"Tại sao cử nhân ra trường lại làm shipper?". Theo tôi, đây là câu hỏi được tiến hóa từ câu: "Tại sao cử nhân thất nghiệp?" của nhiều năm trước. Các bạn cử nhân không cần đặt những câu hỏi đao to búa lớn như "Chạy shipper thì làm sao đất nước sánh vai cùng các cường quốc năm châu?", mà hãy đặt những câu hỏi thực tế cho chính mình rằng "Làm nghề này trong 5-10 năm nữa thì sức khỏe của bạn sẽ giảm sút thế nào? Làm nghề này có thăng tiến được không...?".
Tôi sẽ không phân tích sâu vào chuyện vì sao cử nhân thất nghiệp? hay vì sao cử nhân làm shipper?. Theo tôi, nếu thật sự thất nghiệp, các bạn hãy chọn nghề sale thay vì làm shipper. Hiện nay, các công ty ở lĩnh vực tiêu dùng nhanh đang tuyển nhân viên sale rất dễ dàng với số lượng lớn (vì tỷ lệ nghỉ việc rất cao), cung cấp cho bạn mức lương cơ bản đủ để chi tiêu cho cuộc sống. Và điều quan trọng nhất là bạn được rèn giũa rất nhiều kỹ năng mà nghề shipper không thể đem lại như: kỹ năng tính toán lợi nhuận, doanh thu, kỹ năng đàm phán, thương lượng với khách hàng, kỹ năng lựa chọn khách hàng tiềm năng...
Và tôi cam đoan rằng, nếu làm sale tốt, các bạn có thể làm tốt ở bất cứ ngành nghề nào khác bởi đã tích lũy được rất nhiều kỹ năng khác nhau. Không những vậy, các bạn còn có thể phát triển lên nhiều chức vụ khác như: Area Supervisor, Area Manager, Sale Manager, Field Marketing Manager...
>> 'Cử nhân làm shipper là lãng phí chất xám của xã hội'
Tôi cũng từng có thời gian làm shipper qua ngày để chờ đợi tới khi có công việc mới. Là một người được đào tạo đàng hoàng và từng sa vào việc "nghiện làm shipper" vì nó kiếm tiền quá dễ. Nhưng may mắn là tôi tự nhận thức ra được tác hại đến sức khoẻ của nghề này, nó cũng dễ làm tôi quên mất rằng mình có những kỹ năng xứng đáng có được những công việc tốt hơn. Vì thế, tôi đã kịp rút chân. Nếu bạn được đào tạo bài bản, mà cứ sa vào làm shipper thì đúng là rất dễ đánh mất tương lai.
Cũng vì từng làm shipper nên tôi biết rất rõ, các công ty giao hàng càng về sau sẽ luôn tìm cách tăng chiết khấu hoặc đưa ra những chính sách ngặt nghèo khiến các shipper phải chạy nhiều hơn. Công việc nào càng dễ thì tính đào thải của nó càng cao.
Với kinh nghiệm hơn một năm làm shipper, tôi rút ra mấy điều sau về nghề này:
- Làm shipper kiếm 10-15 triệu đồng một tháng là chuyện không hiếm, nhưng bạn sẽ phải dành ra tối thiểu 12 tiếng làm việc mỗi ngày trong vòng gần một tháng để kiếm được số tiền đó. Và mỗi tối về nhà, cơ thể bạn sẽ mệt rã rời, chỉ muốn leo lên giường nằm chứ chẳng thiết tha làm gì khác nữa.
- Bạn có thể chê những người làm văn phòng với đồng lương 8-9 triệu một tháng, nhưng bạn đâu biết rằng họ có khả năng thăng tiến rất cao, thậm chí là Phó phòng, Trưởng phòng... Còn nếu bạn làm shipper thì sẽ mãi chỉ là shipper. Đi làm về, dân văn phòng có thời gian làm thêm như bán hàng online, hay trau dồi thêm kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ, hoặc đi cà phê gặp gỡ với bạn bè, chí ít cũng được chơi với con cái. Còn làm shipper, bạn sẽ chỉ biết nằm nhoài ra giường vì quá mệt sau khi chạy xe cả ngày.
- Nhân viên văn phòng cũng có nhiều thời gian để tập gym, thể thao, nâng cao sức khỏe. Còn làm shipper, sức khỏe của bạn chỉ có ngày một đi xuống.
- Bạn làm shipper đầu tư, tích lũy được gì cho tương lai? Tôi tin bạn sẽ chẳng còn sức để mà trau dồi kiến thức cho cái mục tiêu lớn hơn trong tương lai của mình. Tôi quen biết rất nhiều người làm shipper và tuyệt nhiên chưa hề thấy ai có tích lũy gì cho một tương lai bền vững, thậm chí chẳng ai có cái suy nghĩ đó.
>> Tôi không tuyển dụng sinh viên 'nghiện' làm shipper
Nhiều người hay ca thán chuyện sinh viên ra trường không xin được việc. Nhưng bạn không làm được, không có nghĩa là người khác cũng thế. Chị gái tôi từ năm thứ ba đại học đã được nhận vào làm việc ở phòng Marketing (với mức lương chín triệu đồng một tháng). Hai năm sau khi nhận bằng tốt nghiệp, chị tôi đã lên được vị trí Marketing Executive. Xin nói thêm là nhà tôi chẳng có mối quan hệ gì ở tập đoàn đó cả.
Thế nên, trong quá trình học tập, bạn hoàn toàn có thể đi làm các vị trí học việc hoặc cộng tác viên cho các công ty, tổ chức các sự kiện cho câu lạc bộ hoặc cho nhà trường của bạn... Những công việc đó sẽ cho bạn kinh nghiệm, kỹ năng, đó là bước chuẩn bị để tô điểm cho CV xin việc của chính bạn. Còn nếu bạn không chuẩn bị tốt như người khác thì cũng đừng mong nhận công việc hay mức lương cao như họ.
Bản thân tôi cũng đã phải nộp CV đến 15 công ty và trải qua sáu lần phỏng vấn trong bốn tháng mới tìm được việc. Thực ra, nếu tôi cố gắng, nỗ lực hơn nữa thì có lẽ sẽ lên được chức Phó phòng, Trưởng phòng như những người bạn của mình. Nhưng tôi chưa (hoặc có thể là không) làm được chuyện đó. Thay vì than vãn về những khó khăn đó, tôi học cách chấp nhận hiện tại của mình. Khi bạn yếu kém hơn người khác mà muốn thành công thì phải nỗ lực gấp đôi, gấp ba, gấp mười lần người khác. Còn bạn đã yếu kém mà còn không chịu cố gắng thì việc bạn bị người khác vượt mặt là lẽ dĩ nhiên, đó là quy luật nhân - quả.
Tóm lại, shipper chỉ đơn giản là một công việc chân tay, bạn làm siêng thì có nhiều đơn, nhiều tiền, nó không thể hiện được hiệu quả công việc hay năng lực cá nhân. Đến một sinh viên năm nhất hay một người chẳng học hành gì cũng có thể kiếm được nhiều tiền với nghề này, miễn là làm không nghỉ. Quay lại với chuyện năng lực thấp, nếu bạn đã cố gắng rồi mà năng lực cũng chỉ có vậy thì bạn vẫn có thể sáng làm văn phòng, tối bán hàng online. Như vậy, khả năng bạn còn kiếm được nhiều tiền hơn làm shipper, trong khi lại không bị hao tổn sức khỏe và vẫn có thời gian cho gia đình.
>> Sinh viên đánh rơi tương lai khi 'nghiện' làm shipper
Không ai phản đối các bạn sinh viên lấy công việc shipper để kiếm thêm thu nhập, trả tiền học, tiền sinh hoạt. Nhưng sẽ thật nguy hiểm nếu các bạn coi shipper là công việc chính sau khi ra trường, dù cho nó cũng là việc kiếm tiền chân chính. Tôi chưa bao giờ kỳ thị shipper nhưng nếu bạn cầm tấm bằng đại học trên tay mà "nghiện làm shipper" thì bạn đang lãng phí mấy năm học đại học của mình.
Rõ ràng, bạn đâu cần phải học đại học để đi làm shipper? Điều quan trọng với các sinh viên là hãy coi shipper như một công việc "sống tạm qua ngày" chứ không phải một công việc lâu dài. Chính suy nghĩ đó đã giúp tôi không quá sa đà vào công việc shipper, tập trung vào mục tiêu tương lai của mình.
Nếu bạn là một người được đi học đại học, nhận được đầy đủ sự giáo dục cao nhất thì hãy suy nghĩ thật kỹ trước khi chọn shipper làm công việc lâu dài. Còn nếu bạn học hành không tới nơi tới chốn, không có chí tiến thủ và có sức khỏe "vô địch" thì có lẽ nghề shipper phù hợp với bạn. Tương lai là của bạn, quyết định là ở bạn, nhưng hãy nhớ rằng, tuổi trẻ trôi qua rất nhanh, nên hãy có một lựa chọn sáng suốt để về già bạn không phải thốt lên hai chữ "giá như".
>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.