Theo báo cáo của Tạp chí tiết niệu Ả Rập (Arab Journal of Urology) năm 2018, ngày càng có nhiều bằng chứng về sự suy giảm chất lượng tinh trùng của nam giới trên toàn cầu trong vài thập kỷ qua. Nghiên cứu gần đây nhất được thực hiện trên 42.935 nam giới, kéo dài hơn 40 năm cho thấy số lượng tinh trùng ở nam giới khu vực Bắc Mỹ, châu Âu, Australia và New Zealand giảm đáng kể 50-60%.
Theo bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện - Khoa Nam học, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh TP HCM, tại Việt Nam, tuy chưa có nghiên cứu đánh giá chất lượng tinh trùng suy giảm mức độ nào nhưng nhìn bảng tham khảo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về các phiên bản của tinh dịch đồ nam giới thì gần đây các chỉ số đã thay đổi. Nếu các phiên bản trước đây, mật độ tinh trùng cho sức khỏe sinh sản bình thường là 20 triệu/ml thì đến nay ngưỡng đánh giá là 15 triệu/ml. Số nam giới vô sinh, hiếm muộn liên quan đến giảm số lượng và chất lượng tinh trùng trong những năm gần đây có chiều hướng gia tăng.
Một nghiên cứu được thực hiện trong 10 năm (từ tháng 12/2008 đến tháng 11/2017) cho thấy, sức khỏe sinh sản của nam giới có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, có liên quan đến thời đại, yếu tố môi trường, nghề nghiệp hoặc lối sống (hút thuốc lá, uống rượu, béo phì, căng thẳng tâm lý...). Các yếu tố khác như luyện tập đạp xe cường độ cao, thiếu ngủ và tiếp xúc với bức xạ điện từ do sử dụng điện thoại di động cũng được nhắc đến. Các nhà khoa học khuyên nam giới lưu ý những thói quen dễ gây vô sinh như dưới đây.
Đặt laptop trên đùi
Thói quen đặt máy tính lên đùi để làm việc, giải trí hàng giờ có thể tổn hại đến tinh trùng. Sự tăng thân nhiệt ở bìu dẫn đến hiện tượng ngừng sinh tinh, chết tế bào là yếu tố nguy cơ đáng kể dẫn đến vô sinh nam.
Ngồi hàng giờ trên sofa, để laptop trên đùi... khiến tinh trùng suy giảm. Ảnh: Shutterstock
Ngồi hàng giờ liền trên sofa
Thói quen ngồi trên các loại ghế mềm, bông như sofa trong nhiều giờ liên tục cũng là nguyên nhân dẫn đến vô sinh, hiếm muộn ở nam giới. Vì khi ngồi trên sofa mềm, điểm tựa sẽ bị hạ thấp xuống, hai chân gò sát lại, dương vật sẽ bị chèn ép, đau, tê buốt và gia tăng nguy cơ rối loạn cương dương. Ngồi nhiều giờ cũng làm tăng mức nhiệt ở tinh hoàn.
Mặc quần quá chật
Quần quá chật không chỉ gây chèn ép, cọ xát cơ quan sinh dục của nam giới và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của tinh hoàn mà còn gây hại tinh trùng vì gây bí bách cho bộ phận sinh dục.
Đạp xe đạp
Đạp xe là môn thể thao có liên quan đến việc tăng nhiệt tinh hoàn. Theo bác sĩ Thiện, những nam giới tập luyện đạp xe cường độ cao trong 16 tuần phát hiện có sự gia tăng lượng chất oxy hóa và chất gây viêm cùng với giảm chất chống oxy hóa, khả năng chống oxy hóa. Ngồi đạp xe nhiều giờ sẽ khiến cho dương vật bị tổn thương, sưng tấy, tinh hoàn nóng lên làm giảm chất lượng tinh trùng.
Tắm nước quá nóng
Tinh hoàn cần nhiệt độ khoảng 34 đến 35 độ C để sản sinh ra lượng tinh trùng bình thường. Nhiệt độ quá nóng, nhất là thói quen ngâm mình trong bồn nước nóng hoặc tắm hơi, xông hơi ở nhiệt độ 70-80 độ C dễ gây vô sinh, hiếm muộn.
Để điện thoại trong túi quần
"Tiếp xúc với sóng điện từ phát ra từ điện thoại di động có thể có hại tinh hoàn. Các phân tích tổng hợp cho thấy tiếp xúc với điện thoại di động nhiều có thể giảm khả năng di chuyển và khả năng sống của tinh trùng", bác sĩ Thiện nói.
Căng thẳng - stress
Bác sĩ Thiện cho biết thêm, trong những nghiên cứu về mối liên quan giữa căng thẳng tâm lý dưới dạng căng thẳng nghề nghiệp, cuộc sống và chất lượng tinh dịch phát hiện ra căng thẳng nghề nghiệp có liên quan tiêu cực đến chất lượng tinh dịch, cụ thể là làm tăng tỷ lệ tinh trùng bị tổn thương ADN.
Căng thẳng tâm lý có liên quan đến các thông số tinh dịch bất thường dẫn tới giảm khả năng làm cha. Ảnh: Shutterstock
Thuốc lá
Các hóa chất trong thuốc lá làm tổn thương ADN và làm chết tế bào. Điều này không chỉ giảm chất lượng tinh dịch mà còn làm suy giảm quá trình sinh tinh, ảnh hưởng đến sự trưởng thành và phát triển của chúng.
Rượu
Tác động của rượu dường như xảy ra ở tất cả các cấp trong hệ trục não bộ, tuyến yên, tinh hoàn. Rượu cản sản xuất các hormone GnRH, FSH, LH và Testosterone, làm suy giảm chức năng của các tế bào Leydig và Sertoli. Kết quả là sản xuất tinh trùng bị suy giảm.
Lạm dụng thuốc cường dương
Các loại thuốc cường dương cấp tốc cho nam giới được sử dụng trước khi quan hệ, song có thể gây tác dụng phụ dẫn đến trụy tim mạch, nhẹ hơn là bị đau đầu, hoa mắt, chóng mặt và mệt mỏi. Lạm dụng thuốc cường dương có thể làm dương vật mất cảm giác, dẫn đến liệt dương, lệ thuộc thuốc và suy giảm chất lượng tinh trùng...
Béo phì
Sự hiện diện của mỡ trắng dư thừa ở những người béo phì làm tăng chuyển đổi Testosterone thành Estrogen. Những tác động này dẫn đến thiểu năng sinh dục thứ phát và suy giảm khả năng sinh tinh. Tăng mỡ bìu dẫn đến căng thẳng tinh hoàn và gây ra stress oxy hóa. Nhiệt độ bìu tăng cùng với sự kém vận động ở người thừa cân béo phì làm suy yếu quá trình sinh tinh, giảm khả năng vận động của tinh trùng, tính toàn vẹn của ADN và giảm sự tương tác giữa tinh trùng và tế bào trứng.
Gặp gỡ và trao đổi cùng bác sĩ nam khoa giúp nam giới nâng cao sức khỏe sinh sản. Ảnh: Shutterstock
Theo bác sĩ Thiện, nếu như một cặp vợ chồng có quan hệ tình dục thường xuyên, không dùng biện pháp tránh thai nào trên một năm chưa có thai có thể bị vô sinh. Nam giới cần đến chuyên khoa nam học để khám sớm. Trong cuộc sống hằng ngày, cánh mày râu nên tránh những thói quen gây vô sinh, duy trì tập thể dục, tăng cường vận động từ 30 phút đến một giờ mỗi ngày. Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với chất lượng tinh dịch.
Nam giới cần cẩn trọng khi lựa chọn và sử dụng sản phẩm sinh lý. Sản phẩm có thành phần được kiểm chứng và có công dụng kích thích cơ thể tự sản sinh Testosterone nội sinh tự nhiên như Eurycoma Longifolia, tinh chất hàu đại dương và chiết xuất thông biển Pháp là gợi ý đáng cân nhắc. Chúng góp phần kích thích cơ thể tự sản sinh Testosterone nội sinh, từ đó cải thiện số lượng và chất lượng tinh trùng, tăng khả năng sinh sản. Các tinh chất này được chiết xuất từ thiên nhiên, có lợi cho sức khỏe.
Ngọc An