Bà Hương được chẩn đoán hẹp van hai lá từ 35 năm trước. Bác sĩ phẫu thuật, can thiệp nong van tim để giảm hẹp van. Vài năm sau, bà bị tắc mạch do huyết khối, được mổ lấy huyết khối.
Một năm nay, tình trạng chuyển nặng nhanh, bà sụt cân nhanh, đau ngực, mệt nhiều, không thể đi lại. Bác sĩ nhiều bệnh viện đánh giá tình trạng nặng không thể can thiệp, chỉ uống thuốc.
Bà Hương đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội khám. Ngày 27/3, Thầy thuốc nhân dân, PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, cho biết bệnh nhân bị hẹp van hai lá rất khít, diện tích mở van 0,7 cm² (người bình thường 4-6 cm²). Van dày và vôi hóa, kèm hở van ba lá rất nặng. Máu lưu thông kém gây áp lực lớn lên tim, khiến suy tim nặng, kéo theo suy gan, suy thận. Môi và tay chân tím tái. Tim phình to gấp đôi kích thước bình thường, biến dạng.
"Nếu không phẫu thuật thay van tim và không dùng thuốc, bà Hương chỉ sống được khoảng một tuần", phó giáo sư Ước nói, thêm rằng ca mổ nguy cơ tử vong cao, do bà có nhiều bệnh nền xơ gan, rối loạn đông máu.
Phó giáo sư Ước phát hiện gan bệnh nhân tuy xơ cứng nhưng vẫn còn đàn hồi theo nhịp co bóp của tim, vẫn có khả năng hồi phục. Ê kíp quyết định phẫu thuật thay van tim cho bà.
Bà Hương đã trải qua hai lần mổ tim, quả tim bị dính nhiều vào màng tim, bác sĩ mất nhiều thời gian gỡ dính. Tim phình to nên chỉ cần chạm nhẹ có thể gây rung tim, ngừng tim, tử vong ngay trên bàn mổ. Ê kíp chuẩn bị trước máy khử rung để ngăn ngừng tim, máy tim phổi nhân tạo thay thế cho tim.
Sau khi gỡ dính thành công, ê kíp thay van hai lá cho người bệnh. Van được sử dụng là van cơ học với độ bền trên 20 năm. Quả tim biến dạng nên việc tìm và tiếp cận van hai lá khó khăn. Sau khi thay van hai lá thành công, bác sĩ sửa van 3 lá để giảm tối đa độ hở. Sau hai giờ, ca mổ kết thúc thuận lợi.
Vài giờ đầu sau mổ, tình trạng bà Hương rất nặng, huyết áp tụt sâu. Bà phải duy trì thuốc chống đông để tránh hình thành huyết khối. Tuy nhiên, chức năng đông máu của bà kém, dùng thuốc chống đông tăng nguy cơ chảy máu. Thận, gan đều hoạt động kém nên hậu phẫu nặng nề. Bác sĩ 5 lần hội chẩn để tìm phác đồ chăm sóc, điều chỉnh lượng thuốc chống đông, mổ xương ức cầm máu, lọc máu và dùng thuốc trợ tim nhằm làm giảm áp lực động mạch phổi và tăng tưới máu đến thận...
10 ngày sau mổ, bà Hương qua cơn nguy kịch, khỏe lên từng ngày. Sau một tháng, vết mổ liền tốt, bớt suy tim, gan mềm hơn, chức năng gan cải thiện. Bà xuất viện sau 60 ngày nằm viện. Phó giáo sư Ước tiên lượng sau 6-12 tháng, tim và gan người bệnh có thể hồi phục về gần như bình thường.
Hẹp van hai lá là bệnh lý phổ biến, thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Đa phần nguyên nhân từ di chứng của bệnh thấp tim, ngoài ra còn do xơ vữa van, bẩm sinh, bệnh hệ thống.
Bệnh dễ xảy ra hơn với người sống trong môi trường ẩm thấp, dinh dưỡng không đảm bảo. Khi có các dấu hiệu nhiễm khuẩn đường hô hấp trên do liên cầu khuẩn tan máu beta nhóm A như sốt, viêm họng, viêm amidan, người bệnh cần đi khám và điều trị.
Phó giáo sư Ước cho biết lĩnh vực mổ tim tại Việt Nam những năm gần đây đạt được nhiều bước tiến lớn. Trước đây nhiều ca bệnh hẹp hoặc hở van tim có tăng áp lực động mạch phổi nặng, suy tim nặng... thuộc nhóm không thể phẫu thuật thì nay đã có thể phẫu thuật thành công. Trình độ và tay nghề của phẫu thuật viên tim mạch tại Việt Nam ngày càng nâng cao, bắt kịp các kỹ thuật mổ tim tiên tiến của thế giới.
Lĩnh vực hồi sức tim mạch có nhiều tiến bộ với các kỹ thuật lọc máu liên tục (CRRT), đặt bóng đối xung nội động mạch chủ (IABP)... giúp hồi sức hiệu quả nhiều ca nặng, suy đa tạng.
Hoài Phạm
* Tên người bệnh đã được thay đổi
Độc giả gửi câu hỏi về bệnh tim mạch tại đây để bác sĩ giải đáp |