều trị phù hợp.

Vô sinh thứ phát có điều trị được không?

Bác sĩ Mỹ Tú cho biết, ngày nay, với nền y học hiện đại, việc điều trị vô sinh thứ phát không khó. Tại BVĐK Tâm Anh, các ca vô sinh thứ phát có tỷ lệ điều trị thành công cao nhờ sự kết hợp giữa Hỗ trợ sinh sản, Sản phụ khoa, Nam khoa và phòng Lab.

Khi đã thực hiện các phương pháp điều trị nhưng không có kết quả, bác sĩ có thể tư vấn các cặp vợ chồng áp dụng những phương pháp hỗ trợ sinh sản. Các phương pháp điều trị vô sinh thứ phát gồm:

Điều trị nội khoa: Tùy thuộc bệnh của lý của vợ/chồng, bác sĩ sẽ chỉ định những loại thuốc phù hợp. Với các trường hợp vô sinh thứ phát do các bệnh lý nhiễm khuẩn sẽ được chỉ định dùng thuốc để loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng thêm những loại thuốc hỗ trợ kháng viêm, tăng sức đề kháng, nâng cao thể trạng nhằm cải thiện sức khỏe sinh sản.

Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật thường được chỉ định cho những trường hợp như giãn tĩnh mạch thừng tinh, xoắn tinh hoàn, tắc vòi trứng, tắc ống dẫn tinh; u xơ tử cung dưới niêm mạc, polyp buồng tử cung...

Các phương pháp hỗ trợ sinh sản: Các phương pháp thường được chỉ định cho những đôi vợ chồng vô sinh thứ phát gồm bơm tinh trùng vào tử cung (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), hỗ trợ phôi thoát màng (AH)...

Thay đổi lối sống và chế độ dinh dưỡng: Để tăng khả năng thụ thai, các cặp vợ chồng nên cải thiện sức khỏe sinh sản thông qua việc thay đổi lối sống lành mạnh kết hợp chế độ dinh dưỡng phong phú như thường xuyên tập thể dục, kiểm soát tốt cân nặng, hạn chế sử dụng thức uống có cồn và các chất kích thích...

Bác sĩ Mỹ Tú khuyên các đôi vợ chồng cần lưu ý kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt sức khỏe sinh sản, cần mang thai trước độ tuổi 35, giữ khoảng cách giữa những lần mang thai từ 3-5 năm.

Các cặp vợ chồng cần duy trì đời sống tình dục lành mạnh, an toàn, tuân thủ vệ sinh vùng kín của cả 2 vợ chồng trước và sau khi quan hệ. Đối với phụ nữ cần vệ sinh vùng kín đúng cách, khi xuất hiện các dấu hiệu viêm nhiễm vùng kín nên đi khám càng sớm càng tốt và cố gắng điều trị dứt điểm. Đồng thời nâng cao sức khỏe vợ chồng bằng cách tăng cường rèn luyện thể thao, ăn uống lành mạnh, hạn chế thuốc lá, rượu bia, tránh môi trường tiếp xúc hóa chất độc hại...

Tuệ Diễm