Trong một lần thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, bác sĩ chẩn đoán con trai 12 tuổi của chị Mỹ An (ngụ Quận Long Biên) mắc bệnh béo phì. Do thường xuyên dùng thức ăn nhanh, uống nhiều nước ngọt, ít vận động thể chất nên cân nặng của bé trai đến 52 kg, trong khi chiều cao là 1,4 m. Chị An càng lo lắng hơn khi bác sĩ thông báo con trai chị còn bị tăng huyết áp, mỡ máu cao. Đây là hệ quả của tình trạng béo phì, bé cần thực hiện một số xét nghiệm liên quan để đánh giá tình trạng sức khỏe.

ThS.BS Nguyễn Tuấn Long - khoa Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội chia sẻ, vấn đề béo phì ở trẻ em hiện nay cần đặc biệt quan tâm vì đây là một yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch, đái tháo đường,... và các vấn đề tim mạch sớm ở trẻ. Những bệnh lý này trước đây chỉ xảy ra ở người trưởng thành, nay trẻ hóa đối tượng mắc phải do số lượng trẻ béo phì ngày càng tăng cao.

Theo khảo sát của Liên đoàn Bệnh béo phì Thế giới (WOF), tính đến tháng 10/2019 có 158 triệu trẻ béo phì trên toàn cầu, con số này dự kiến tăng đến 250 triệu vào năm 2030. Tình trạng béo phì tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh tim mạch theo từng độ tuổi, có thể trở nặng khi trưởng thành nếu như không có sự can thiệp điều trị sớm.

Bác sĩ Long cho biết, hầu hết các bậc cha mẹ đều bất ngờ với mức độ nghiêm trọng trong vấn đề tim mạch ở trẻ liên quan đến béo phì. Những vấn đề này có thể ảnh hưởng đến trẻ ngay lập tức mà không phải đợi đến tuổi trưởng thành.

Trong một nghiên cứu của Hiệp hội Tim mạch Mỹ, khi so sánh 20 trẻ béo phì với 20 trẻ cân nặng bình thường, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng béo phì có liên quan đến việc tăng 27% khối lượng cơ trong tâm thất trái và cơ tim dày hơn 12%. Đây đều là các dấu hiệu của bệnh tim mạch. Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra 40% trẻ béo phì có "nguy cơ cao" vì vấn đề cơ tim dày có thể khiến khả năng bơm máu bị suy giảm.

Một nghiên cứu khác có tên gọi "Rủi ro chuyển hóa tim mạch và mức độ nghiêm trọng của bệnh béo phì ở trẻ em và thanh niên" đăng trên Tạp chí Y học New England, đánh giá trong số 9.000 tình nguyện viên có độ tuổi từ 3 - 19 tuổi tham gia nghiên cứu. Phần lớn những trẻ em và thanh thiếu niên béo phì có huyết áp cao hơn, lượng cholesterol xấu hơn và lượng đường trong máu cao hơn so với những người còn lại. Điều này cho thấy trẻ béo phì có nhiều nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch sớm khi trưởng thành.

Bác sĩ Long giải thích, béo phì có thể khiến tim giảm khả năng co bóp do mỡ ứ đọng bao quanh tim. Lượng mỡ thừa cũng tích tụ trong lòng động mạch gây nên hiện tượng hẹp hoặc tắc mạch máu khiến máu không thể lưu thông đến nuôi tim. Từ đó hình thành các cơn nhồi máu cơ tim. Bên cạnh đó, trẻ béo phì có thể gặp tình trạng tăng huyết áp. Lúc này tim phải tăng cường hoạt động, cơ tim phát triển dày hơn để đáp ứng cường độ dẫn đến cấu trúc tim bị thay đổi theo thời gian, vì thế xuất hiện thường xuyên hơn các cơn đau tim, loạn nhịp tim, suy tim.

Hiện nay, bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, chiếm 17,5 triệu ca tử vong vào năm 2005 và dự kiến sẽ tăng lên 23,6 triệu ca tử vong vào năm 2030. Do đó, bác sĩ Long khuyến cáo, cha mẹ cần đồng hành với trẻ béo phì, có thể áp dụng nhiều biện pháp, cách thức giúp con mình đạt cân nặng hợp lý. Trong đó, có một số giải pháp như: hạn chế để trẻ ngồi lâu một chỗ, thay vào đó khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời hoặc trong nhà; thực hiện chế độ ăn uống nhiều rau, trái cây; hạn chế cho trẻ sử dụng thức ăn ngọt, đồ ăn khuya hay nhiều chất béo xấu... Ngoài ra, trẻ thừa cân, béo phì cần được thăm khám sức khỏe định kỳ để tầm soát bệnh tim mạch và điều trị kịp thời.

Gia Hưng