Nửa tháng trước, bà Hoa ngã gãy xương, dập đầu gối trái, sơ cứu tại bệnh viện tỉnh rồi chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM phẫu thuật. Một ngày sau mổ, bà đột ngột khó thở, mệt, vã mồ hôi, nồng độ oxy trong máu (SpO2) và huyết áp tụt sâu, kết quả chụp CT ngực ghi nhận huyết khối lấp đầy hai nhánh động mạch phổi, còn gọi là thuyên tắc phổi.

Ngày 4/3, ThS.BS Huỳnh Khiêm Huy, Trưởng khoa Hồi sức Ngoại Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thuyên tắc phổi là tình trạng động mạch phổi bị mảng huyết khối bít kín, chặn lưu lượng máu đến phổi để trao đổi khí, lấy oxy nuôi cơ thể và thải khí CO2. Lúc này, nồng độ oxy trong cơ thể giảm xuống ở mức nguy hiểm, gây tổn thương tất cả cơ quan, đặc biệt là não, tim... Tim phải bị phình to và co bóp nặng, có thể chèn ép tim trái. Tất cả các tác động này có thể dẫn đến tử vong đột ngột.

Thuyên tắc phổi là biến chứng thường gặp sau phẫu thuật chỉnh hình lớn như gãy xương đùi, thay khớp háng, thay khớp gối, mổ cột sống..., do người bệnh hạn chế vận động trong thời gian dài. Trường hợp bà Hoa, phẫu thuật xương cánh tay đơn giản, nhưng khi ngã đầu gối trái của bà bị va đập mạnh, sưng to, trong khi cơ địa thừa cân không thể vận động sớm sau mổ như lời khuyên của bác sĩ. "Đây có thể là những yếu tố nguy cơ thúc đẩy hình thành huyết khối dẫn tới thuyên tắc phổi", bác sĩ Huy nói.

Bà Hoa điều trị tại khoa Hồi sức tích cực (ICU), dùng thuốc vận mạch liều cao để duy trì huyết áp, thở oxy, thở khí NO giúp làm giãn động mạch phổi. Bác sĩ cũng sử dụng máy tuần hoàn tim phổi (ECMO) cho bệnh nhân. Bà mới phẫu thuật, không thể dùng thuốc tiêu sợi huyết vì sẽ dẫn tới chảy máu khó cầm. Theo bác sĩ Huy, phương pháp hiệu quả nhất lúc này là can thiệp hút huyết khối. Sau 10 ngày điều trị, sức khỏe bà hồi phục.

Thuyên tắc phổi và huyết khối tĩnh mạch sâu là nguyên nhân tim mạch gây tử vong thường gặp, chỉ sau nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Với những bệnh nhân nguy kịch nhưng không thể áp dụng điều trị bằng tiêu sợi huyết, phương pháp phổ biến là can thiệp ECMO, hút huyết khối và thở khí NO.

ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều, Trưởng khoa Nội Tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho hay nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ thuyên tắc phổi gồm người trên 70 tuổi, mắc bệnh rối loạn đông máu di truyền, bất thường mạch máu (giãn tĩnh mạch, suy tĩnh mạch), ung thư, bệnh tim (suy tim sung huyết, nhồi máu cơ tim), mang thai. Người hút thuốc lá, béo phì, nằm bất động lâu ngày sau phẫu thuật hoặc chấn thương nặng, dùng viên thuốc tránh thai và các liệu pháp nội tiết tố cũng dễ mắc bệnh.

Để phòng bệnh, bác sĩ khuyến cáo duy trì cân nặng hợp lý, không hút thuốc lá, không mặc quần áo quá bó, kiểm soát tốt bệnh lý nền. Người bệnh nặng, ít vận động do mới trải qua ca mổ, sau chấn thương, nằm phòng ICU cần dùng thuốc phòng ngừa huyết khối nếu phải nằm một chỗ từ ba ngày trở lên. Khi xuất hiện các triệu chứng như hồi hộp, khó thở, choáng váng, đau ngực, nhịp tim nhanh, tụt huyết áp, vã mồ hôi, ngất xỉu..., người bệnh cần đến bệnh viện ngay.

Thu Hà