Ung thư thận là sự phát triển ác tính các tế bào, hình thành một khối u trong thận. Tuy nhiên, không phải bất kỳ một khối u thận nào cũng ác tính. Một số trường hợp có thể là u lành tính, không phải ung thư. Có nhiều biến thể khối u ác tính trong thận và các giai đoạn của bệnh. Việc điều trị phụ thuộc vào đặc điểm của khối u và kinh nghiệm chuyên môn của bác sĩ.

Nguy cơ ung thư thận

Nguyên nhân của ung thư thận thường khó xác định. Các yếu tố nguy cơ chung là hút thuốc và béo phì. Có người thân thế hệ gần nhất bị ung thư thận hoặc tăng huyết áp cũng là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn. Một số thay đổi trong lối sống, quan trọng nhất là bỏ hút thuốc và duy trì cân nặng hợp lý, có thể giảm nguy cơ phát triển ung thư thận.

Triệu chứng của ung thư thận

Hầu hết các trường hợp, ung thư thận thường không có triệu chứng. Bệnh chỉ được phát hiện khi siêu âm kiểm tra sức khỏe. TS.BS Nguyễn Hoàng Đức - Trưởng khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM chia sẻ thêm, cứ 10 người bị ung thư thận thì có một người có các triệu chứng như đau một bên cơ thể, có khối u ở bụng hoặc tiểu ra máu - những dấu hiệu cho thấy bệnh có thể đã tiến triển.

Một số người cũng có thể gặp hội chứng cận ung thư. Đây là những phản ứng của cơ thể đối với bất kỳ loại ung thư nào: huyết áp cao, giảm cân, sốt, thiếu máu, giảm khối lượng cơ và chán ăn.

Hội chứng cận ung thư thường liên quan đến ung thư thận, bao gồm thay đổi men gan và tiểu cầu trong máu. Những thay đổi này thường được phát hiện khi làm xét nghiệm máu và thông thường không có triệu chứng.

Đau xương hoặc ho dai dẳng có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư đã lan rộng trong cơ thể. Đây được gọi là bệnh di căn.

Các giai đoạn của ung thư thận

Ung thư thận chia ra nhiều giai đoạn khác nhau. Nếu khối u giới hạn ở thận và không lan rộng, được gọi là ung thư thận khu trú. Trong ung thư thận khu trú tiến triển, khối u đã phát triển ra khỏi thận vào mô xung quanh và xâm lấn các tĩnh mạch, tuyến thượng thận hoặc các hạch bạch huyết. Bệnh di căn nếu ung thư đã lan ra các hạch bạch huyết ở xa hoặc các cơ quan khác.

Phân loại ung thư thận

Các khối u thận được phân loại theo giai đoạn, loại phụ và mức độ ác tính của tế bào khối u. Ba yếu tố này là cơ sở để bác sĩ đưa ra lộ trình điều trị.

Hệ thống đánh giá giai đoạn

Giai đoạn khối u cho biết mức độ tiến triển của khối u và có di căn hay không, trong các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác.

Phân loại giai đoạn khối u thận dựa trên sự lan rộng của khối u và các hạch bạch huyết (TNM). Bác sĩ tiết niệu đánh giá kích thước và sự xâm lấn của khối u (T) và xác định mức độ tiến triển dựa trên 4 giai đoạn. Các hạch bạch huyết bị ảnh hưởng (N) hoặc ung thư đã lan sang bất kỳ bộ phận nào khác của cơ thể (M) cũng được kiểm tra. Nếu khối u thận di căn, chúng thường lan đến phổi hoặc đến xương hoặc não.

Phân loại khối u

Bên cạnh giai đoạn, phân loại của khối u thận là quan trọng. Loại khối u được xác định bởi nhà nghiên cứu bệnh học và quy trình này được gọi là phân tích mô bệnh học. Chuyên gia bệnh học sẽ xem dưới kính hiển vi mô khối u được lấy trong sinh thiết hoặc sau phẫu thuật.

Sinh thiết thận không phải là một thủ thuật tiêu chuẩn trong chẩn đoán ung thư thận. Trong hầu hết các trường hợp, người bệnh không thể biết loại khối u trước khi phẫu thuật.

Khối u thận có nhiều loại khác nhau, một trong những loại thường gặp nhất là ung thư biểu mô tế bào thận. Trong số này, hầu hết là loại ung thư biểu mô tế bào sáng.

Nang thận

Một vài khối u trong thận không phải dạng đặc mà là nang thận. Đây là những túi chứa đầy dịch trong thận và dễ dàng nhận ra trên phim chụp CT. Nếu là nang thận có khả năng ác tính, cần được loại bỏ bằng phẫu thuật.

Phân loại Fuhrman

Thành phần thứ ba của phân loại là đánh giá mức độ ác tính của các tế bào khối u. Phân loại nhân Fuhrman là hệ thống được sử dụng phổ biến nhất để xác định điều này. Có 4 nhóm theo phân loại Fuhrman.

Tiên lượng

Sau khi chẩn đoán và phân loại, bác sĩ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị với bệnh nhân. Các lộ trình điều trị được khuyến nghị dựa trên giai đoạn trong hệ thống phân loại ung thư TNM, độ Fuhrman và loại khối u. Tiên lượng cụ thể trong trường hợp của bạn cũng có thể được ước tính. Tuy nhiên, đây là một dự đoán không tính đến những diễn biến bất ngờ.

Chẩn đoán ung thư thận

Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Đức cho biết thêm, do có nhiều loại u thận nên bác sĩ thực hiện một loạt các đánh giá để hiểu rõ hơn về tình trạng của bạn. Các đánh giá này bao gồm tiền sử bệnh, các xét nghiệm và chụp cắt lớp vi tính (CT). Đôi khi tiền sử gia đình cũng được tra cứu.

Chụp CT hoặc MRI sẽ đánh giá kích thước của khối u và xâm lấn tĩnh mạch, các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan xung quanh, rất quan trọng để quyết định điều trị. Bác sĩ cũng thực hiện thăm khám và cho bệnh nhân làm các xét nghiệm máu và nước tiểu.

Dựa trên kết quả chụp cắt lớp vi tính của bệnh nhân, bác sĩ tiết niệu có thể xác định giai đoạn của bệnh. Bằng cách phân tích mô khối u nhận được khi phẫu thuật hoặc sinh thiết, bác sĩ giải phẫu bệnh xác định phân nhóm phụ của khối u, có phải là loại tiến triển nhanh hay không. Phân loại này dựa trên các yếu tố như giai đoạn, phân nhóm phụ và độ ác tính tế bào của khối u.

Phân loại khối u thận được sử dụng để ước tính tiên lượng. Dựa trên tiên lượng này, bác sĩ sẽ thảo luận về lộ trình điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhân.

Hình ảnh học rất quan trọng trong chẩn đoán và phân loại của khối u thận. Hầu hết các kỹ thuật hình ảnh phổ biến là siêu âm, chụp CT và MRI. Trong một số trường hợp, sinh thiết được thực hiện để hiểu rõ hơn về các đặc điểm cụ thể của khối u.

Chụp cắt lớp hệ tiết niệu có tiêm chất tương phản

Sau khi phát hiện khối u, trước tiên bác sĩ cần biết u có phải là ác tính hay không. Chụp cắt lớp vi tính hoặc MRI bụng và chậu tăng cường độ tương phản cung cấp nhiều thông tin như:

- Vị trí và kích thước của khối u

- Kích thước hạch to hay nhỏ

- Khối u có xâm lấn sang các cơ quan lân cận hay không, chẳng hạn như tuyến thượng thận, gan, lách hoặc tuyến tụy

- Đường tiết niệu có bị ảnh hưởng bởi khối u không...

Chất tương phản được tiêm qua đường tĩnh mạch, thường ở cánh tay của người bệnh. Chất tương phản làm nổi bật các tĩnh mạch và động mạch bằng các hình ảnh có đậm độ và màu sắc khác nhau. Tùy theo kiểu khảo sát, cho phép bác sĩ phân tích hình ảnh khối u. Các kết quả đồng thời sẽ cho bệnh nhân biết hướng dẫn điều trị.

Sinh thiết khối u thận

Sinh thiết khối u thận là lấy ra một hoặc nhiều mẫu từ khối u. Người bệnh được gây tê tại chỗ, sau đó bác sĩ sẽ dùng kim xuyên qua da bệnh nhân và sử dụng siêu âm hoặc CT để xác định vị trí khối u. Các mẫu mô được phân tích bởi bác sĩ giải phẫu bệnh để giúp xác định và hướng dẫn điều trị sau này.

Điều trị ung thư thận

Nếu bệnh nhân có chẩn đoán ung thư thận khu trú, bác sĩ có thể khuyên nên điều trị ung thư bằng các phương pháp sau:

- Cắt bỏ một phần thận

- Cắt thận triệt căn

- Theo dõi chủ động

- Hủy u bằng sóng vô tuyến hoặc áp lạnh

Mỗi phương pháp đều có ưu điểm và nhược điểm. Tùy vào tình trạng cụ thể của người bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn được chẩn đoán ung thư thận tiến triển tại chỗ, bác sĩ có thể đề nghị cắt thận triệt căn hoặc tắc mạch.

Khối u thận có thể di căn đến các cơ quan khác hoặc các hạch. Đây được gọi là bệnh di căn. Trong bệnh di căn, khối u thận được gọi là khối u nguyên phát và các khối u ở các cơ quan khác được gọi là di căn. Bác sĩ có thể đề nghị điều trị bệnh di căn bằng phẫu thuật. Kết hợp với liệu pháp kháng sinh mạch, còn được gọi là liệu pháp nhắm trúng đích.

Trong một số ít trường hợp, liệu pháp miễn dịch cũng có thể được sử dụng. Để điều trị di căn, xạ trị có thể được đề nghị.

Anh Chúc