Một người đàn ông khỏe mạnh sản xuất trung bình 15-200 triệu tinh trùng/ml tinh dịch. Số lượng và chất lượng tinh trùng giảm đi là dấu hiệu cảnh báo khả năng sinh lý của nam giới đang gặp vấn đề.

Thạc sĩ, Bác sĩ Tạ Ngọc Thạch, Khoa Tiết niệu - Nam học và Thận học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết có nhiều nguyên nhân gây giảm chất lượng tinh trùng như di truyền, ảnh hưởng của một số bệnh lý (viêm tinh hoàn, viêm tuyến tiền liệt, bệnh mãn tính, ung thư...), tiếp xúc với độc tố môi trường, lối sống sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những thói quen có thể làm giảm chất lượng tinh trùng mà các quý ông nên tránh.

Tắm nước nóng

Nhiệt độ cao có thể làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng. Vì vậy thường xuyên ngâm mình trong bồn tắm nước nóng hoặc phòng xông hơi khô có thể gây căng thẳng nhiệt trên tinh hoàn, làm ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng cũng như giảm nồng độ, khả năng di chuyển và số lượng tinh trùng.

Theo Thạc sĩ Thạch, nhiệt độ lý tưởng của hai tinh hoàn vào khoảng 36 độ C, thấp hơn nhiệt độ cơ thể khoảng 1 độ C. Nếu nhiệt độ tại tinh hoàn ngang với nhiệt độ cơ thể, tinh hoàn gần như không thể hoạt động sinh tinh.

Ít vận động

Ngồi nhiều, ít vận động khiến việc lưu thông máu bị cản trở, tăng nhiệt độ tinh hoàn, làm gián đoạn quá trình sinh tinh. Ít vận động cũng tăng nguy cơ thừa cân, béo phì. Trong khi, dư thừa mỡ có thể làm tăng hoạt động của men aromatase và nồng độ estradiol, ức chế nội tiết tố sinh dục ở tuyến yên của nam giới. Từ đó, làm giảm nồng độ, khả năng vận động, khả năng sống sót và hình thái bình thường của tinh trùng; tăng tình trạng rối loạn cương dương, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản ở nam giới.

Tập thể dục không chỉ giúp gia tăng số lượng, khả năng di động và hình thái bình thường của tinh trùng mà còn cải thiện nồng độ hormone sinh sản bằng cách tăng testosterone huyết thanh.

Uống rượu bia và hút thuốc lá

Uống nhiều rượu bia ảnh hưởng đến kích thước tinh hoàn, giảm nồng độ globulin, cản trở sự phát triển của tinh trùng. Chất cồn trong bia rượu khiến hàm lượng hormone testosterone suy giảm, từ đó làm giảm ham muốn tình dục, gây rối loạn cương dương, ảnh hưởng đến số lượng và khả năng vận động của tinh trùng. Một nghiên cứu dựa trên 1.221 nam thanh niên Đan Mạch, tuổi từ 18-28 đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ cho thấy, nồng độ tinh trùng, tổng số lượng tinh trùng và tỷ lệ phần trăm tinh trùng có hình thái bình thường tỷ lệ nghịch với lượng tiêu thụ rượu bia. Nam giới tiêu thụ rượu bia trên 40 đơn vị cồn một tuần có nồng độ tinh trùng giảm 33% so với người tiêu thụ 1-5 đơn vị/tuần.

Bác sĩ Thạch cho biết, hút thuốc lá làm giảm testosterone, giảm ham muốn tình dục, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của tinh hoàn và ống dẫn tinh. Điều này còn làm tăng nồng độ ROS trong tinh dịch, khiến số lượng và khả năng vận động của tinh trùng suy giảm, đồng thời gây dị dạng tinh trùng và phân mảnh DNA tinh trùng ở nam giới. Hút thuốc thường xuyên có thể làm giảm 23% nồng độ tinh trùng và giảm 13% khả năng di chuyển của tinh trùng, tinh trùng yếu hơn so với người không hút.

Thức khuya

Nam giới ngủ sớm có thể duy trì sức khỏe tinh trùng tốt hơn so với những người ngủ muộn. Ngủ thiếu giấc có thể gây căng thẳng, khiến nồng độ hormon glucocorticoid tăng và giảm testosterone, dẫn đến mật độ tinh trùng thấp và vận động kém hơn.

Hầu hết nam giới thức khuya đều có liên quan đến việc tiếp xúc với ánh sáng bước sóng ngắn (SWL) từ màn hình tivi, máy tính, bức xạ điện từ từ điện thoại di động. Việc tiếp xúc này có tác động tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ cũng như làm suy giảm chất lượng tinh trùng.

Ăn thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối, dầu mỡ, làm mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể; tăng nguy cơ béo phì; gia tăng các gốc tự do trong máu, làm hủy hoại tinh trùng, suy giảm sự hình thành và sản xuất tinh trùng.

Tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn sẽ làm giảm lượng rau xanh, hoa quả, dễ dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Trong khi, vitamin C và kẽm có ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, bao bì thực phẩm công nghiệp có thể chứa nhiều chất độc hại BPA, ảnh hưởng đến khả năng di động của tinh trùng. Một số thực phẩm có nguồn gốc đậu nành cũng không phù hợp với nam giới, do chứa isoflavone làm tăng nguy cơ tinh trùng yếu.

Mặc quần quá chật

Thường xuyên mặc quần bó sát có thể khiến nhiệt độ tinh hoàn tăng lên, làm suy giảm chức chức năng tinh hoàn, số lượng và chất lượng tinh trùng đều bị ảnh hưởng. Nam giới nên mặc những chiếc quần vừa vặn với cơ thể, được làm từ chất liệu mềm, thấm hút mồ hôi tốt.

Lạm dụng chất kích thích

Sử dụng steroid đồng hóa để xây dựng cơ bắp nhằm mục đích tăng thành tích thể thao sẽ làm giảm kích thước tinh hoàn, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, một số loại chất kích thích bất hợp pháp như cocain, cần sa, thuốc phiện cũng có thể gây ra các vấn đề về tinh trùng, dẫn đến vô sinh.

Đạp xe với cường độ cao

Đạp xe liên tục trong thời gian dài có thể gây thiếu máu nuôi tinh hoàn. Sức nén, sự cọ xát với yên xe có thể khiến tinh hoàn bị sung huyết, tăng nhiệt độ vùng bìu. Vì vậy nếu đạp xe liên tục mỗi ngày nhiều giờ và kéo dài hàng tháng sẽ có ảnh hưởng xấu đến sản xuất tinh trùng.

Trịnh Mai