Làm giàu từ mô hình nuôi gà cựa ở Tân Sơn

Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh của một giống gà bước ra từ truyền thuyết, những con gà 9 cựa còn đem lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình tại các xã vùng núi Tân Sơn, Phú Thọ.

Gà 9 cựa là giống gà bản địa của người dân Tân Sơn, Phú Thọ. Là huyện với địa hình đồi núi chiếm hơn 80% diện tích tự nhiên, Tân Sơn có lợi thế gần rừng nguyên sinh, khí hậu mát mẻ, thuận lợi cho giống gà 9 cựa sinh trưởng. Tại đây, gà 9 cựa được nuôi chủ yếu theo mô hình thả đồi. Do sống môi trường dân dã, thường xuyên di chuyển kiếm ăn dọc các sườn đồi nên con gà khá săn chắc, cho thịt thơm ngon.

Gà cựa từng ngày giúp người dân Tân Sơn làm giàu. Ảnh: hatthocvang.

Trước đây, hầu hết các gia đình ở Tân Sơn đều nuôi gà 9 cựa. Tuy nhiên, người dân chưa chú trọng vào chăm sóc khiến gà bị thoái giống, nhiều con chỉ còn 5-6 cựa, thậm chí là không có cựa.

Từ năm 2010, khi đánh giá lại tiềm năng kinh tế của giống gà này, trạm khuyến nông huyện Tân Sơn đã thực hiện dự án hỗ trợ mô hình nuôi gà 9 cựa tại các xã Xuân Sơn, Xuân Đài, Văn Luông - những nơi được xem là sản sinh ra giống gà quý. Dự án không chỉ nhằm xóa đói, giảm nghèo mà còn hướng tới việc giữ gìn nguồn gen quý của giống gà địa phương. Tham gia đề án, bà con được hướng dẫn cách chăm sóc gà, hỗ trợ làm chuồng trại hợp vệ sinh và 5 triệu đồng tiền mua thức ăn, giống, thuốc thú y.

Để chọn giống gà, bà con tự cho ấp nở trong đàn. Thời gian lý tưởng để bắt đầu cho gà ấp là tháng 2, tháng 3 khi thời tiết ấm. Để có con giống tốt, gà trống chọn làm giống phải to khỏe, lông mượt, mắt sáng, chân đẫy đà, có cựa đều. Con mái cũng phải khỏe mạnh, chân có từ 6 cựa, đều hai bên. Thông thường, một con trống khỏe mạnh sẽ phụ trách từ 8 đến 10 con mái. Gà bố mẹ tốt cho tỷ lệ ấp nở cao , tuy nhiên, tỷ lệ gà con có cựa thường chỉ đạt 70-80%. Những con gà không cựa sẽ được nuôi như gà thịt bình thường.

Tại địa phương, các hộ nuôi còn liên kết nhau thành hội nhóm, chia sẻ kinh nghiệm và trao đổi con trống hàng năm nhằm giảm tỷ lệ giao phối cận huyết, tránh thoái hóa giống. 

Sau 60 ngày, gà được nuôi thả tự nhiên. Ảnh: Agriviet.

Sau khoảng 24-30 ngày cho gà mẹ ấp, trứng bắt đầu nở. Trong 60 ngày đầu, gà con được nuôi, cho ăn theo chế độ cám riêng, nước uống sạch, tiêm thuốc và sử dụng đèn điện để duy trì nhiệt độ giúp gà khỏe mạnh, phát triển đồng đều. Sau 5-6 tháng, gà trống bắt đầu trổ mã, tập gáy, gà mái bắt đầu đẻ. Sau 7-8 tháng, con gà đạt từ 1,3 đến 2kg, nuôi tốt có thể đạt tới 3 kg. 

Giá bán của gà 9 cựa cao gấp đôi gà thịt, thời điểm giáp Tết hoặc mùa lễ hội lên tới 200.000- 300.000 đồng một kg. Từ khi nuôi theo mô hình mới, một hộ có thể bán từ 2-3 tạ gà, thu nhập vài chục triệu đồng mỗi lứa.  

Thành công bước đầu của đề án đã giúp người dân Tân Sơn bảo tồn được nguồn gen quý của giống gà địa phương, đồng thời mang lại nguồn thu nhập ổn định.

Hà Dung