Trả lời:

Có nhiều nguyên nhân gây viêm họng nhưng phổ biến nhất là do virus cảm hoặc cúm, một số trường hợp có thể do trào ngược dạ dày. Viêm họng do trào ngược có xu hướng kéo dài trên 10 ngày.

Trào ngược dạ dày xảy ra khi acid, pepsin (men tiêu hóa được sản xuất từ dạ dày), đôi khi có cả dịch mật đi từ dạ dày ngược lên thực quản và đến họng. Niêm mạc họng vốn mỏng, nhạy cảm, không có cơ chế bảo vệ trước acid nên dễ tổn thương. Acid, pepsin tiếp xúc với niêm mạc họng trong thời gian dài sẽ phá vỡ lớp bảo vệ tự nhiên, gây viêm, phù nề, kích thích dây thần kinh cảm giác.

Pepsin có thể tồn tại nhiều giờ trong niêm mạc và hoạt động trở lại khi gặp môi trường acid. Sự kích ứng này gây ra các triệu chứng điển hình như đau rát họng dai dẳng, khàn tiếng, ho khan từng cơn, cảm giác vướng hoặc có đờm đặc trong họng, hắng giọng thường xuyên. Nếu kéo dài, niêm mạc họng, dây thanh có nguy cơ dày lên, hình thành u hạt, polyp, phì đại amidan, khối u thanh quản.

Khác với bệnh viêm họng thông thường, viêm họng do trào ngược không gây sốt, không ho đờm nhiều, có thể kéo dài nhiều tuần đến nhiều tháng. Triệu chứng tăng lên sau khi ăn no, khi nằm hoặc khi uống rượu bia, cà phê. Viêm mạn tính cũng dễ lan sang các cơ quan lân cận, dẫn đến viêm thanh quản, viêm xoang, viêm tai giữa hoặc kích phát cơn hen ở người có bệnh lý hô hấp nền.

Bạn nên đi khám tại chuyên khoa tai mũi họng nếu đau họng, khàn tiếng hoặc ho khan kéo dài trên 2-3 tuần mà không rõ nguyên nhân, nhất là khi triệu chứng trở nặng vào buổi sáng hoặc sau ăn. Để chẩn đoán, bác sĩ khám họng - thanh quản, có thể kết hợp nội soi để quan sát mức độ viêm, phù nề, dày niêm mạc hoặc dấu hiệu tổn thương do acid. Một số trường hợp cần nội soi dạ dày hoặc đo pH trở kháng nhằm đánh giá mức độ trào ngược và tình trạng viêm thực quản. Khi xác định được nguyên nhân, bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Để điều trị viêm họng do trào ngược, trước hết bạn cần thay đổi lối sống, tránh ăn quá no, không nằm ngay sau ăn, hạn chế đồ chua cay, nhiều dầu mỡ, giảm rượu bia, cà phê, duy trì cân nặng hợp lý và nâng cao đầu giường khi ngủ.

Bác sĩ có thể kê thuốc ức chế tiết acid, thuốc trung hòa acid, thuốc kích thích nhu động ruột hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc họng, dùng tối thiểu 8 tuần tùy mức độ tổn thương niêm mạc. Nếu điều trị nội khoa không hiệu quả, bệnh nhân có biểu hiện trào ngược dạ dày với lượng dịch lớn, nôn nhiều, suy cơ thắt dưới (cơ thấp nhất của thực quản nối với dạ dày không có khả năng đóng chặt khiến dịch dạ dày trào ngược lên thực quản), bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật.

ThS.BS Nguyễn Chí Trung
Khoa Tai Mũi Họng
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội