Ngày 22/12, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết khối sỏi của người bệnh rất to (cỡ quả quýt), cứng, phức tạp, lại nhiễm trùng nên không thể nội soi tán sỏi thông thường. Quá trình điều trị thường lâu dài, nhiều lần mổ và nguy cơ biến chứng chảy máu, nhiễm khuẩn máu, suy giảm chức năng thận.

Nước tiểu của bà Giang có rất nhiều hồng cầu và bạch cầu, dấu hiệu nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Bà Giang được điều trị kháng sinh một tuần, ngăn nguy cơ nhiễm trùng vào máu trước khi phẫu thuật lấy sỏi.

Trong ca mổ kéo dài 120 phút, bác sĩ Cương dùng dao mổ điện rạch một đường dài 12 cm dưới mạn sườn trái để tiếp cận thận, cắt nhu mô thận theo đường vô mạch (khu vực có ít mạch máu trên thận) nhằm hạn chế tối thiểu chảy máu. Ê kíp ghi nhận mủ vàng, đặc sệt, dính, ứ đầy trong các đài thận bệnh nhân, thể tích khoảng 50-60 ml.

Khối sỏi san hô lớn, có nhiều nhánh, không thể lấy hết trong một lần, bác sĩ phải gắp lần lượt từng nhánh nhỏ. Tổng cộng 8 viên sỏi được gắp ra, viên lớn nhất to cỡ ngón chân cái người trưởng thành. Các viên sỏi sần sùi, nhiều hình dạng, màu nâu đỏ đậm.

Lấy sỏi xong, bác sĩ hút sạch mủ, rửa các xoang thận, mô xung quanh thận, khâu lại vết thương. Ba ngày sau phẫu thuật, bà Giang phục hồi nhanh, vết mổ lành tốt, ít đau, có thể đi lại và ăn uống bình thường. Bà xuất viện kèm hướng dẫn của bác sĩ về cách chăm sóc, ăn uống, lịch tái khám.

Sỏi thận có nhiều loại, được phân loại theo thành phần hóa học như sỏi canxi (canxi oxalat, canxi phốt phát), sỏi axit uric, sỏi struvite (sỏi do nhiễm khuẩn), sỏi cystein.

Sỏi san hô là sỏi lấp đầy xoang thận và các đài thận, hình dạng như cây san hô. Đây là loại sỏi phức tạp và nguy hiểm nhất, thường do nhiễm khuẩn. Do hình thành trong tình trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu kéo dài, sỏi san hô còn được gọi là sỏi nhiễm trùng. Các vi khuẩn phân giải urê trong nước tiểu thành ammonium rồi kết hợp với magie và phốt phát tạo ra sỏi.

Kích thước sỏi tăng âm thầm. Đến khi người bệnh có biểu hiện đau âm ỉ, dai dẳng hông, lưng, có thể kèm theo tiểu rắt, tiểu máu thì khối sỏi đã lớn hoặc có biến chứng như ứ mủ, áp xe, viêm quanh thận...

Nếu không sớm điều trị nhiễm trùng và lấy sỏi ra ngoài, khối sỏi làm tắc nghẽn đường tiểu, gây ứ nước khu trú hoặc toàn bộ thận, viêm thận, nhiễm trùng máu, suy giảm chức năng thận.

Theo bác sĩ Cương, sỏi san hô thường hình thành một bên thận, chỉ 15% trường hợp xuất hiện ở cả hai bên. Khoảng 75% người bệnh mắc sỏi san hô là phụ nữ. Nguyên nhân có thể do ống dẫn nước tiểu ở nữ giới ngắn hơn nam giới nên nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn.

Sỏi san hô dễ hình thành ở người bệnh cao huyết áp, bàng quang thần kinh, xốp tủy thận (dị tật bẩm sinh gây ra các nang nhỏ chứa đầy chất lỏng trong tủy thận), tiểu đường (đái tháo đường)...

Nội soi qua đường hầm nhỏ tán sỏi thận bằng laser là phương pháp được ưu tiên trong điều trị sỏi san hô. Mổ mở thường chỉ áp dụng khi khối sỏi quá lớn hay có nhiễm khuẩn nặng. Sỏi san hô dễ tái phát nên đòi hỏi phẫu thuật viên cần cẩn thận, tỉ mỉ khi lấy sỏi, tránh chảy máu, sót sỏi, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mới và nhiễm khuẩn.

Thói quen ăn mặn, ăn quá nhiều thịt, thức ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, uống ít nước (dưới 1,5 lít mỗi ngày), uống nhiều bia rượu, đồ uống có ga, ít vận động... dễ gây tái phát sỏi.

Bác sĩ Cương khuyến cáo sỏi san hô nguy hiểm, âm thầm làm suy giảm chức năng thận. Người có triệu chứng đau lưng do sỏi thận hoặc đã xác định có sỏi thận nên đến bệnh viện có chuyên khoa Tiết niệu, có trang bị máy móc chẩn đoán hình ảnh hiện đại để xác định chính xác tình trạng bệnh và có phương pháp điều trị hiệu quả.

Người nhiễm khuẩn đường tiểu nhiều lần cũng nên đi khám, điều trị dứt điểm để tránh biến chứng gây hậu quả lâu dài như sỏi san hô.

Thắng Vũ