Khứu giác là cơ quan đặc biệt trong 5 giác quan, kết nối trực tiếp với não, được điều khiển bởi các dây thần kinh. Các dây thần kinh thính giác, vị giác và thị giác, khứu giác đều có mối liên hệ với nhau. Khứu giác có chức năng chính là ngửi mùi, ngoài ra còn liên kết với vị giác để miệng cảm nhận mùi vị.

Hai giác quan này hoạt động cùng nhau khi ăn. Vị giác tiếp nhận hương vị ngọt, mặn, chua và đắng. Đồng thời, khứu giác giúp cảm nhận mùi thơm của thực phẩm. Khi có vấn đề xảy ra với một trong hai, cảm giác vị giác có thể thay đổi. Trong một số trường hợp, khứu giác có thể đột ngột thay đổi hoặc mất đi.

Tuổi

Khứu giác già đi theo độ tuổi, khiến cảm nhận mùi vị kém và giảm theo thời gian. Khứu giác mạnh nhất ở tuổi 30-60, sau đó yếu dần.

Phụ nữ có thể bắt đầu mất vị giác ở tuổi 40. Đối với nam giới, sự thay đổi vị giác và khứu giác thường xảy ra ở tuổi 50. Suy giảm vị giác do tuổi tác thường không thay đổi được.

Thuốc

Thuốc kê đơn có thể ảnh hưởng đến cách vị giác tiếp nhận hương vị. Một số loại thuốc chứa các hóa chất khác nhau, làm thay đổi hoạt động của tuyến nước bọt, dẫn đến mất mùi, vị cùng lúc. Chất gây ức chế ACE trong thuốc điều trị huyết áp khiến mũi ít nhạy cảm với mùi hơn hoặc miệng hay có vị đắng, vị kim loại.

Thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng histamine hoặc các loại khác có thể khiến miệng khô, ảnh hưởng đến vị giác, cản trở khứu giác hoạt động bình thường.

Nếu nhận thấy thay đổi bất thường ở miệng, mũi khi uống thuốc, người bệnh nên đi khám để thay đổi thuốc hoặc có phương pháp điều trị phù hợp.

Bệnh tật

Nhiễm trùng ở mũi, cổ họng, nhiễm trùng xoang cũng ảnh hưởng đến các cơ quan này. Chấn thương ở đầu cũng tác động đến dây thần kinh liên quan đến vị giác và khứu giác.

Polyp hoặc khối u làm tắc nghẽn đường mũi, áp xe trong miệng hoặc các vấn đề nha khoa như răng giả đều có thể giải phóng những thứ có vị khó chịu vào miệng, khiến khả năng ngửi mùi kém.

Ở một số người, thay đổi vị giác hoặc khứu giác là dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer, Parkinson.

Điều trị ung thư

Khả năng cảm nhận mùi vị của người bệnh ung thư thường giảm do hóa trị, các loại thuốc như kháng sinh, morphin. Bức xạ trong điều trị cũng có khả năng làm tổn thương vị giác và các tuyến nước bọt, khứu giác.

Dấu hiệu dễ nhận biết, như thực phẩm có hương vị khác so với trước đây, thức ăn nhạt hơn, mọi thứ đều có vị giống nhau, xuất hiện vị kim loại trong miệng sau khi ăn thịt hoặc món giàu protein.

Thay đổi vị giác, khứu giác có thể trở lại bình thường trong một tháng sau khi kết thúc điều trị.

Hút thuốc

Khói thuốc lá ảnh hưởng đến cơ thể, gây khó xác định mùi và làm mất vị giác. Bỏ thuốc giúp vị giác và khứu giác hoạt động tốt hơn.

Anh Chi (Theo WebMD)