Sau Tết, có ngày Trung tâm Can thiệp mạch cấp cứu tiếp nhận 5-10 người bị nhồi máu cơ tim cấp. Đa số bệnh nhân đến viện muộn, sau hai giờ từ khi cơn nhồi máu cơ tim bộc phát. Có trường hợp một tuần sau mới nhập viện do nhầm lẫn với bệnh lý tiêu hóa, hô hấp.

Ngày 10/4, PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, Phó chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết triệu chứng của nhồi máu cơ tim không phải lúc nào cũng rõ ràng, có thể mơ hồ. Biểu hiện xảy ra trong thời gian rất ngắn nên thường bị nhầm lẫn với bệnh thông thường như phổi, dạ dày... Chẳng hạn cảm giác mệt mỏi, khó chịu dễ nhầm với làm việc quá sức, ngủ kém hoặc đau nhức cơ liên quan đến tuổi tác. Biểu hiện đau nhẹ ở cổ họng hoặc ngực thường dễ nhầm với trào ngược dạ dày, khó tiêu, ợ nóng. Đây là lý do khiến nhiều bệnh nhân bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo, gây ra biến chứng suy tim, loạn nhịp tim, đột tử.

Như bà Sinh, 91 tuổi, thường xuyên than mệt, ho đờm vào đầu tháng ba, nghĩ viêm phổi. Một tuần sau, bà đi khám phát hiện chỉ số men tim tăng rất cao hơn 2.000 ng/L (người bình thường dưới 14 ng/L). Kết quả điện tâm đồ ghi nhận dấu hiệu nhồi máu cơ tim ST chênh lên. Bệnh viện can thiệp mạch, cấp cứu cho người bệnh.

Mạch vành phải bệnh nhân tắc hoàn toàn, động mạch liên thất trước hẹp 90-95%. Ê kíp đặt stent nong nhánh mạch vành phải, cứu người bệnh khỏi nguy cơ đột tử. Hai tuần sau sức khỏe bà ổn định, bác sĩ can thiệp lần thứ hai để nong động mạch liên thất trước hẹp nặng, ngăn ngừa nguy cơ tái nhồi máu cơ tim cấp.

Bà Sinh là một trong rất nhiều trường hợp nhồi máu cơ tim thầm lặng được can thiệp thành công tại bệnh viện Tâm Anh. Có những ca nhồi máu cơ tim với triệu chứng điển hình nhưng bệnh nhân không biết hoặc không nghĩ bản thân bị nhồi máu cơ tim. Theo phó giáo sư Vinh, đây là nguyên nhân chính dẫn tới cấp cứu muộn, khiến cơ tim tổn thương nhiều hơn do thiếu máu nuôi trong thời gian dài.

Đơn cử anh Phi, 41 tuổi, là vận động viên bán chuyên nghiệp. Tháng 2, thỉnh thoảng anh đau nhói vùng ngực, tim đập nhanh, triệu chứng chỉ thoáng qua. Một tháng sau, anh đang chơi thể thao, cơn đau ngực trái ập đến, nghĩ do vận động gắng sức nên ngừng tập, về nhà nghỉ ngơi. Ba giờ sau, cơn đau kéo dài 45 phút. Anh đến bệnh viện, bác sĩ phát hiện nhồi máu cơ tim do động mạch liên thất trước hẹp khít 95%, nguy cơ sốc tim, vỡ tim bất cứ lúc nào.

Nhờ kỹ thuật siêu âm trong lòng mạch (IVUS), bác sĩ xác định chính xác đường kính lòng mạch bị hẹp, đặt stent kích thước lớn (5 mm). Cơn đau ngực chấm dứt, anh Phi được khuyên bỏ thuốc lá do thường hút hơn một gói mỗi ngày, cần tái khám định kỳ.

Theo báo cáo tại Đại hội khoa học Tim mạch Đông Nam Á lần thứ 27 tháng 11/2023, mỗi năm Việt Nam có hơn 200.000 người tử vong vì bệnh tim mạch, chiếm 33% ca tử vong, cao hơn cả số người chết vì ung thư. Nguyên nhân chủ yếu do người dân chưa hiểu rõ các yếu tố nguy cơ gây bệnh, không ý thức điều chỉnh lối sống ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi, tập luyện, chủ động khám sức khỏe định kỳ.

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm Can thiệp Mạch - Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết những người bị nhồi máu cơ tim do tắc nghẽn một phần mạch vành thường xuất hiện triệu chứng trong vòng một tuần trước đó. Trường hợp bệnh do động mạch bị tắc hoàn toàn thường có cảnh báo trước một tháng.

Mỗi phút sau nhồi máu cơ tim, mô cơ tim bị tổn thương thêm. Do vậy, can thiệp tái thông mạch máu nhanh chóng ngăn ngừa mô cơ tim bị thương tổn quá nhiều. Theo thống kê của Viện Tim mạch Quốc gia, gần 2% bệnh nhân nhồi máu cơ tim đến viện trong khoảng "thời gian vàng". Số người đi cấp cứu trước 12 giờ khoảng 40%, còn lại là bệnh nhân đến muộn.

Bác sĩ Long khuyến cáo để phát hiện sớm, điều trị kịp thời nhồi máu cơ tim cấp, mỗi người cần ghi nhớ các triệu chứng điển hình và cả không điển hình gồm đau thắt ngực đột ngột, kéo dài hơn 30 phút, khó thở, vã mồ hôi, chóng mặt, mệt nhiều, đau vùng thượng vị, buồn nôn... Khi nghi ngờ bản thân hoặc người thân bị bệnh cần sơ cứu đúng cách (nằm nghỉ, sử dụng thuốc nitroglycerine ngậm dưới lưỡi) và đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính năm 2019 có khoảng 17,9 triệu người tử vong do các bệnh tim mạch trên thế giới, trong đó 85% là do đau tim và đột quỵ.

Phó giáo sư Vinh lưu ý bệnh tim mạch có thể xảy ra với bất kỳ ai và bất kỳ lứa tuổi nào, có xu hướng trẻ hóa. Nhiều bệnh nhân nhồi máu cơ tim ở tuổi ngoài 20, không ít trường hợp hơn 30 tuổi đã phải phẫu thuật bắc cầu mạch vành hoặc đặt stent.

Thu Hà

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi