Chế độ ăn kiêng ngược là tăng dần lượng calo (50-100 calo mỗi ngày) trong khoảng thời gian vài tuần hoặc vài tháng để tăng cường trao đổi chất, giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn trong ngày. Phương pháp phổ biến ở những người tập thể hình, áp dụng sau ăn kiêng hạn chế calo. Vì nhu cầu protein thường tính theo trọng lượng cơ thể thay vì tiêu thụ calo, nên lượng protein có thể được giữ nguyên trong suốt quá trình ăn kiêng.

Theo Healthline, tăng lượng calo nạp vào có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể đốt cháy nhiều hơn thông qua quá trình sinh nhiệt hoạt động không tập thể dục (NEAT). Ngoài ra, chế độ ăn kiêng ngược có thể bình thường hóa mức độ các hormone chẳng hạn như leptin, điều chỉnh sự thèm ăn, trọng lượng cơ thể.

Nghiên cứu cho thấy rằng leptin (leptin thúc đẩy cảm giác no) được sản xuất bởi các tế bào mỡ trong cơ thể. Khi mức leptin giảm, sự thèm ăn sẽ tăng lên, giảm lượng calo đốt cháy. Trong một nghiên cứu kéo dài 6 tháng ở 48 người, việc hạn chế calo làm giảm nồng độ leptin 44%.

Hiện chưa có nhiều nghiên cứu về những lợi ích sức khỏe của chế độ ăn kiêng ngược. Một trong những lý do chính mà mọi người bắt đầu ăn theo phương pháp vì cho phép họ ăn nhiều thức ăn hơn trong ngày. Phương pháp cho phép có nhiều bữa ăn lành mạnh hơn.

Chế độ ăn kiêng hà khắc thường đi kèm với các triệu chứng như rối loạn tâm trạng, khó tập trung và giảm mức năng lượng. Điều này có thể do lượng calo hấp thụ không đủ hoặc thiếu dinh dưỡng. Bởi vì chế độ ăn kiêng ngược tập trung vào việc tăng từ từ lượng calo nên có thể giải quyết một số nhược điểm liên quan đến chế độ ăn kiêng hạn chế.

Cắt giảm lượng calo có thể làm thay đổi mức độ của một số hormone ảnh hưởng đến cảm giác đói và thèm ăn. Ví dụ, một nghiên cứu trên 14 vận động viên thể hình nam cho thấy 10 tuần giảm cân cực độ dẫn đến giảm 27,7% leptin và tăng 26,4% ghrelin 3 ngày trước khi thi đấu. Leptin thúc đẩy cảm giác no, ghrelin kích thích cảm giác đói. Tăng lượng calo từ từ có thể cân bằng mức độ của các hormone này, giảm mức độ đói.

Bên cạnh ưu điểm, ăn kiêng ngược có thể có một số hạn chế như khó thực hiện. Mặc dù nhiều công cụ có thể ước tính phạm vi calo cơbản nhưng có thể rất khó để tính toán nhu cầu chính xác. Một nghiên cứu lớn trên 3.385 người chỉ ra rằng, mọi người thường đánh giá thấp hàm lượng calo trong bữa ăn. Ngoài ra, việc đo khẩu phần không chính xác hoặc thậm chí thêm một bữa ăn nhẹ vào chế độ ăn uống có thể cản trở quá trình giảm cân.

Hơn nữa, kế hoạch này có thể tốn nhiều thời gian, vì nó đòi hỏi bạn phải theo dõi tỉ mỉ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày. Bên cạnh đó, chế độ ăn kiêng ngược chỉ tập trung vào lượng calo mà không tính đến các yếu tố khác. Giảm cân phức tạp, bên cạnh dinh dưỡng, yếu tố như giấc ngủ, căng thẳng và biến động hormone cũng ảnh hưởng đến trọng lượng cơ thể. Các tác động này cần được xem xét.

Lê Nguyễn