Ba tháng qua, anh Phước điều trị tại Đơn vị Nội thận - Lọc máu, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, vừa bảo tồn chức năng thận vừa kiểm soát đường huyết, may mắn chưa phải chạy thận nhân tạo.

Anh Phước mắc bệnh tiểu đường ba năm nay, phải tiêm insulin. Anh cũng mắc bệnh thận mạn độ 4, chỉ số lọc cầu thận (eGFR) chỉ còn 18 ml/phút/1,73 m2, tức suy thận nặng. Song nghĩ mình còn trẻ, anh Nam ăn uống bình thường, không theo chế độ dành cho người tiểu đường, suy thận, thường xuyên thức đêm làm việc. Anh tập trung điều trị tiểu đường vì cho rằng "nếu kiểm soát đường huyết sẽ ổn định được bệnh thận".

Cuối tháng hai, anh mệt mỏi, sưng phù hai chân. Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số eGFR xuống 15 ml/phút/1,73 m2, tức suy thận giai đoạn cuối, cần chuẩn bị điều trị thận thay thế. BS.CKI Đỗ Thị Hằng, Trưởng Đơn vị Nội thận - Lọc máu, cho biết lượng đường trong máu ở người bệnh tiểu đường tăng cao kéo dài có thể làm hỏng các mạch máu trong thận, suy yếu khả năng lọc của thận, lâu dài dẫn đến bệnh thận. Bệnh diễn tiến 5 giai đoạn, trong đó giai đoạn 5 là nặng nhất, gây suy thận như anh Phước.

Bác sĩ Hằng chỉ định mổ cầu tay (phẫu thuật AVF) cho anh Phước để sẵn sàng chạy thận nhân tạo lâu dài, tránh chạy thận cấp cứu. Anh mong muốn điều trị bảo tồn chức năng thận, không phải chạy thận. Các bác sĩ tại Đơn vị Nội thận - Lọc máu xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa phối hợp các loại thuốc phù hợp, vừa cứu thận vừa kéo dài thời gian chưa phải lọc máu lâu nhất. Mục tiêu kiểm soát đường huyết tối ưu là HbA1c dưới 7 %, huyết áp dưới 140/90 mmHg, lipid máu LDL-C dưới 1,8 mmol/L.

Bác sĩ hướng dẫn anh thay đổi chế độ ăn uống như dùng sữa đạm thủy phân cung cấp đủ các axit amin để tránh suy dinh dưỡng khi hạn chế ăn đạm cũng như khi khả năng hấp thu và chuyển hóa giảm. Người bệnh kiêng đạm động vật, hạn chế muối, đường, dầu mỡ, chỉ ăn đồ hấp và luộc, không chiên rán, tuyệt đối kiêng khem rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích. Anh cũng theo dõi lượng nước đưa vào cơ thể và thải ra hằng ngày, ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm, tránh căng thẳng để không gây thêm gánh nặng cho thận.

Anh tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn uống, giảm khẩu phần ăn, cắt giảm tinh bột, không nêm nếm gia vị vào thức ăn. Mỗi ngày anh đi bộ 15-20 phút. Sau ba tháng, chỉ số eGFR tăng lên 25 ml/phút/1,73 m2, chức năng thận được bảo tồn.

"Nếu tuân thủ đúng phác đồ điều trị và chế độ ăn uống, người bệnh có thể kéo dài thời gian điều trị nội khoa mà chưa phải lọc máu sớm", bác sĩ Hằng nói.

Tiểu đường là một trong những bệnh không lây nhiễm phổ biến trên toàn cầu. Theo bác sĩ Hằng, không kiểm soát tốt tiểu đường có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch, mù lòa và suy thận. Người bệnh tiểu đường type 1 nên tầm soát biến chứng thận sau 5 năm và tầm soát ngay nếu mắc bệnh tiểu đường type 2, theo dõi định kỳ 6-12 tháng một lần, không tự ý dùng thuốc khi không có ý kiến của bác sĩ. Nếu gia đình có người mắc tiểu đường kèm theo bệnh lý thận cũng cần tầm soát sức khỏe định kỳ.

Để phòng tránh bệnh thận, bác sĩ Hằng khuyến cáo mọi người uống đủ nước mỗi ngày, hạn chế ăn mặn, không tiêu thụ đạm quá mức, tránh thức ăn dầu mỡ, đồ ngọt, hạn chế rượu bia, thuốc lá và không dùng các chất kích thích.

Hà Thanh