Hai giờ sau ca mổ vá lỗ thông liên thất, bệnh nhi Nguyễn Yến Nhi (2 tuổi, ngụ An Giang) được chuyển qua phòng hồi sức. Vài tiếng sau, bé được rút ống nội khí quản và ra khỏi phòng hồi sức chỉ sau một ngày. Yến Nhi khỏe mạnh, xuất viện 4 ngày sau đó. Nhi là một trong những trường hợp được phẫu thuật tim hở với đường mổ nhỏ kết hợp phương pháp gây tê mặt phẳng cơ dựng sống (ESP) giảm đau được áp dụng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.

Trực tiếp thực hiện ca mổ cho Yến Nhi, ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên - Cố vấn phẫu thuật tim, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP HCM, cho biết: Với kỹ thuật mổ hở - đường mổ nhỏ, bác sĩ chỉ mổ mở khoảng 3-4 cm giữa ngực để tiếp cận trái tim bệnh nhi. Sau đó, bệnh nhi được làm ngưng tim và "chạy" tuần hoàn ngoài cơ thể để đảm bảo cung cấp oxy cho tim, phổi. Một mảnh màng ngoài tim của chính bệnh nhi được các bác sĩ sử dụng để vá lỗ thông liên thất. Sau khi khâu dính vào lỗ thông, cơ thể sẽ phản ứng, bao phủ mô lên. Miếng vá này trở thành một phần tim của bé.

Theo bác sĩ Trí Viên, trước đây, phương pháp mổ tim truyền thống phải rạch đường mổ lớn, xâm lấn nhiều nên có hạn chế như: chảy máu, nhiễm trùng xương ức, sẹo xấu, lồng ngực bị biến dạng, người bệnh đau đớn nhiều, thời gian nằm viện dài, chậm hồi phục sức khỏe. Kỹ thuật đường mổ nhỏ ít xâm lấn đã khắc phục những khuyết điểm trước đó.

Vết mổ nhỏ sẽ mau lành, mờ dần theo thời gian cũng đảm bảo thẩm mỹ cho trẻ khi trưởng thành nếu không có cơ địa sẹo lồi.

Mặt khác, trong phẫu thuật tim, người bệnh cần dùng thuốc giảm đau rất mạnh như nhóm thuốc morphin giúp kiểm soát cơn đau sau mổ, điều này có thể gây tình trạng nghiện thuốc, suy hô hấp, tăng nhạy cảm đau về lâu dài,... "Do đó, để giảm đau hiệu quả, an toàn cho người bệnh, cần phối hợp cùng lúc nhiều biện pháp, trong đó có kỹ thuật gây tê mặt phẳng cơ dựng sống (ESP) được áp dụng gần đây. Bằng cách đặt catheter vào khoang cơ dựng sống bên cạnh cột sống từ sau lưng, khi bơm thuốc tê vào khoang này sẽ giúp ngăn chặn tín hiệu đau, giảm tối đa tình trạng sử dụng morphin sau mổ. Nhờ đó, bệnh nhân được giảm đau, vận động, hít thở sớm sau cuộc mổ, rút ngắn thời gian nằm viện từ 7-10 ngày xuống 5 ngày", bác sĩ Viên nói thêm.

Theo PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh - Giám đốc Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh TP HCM, việc phẫu thuật, gây mê yêu cầu độ chính xác tuyệt đối. Bởi lẽ cơ thể trẻ nhỏ, các cơ quan tim, tổ chức phần mềm còn non nớt. Thao tác đặt hệ thống nội khí quản, đặt catheter (ống thông) trung tâm, catheter động mạch hay tĩnh mạch trung tâm trước khi tiến hành phẫu thuật rất quan trọng. Kỹ thuật khó đòi hỏi bác sĩ phải có chuyên môn cao với sự hỗ trợ của hệ thống trang thiết bị hiện đại.

Thêm vào đó, việc chăm sóc hậu phẫu rất cần môi trường sạch sẽ để người bệnh hồi phục nhanh. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, sau mổ, người bệnh được chăm sóc, theo dõi 24/7 trong phòng hồi sức riêng biệt nhằm hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm trùng, khỏe mạnh, xuất viện sớm.

"Phẫu thuật tim hở với đường mổ nhỏ là hướng đi mới được triển khai tại nhiều trung tâm tim mạch trên thế giới như Mỹ, Đức, Pháp, Nhật Bản... Nếu như trước đây, nhiều người mắc bệnh tim phải ra nước ngoài điều trị, thì nay có thể phẫu thuật ít xâm lấn ngay tại Việt Nam với chất lượng điều trị theo chuẩn quốc tế, hiệu quả, chi phí hợp lý", Phó giáo sư Vinh cho biết.

Các bác sĩ khuyến nghị, cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra tim mạch khi thấy có dấu hiệu: ăn, bú kém, chậm tăng cân; hay mắc bệnh về hô hấp như ho, sốt, viêm phế quản, viêm phổi; hoặc da có màu xanh tím, khó thở, bị ngất, đầu ngón tay hình dùi trống...

Phụ nữ mang thai nên tiêm đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh truyền nhiễm như rubella, cúm, sốt...; tránh sử dụng chất kích thích, các loại thuốc có thể gây dị tật tim bẩm sinh như metronidazole, ibuprofen; phòng ngừa hoặc quản lý tốt bệnh đái tháo đường; khám thai định kỳ, thực hiện tầm soát dị tật bẩm sinh. Ngoài ra, việc siêu âm tim thai trong thai kỳ cũng giúp phát hiện bất thường sớm, can thiệp kịp thời ngay sau sinh.

Nguyên Phương